Ocak-eylül periyoduna ilişkin otomotiv üretim ve ihracat adetlerine ait OSD tarafınca İstanbul’da bir basın toplantısı düzenlendi.
Eroldu, görüşmede yaptığı konuşmada, şiddetli bir global gündemden geçildiğini, hem Avrupa birebir vakitte dünyanın biroldukça yerinde küresel düzeyde tesir yaratan biroldukça sorunun olduğu bir çeyrek yaşandığını ve yaşanmaya da devam edeceğini lisana getirdi.
Türkiye’de güç konusunda Avrupa gibisi risklerin olmamasına karşın, Avrupa’daki risklerin endüstriyi etkileyebileceğini anlatan Eroldu, bilhassa çelik, alüminyum üzere çok yüksek güç kullanan tesislerde riskli bir devrin de oluşabileceğini ve bunun da ayrıyeten sanayiciyi önümüzdeki aylar için endişelendirdiğini söylemiş oldu.
“2022 YILININ EN BERBATI GEÇTİ ÜZERE DURUYOR”
Tedarik zincirindeki kırılganlık konusunda bir ölçü düzgünleşme beklediklerini bildiren Eroldu, “Yani bu kırılganlık nereye kadar devam edeceği konusunda farklı farklı varsayımlar var. 2023 yılının sonuna kadar varsayım var, 2023 yılının yarısına kadar varsayım var. Ancak artık bizim otomotiv endüstrinin yıl sonu iddialarında de bakılırsaceğiz, bir daha 2022 yılının en berbatı geçti üzere duruyor. Son çeyrekte tedarik zinciri kırılganlığı konusunda daha az etkileneceğiz üzere lakin natürel olay da var. İşte dünyada global çapta 3,5 milyon adet üzere bir kayba yol açtı bu gelişmeler. 2023 yılında da bir ölçü güzelleşmeyle birlikte bir daha bu sıkıntıların da devam edeceğini öngörüyoruz.” sözlerini kullandı.
Bu durumun Türkiye’ye mümkün yansımalarına değinen Eroldu, “Özellikle üretim tesislerinde verimsiz imalatlara yol açıyor, dur-kalklı üretimler yapmak zorunda kalıyoruz. Fabrikalarımızı vakit zaman durdurmak yahut çalışmak üzere yahut eksik gereçle üretim yapıp ondan sonrasında bunları bant haricinde tamamlamak üzere otomotiv endüstrini de pek zorlayan bir yapı ortasındayız. Geçen görüşmede da söylemiştim bu sene bu bantlardan çıkan her araç, her araba aslında büyük bir uğraşın kararı olarak ortaya çıkıyor. Bu da bizim otomotiv sanayi açısından bir nevi bir dayanıklılık testine girdiğimiz bir devir manasına geliyor. bir daha de bu sayıları gördüğümüz vakit bu dayanıklılık testine de makûs yanıt vermiyoruz üzere görüyoruz.” diye konuştu.
Dünya otomotiv üretim adetlerinde bir ölçü kötüleşme olduğunu lisana getiren Eroldu, “tekrar dünya 100 milyonluk adedi bakılırsabilir mi? Biraz güç üzere duruyor. Şu an her ne kadar kestirimlerde 2025 yılında 100 milyonluk sayılar gösterilse de şu anda 84 milyonlarda herbiçimde 80-90 milyon düzeyinde bir yerlerde kalacak. Avrupa’da durum nasıl dersek, Avrupa’daki sayılar daha paralel, yani hazirandaki iddiayla şu andaki iddia içinde da Avrupa’da büyük bir farklılık öngörülmüyor ancak aslına bakarsanız artık Avrupa epeyce düşmüş durumda, 17 milyonlardan 12 milyonlara gelmiş durumda. Bunun daha aşağısı olur mu? Alışılmış resesyon olursa olur. Bunu da orada bakılırsacek test edeceğiz fakat şu andaki milletlerarası kuruluşların iddiaları Avrupa’da 2023 ve daha sonrasında bir ölçü artışın kelam konusu olacağı istikametinde.” değerlendirmesinde bulundu.
“İÇ PİYASADA BİR ÖLÇÜ DAHA YERLİNİN HİSSESİ ARTIYOR”
Türkiye’deki otomotiv üretiminde ise Türkiye’nin büyümesine paralel olarak yüzde 4,4 düzeyinde adetsel bir artış olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Bu da tabi birlikteinde doğal olarak bir kapasite kullanmasında düzgünleşme getiriyor. Yüzde 60 olan kapasite kullanmasımız birinci 9 ay sonunda yüzde 66’ya yükselmiş oldu. İhracat adetlerinde de 2,4’lük bir artış var. Bu ne demek? Aslında iç piyasada bir ölçü daha yerlinin hissesi artıyor.” dedi.
Cengiz Eroldu, ihracat fiyatında da artış olduğunu belirterek, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Ama alışılmış bunu da düzgün okumak lazım, burada artık birkaç tane fenomen var. Bir tanesi biliyorsunuz, Türkiye’deki sayıların hepsi Amerikan doları lakin otomotiv sanayi avro bazlı ithalat, avro bazlı ihracat yapıyor. Burada olağan gösterimde 2 milyarlık bir kayıp oluyor. Bu gerçek bir kayıp değil ancak natürel avrodan dolara çevirdiğiniz vakit parite tesirinden dolayı bir kayıp var. Başka taraftan artan fiyatlar da var, artan maliyetlerinden dolayı artan fiyatların da ihracata getirdiği artı var. ötürüsıyla burada adetsele bakmak lazım yani adetselde aslında üretime paralel artışımız yüzde 2,4, bir daha de bu güç vakit içinder için düzgün sayılar olarak yorumluyoruz ki bilhassa doğal bu sene çipten dolayı etkilenen önemli tesislerimiz oldu. bu biçimde bir ortamda yüzde 2,4 artırmış olduk.
Otomotiv pazarı da yüzde 5,6 oranında geçen seniçin daha düşük. Bu da aslında Türkiye pazarında hala bulunurluk sıkıntısının devam ettiğini gösteriyor. Yoksa Türkiye’deki talep aslında geçen seniçin daha düşük değil lakin marka bazlı hem yerli üreticilerde hem ithalatçılarda vakit zaman bulunurluk problemleri hala yaşanmaya devam ediyor o da pazarı öbür ögelerle birlikte bir ölçü aşağıda tutuyor görüşündeyiz. Doğal bilhassa finansman hususlarındaki zorluklar da Türkiye pazarının zayıf kalmasında değerli bir mevzu olarak dikkat çekiyor.”
Türkiye otomotiv pazarında yerlilik oranının arttığını belirten Eroldu, Türkiye’deki otomotiv endüstrinin toplam ihracattan aldığı hissenin yüzde 12 olduğunu anımsattı.
“MÜŞTERİ VAR, ARAÇ ALMAK İSTİYOR ANCAK FİNANSMAN SAĞLAYAMIYORLAR”
Türkiye’de yenilenmesi gereken kurumsal müşterinin araç parkı olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Şimdi de müşteri var, araç almak istiyor ama finansman sağlayamıyor. O, otomotiv endüstrinin önünde önemli bir mahzur olarak duruyor. Başka taraftan ağır vasıtayı az evvelden de söylemiş oldum, bilhassa otobüs işinde bir daha emsal bir durum. Zira otobüs işinde kurumsal müşteriler var, talep var, muhtaçlık var ancak finansmanda sorun var.” dedi.
“ÖTV KONUSUNDA MATRAHIN GÜNCELLENMESİNE GEREKSİNİM VAR”
ÖTV konusunda matrahın güncellenmesine muhtaçlık olduğunu lisana getiren Eroldu, “Fakat bu biçimde bir değişikliğin de olacağını ben beklemiyorum lakin olağan sonuçta bu söylentiler, bu konuşmalar da iç piyasaya ziyan veriyor bir yerde. Zira bunları dikkate alarak birtakım müşterilerde erteleme kararları olabiliyor. Bu kesinlikle yönetmemiz gereken bir mevzu. Artık olağan ihraç pazarlarındaki bu talep daralması riskine karşılık bizim kesinlikle otomotiv endüstrini korumak manasında, otomotiv endüstrinin yarattığı istihdam, otomotiv endüstrinin yarattığı ihracat, katma pahası korumak manasında üstteki hususlarla iç piyasanın desteklenmesi bizce son derece kıymetli bir yer teşkil ediyor.” açıklamasında bulundu.
Kendileri için bir öteki değerli hususun da tedarik kaynaklı olduğunu aktaran Eroldu, “Özellikle bu ağır vasıta, kamyon ve otobüs tarafımızda değerli zira tedarik kaynaklı gecikmeler de teslimat müddetlerinde sıkıntılara yol açabiliyor. Maalesef bu da aslında bu vakitte yönetmemiz gereken bir bahis. Natürel ki bilhassa ihalelere girildiği vakit ağır vasıta işlerinde, teklif vermek gitgide zorlaşıyor artık. Siz 3-6 ay daha sonrasına döviz bazlı da teklif verseniz yeniden de çok zorluk içeren bir mevzu. Yani bu da otomotiv endüstrini bugün zorlayan ögelerden bir tanesi.” diye konuştu.
OSD Lideri Eroldu, yıl sonu iddialarına ait ise şunları paylaştı:
“Biz aslında ocak-mayıs-ekim benzeri tahminlerdeyiz. Son mayıs ayındaki varsayımımıza bakılırsa bir ölçü üyelerimizden gelen bilgiye göre bir ölçü azalma olacağı tarafında beklentimiz mevcut. Bizim 1 milyon 70 bin adet ile 1 milyon 140 bin adet ortası ihracat öngörümüz vardı. Sizlerle son görüşmede paylamıştık. Artık onları 40’ar bin, 30’ar bin tane azaltıyoruz ancak bir daha de şuna dikkati çekmek istiyorum, baktığımız vakit bir daha geçen seneye göre yüzde 11 ile yüzde 17 içinde bir artış gösteriyor ki birinci 9 ayda da ihracatta iki buçukluk artışımız var. Bu demek ki son çeyrekte bulunurluğun ve ihracatın daha fazla olacağı göstergesi.”
Avrupa’da elektrikli üretimin artmasıyla içten yanmalı araç üretiminin Türkiye’ye kaydırılması ihtimaline yönelik bir soruyu yanıtlayan Eroldu, “Olabilir. Zira dediğim üzere otomotiv dünyası sadece Batı Avrupa pazarından oluşmuyor. Yani bugün örneğin Avrupa’daki 27 ülkeye baktığınız vakit, Doğu Avrupa ülkelerindeki penetrasyon düzeyi de Türkiye’den çok farklı değil sonuçta. Bugün bir Romanya’da yahut Bulgaristan’da yahut Doğu Avrupa ülkelerinde de ulusal gelir Avrupa ortalamasının altında olan ülkelerde de aslında elektrifikasyon penetrasyonu fazlaca zayıf.” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE’DE DOĞAL GAZ VE ELEKTRİK FİYATLARININ AVRUPA’YA NAZARAN UCUZ”
Cengiz Eroldu, konuşmasının akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Türkiye’de doğal gaz ve elektrik fiyatlarının Avrupa’ya bakılırsa ucuz olduğunu belirten Eroldu, şunları kaydetti:
“Herkes bir yandan şikayet ediyor fakat daima de şikayet etmemek lazım. Hem endüstride hem konutlarda kullanan güçte alışılmış ki artış var lakin biz Avrupa’nın belirli ülkelerine göre üçte bir düzeydeyiz, aşikâr ülkelerine nazaran yarı düzeydeyiz. Avrupa ülkelerindeki bu durum Türkiye’ye aslında izafi olarak bir rekabet avantajı sunuyor. Muhakkak yan sanayi işlerimiz de o denli. örneğin bugün cam için de büyük bir rekabet avantajı sağlıyor, çünkü cam üretiminde güç kalemi epey kıymetli. ötürüsıyla doğal ki otomotivde bir maliyet artışı bakılırsace olarak daha az bir artışı var. Doğal ki bunun yüzde 1 düzeylerinde olan güç hissesi yüzde 3-4 düzeylerine çıktı. O da yansıyacak fiyatlara lakin yüksek mertebe değil.”
“TÜRKİYE OLARAK OLUMLU AYRIŞIYORUZ”
Merkez Bankası’nın “Dünya’da resesyonun konuşulmadığı tek ülke Türkiye” açıklamasını kıymetlendiren Eroldu, “Biz artık tüm bu olan bitene baktığımız vakit, Türkiye olarak olumlu ayrışıyoruz şu anda. Baktığımız vakit güçte bir darboğaz beklentimiz yok. O yahut bu sebepten dolayı Türkiye bunu düzgün yönetiyor. Yani başka taraftan da düşük faiz siyaseti aslında talebi tetikliyor. Bugün biz faizleri enflasyon düzeyine çıkarsak gayrimenkul yatırım gayesinden çıkar. Bu sefer iç talepte büyük bir daralma olur. Yani o açılardan baktığınız vakit Türkiye’de bir olumlu ayrışım var.” dedi.
Yatırım hedefli satın almaların her ay azaldığını vurgulayan Eroldu, “Şimdilerde daha fazlaca gereksinim hedefli satın alma var. Kurumsal müşterilerin gereksinimi var şu anda lakin finansmana erişimden dolayı alamıyorlar. Fakat bu gereksinim gayeli, orada bir yatırım gayesi yok. Lakin artık bir daha şunun altını çizeceğim. Alışılmış otomotiv sanayi sayılarını gördük yani Türkiye’nin mobilite muhtaçlığının yarısını karşılıyor aşağı üst. Bilhassa aşikâr yerlerde hayli büyük kısmını…” sözlerini kullandı.
“UZAK DOĞU’DA YAPTIRDIKLARI ÜRETİMLERİ TÜRKİYE’YE TAŞIMAK İSTİYORLAR”
Tedarik zincirinde bir yer değiştirme durumu olduğunu lisana getiren Eroldu, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Şimdi Uzak Doğu üretim merkezlerinden Türkiye’ye yönelik bir hareket var. Bunu aslında gözlemliyoruz. Geçen gün ben İtalya Ticaret Odası’yla konuşuyordum. örneğin Türkiye’ye gelen, gelmek isteyen İtalyan firması sayısında artış var son vakit içinderda. Zira Uzak Doğu’da yaptırdıkları üretimleri Türkiye’ye taşımak istiyorlar. Artık ötürüsıyla o denli bir boyutu var. Yani Türkiye’nin o açıdan yatırım çekmeye epeyce uygun bir konjonktürü var. Lakin Türkiye’nin zorluğu da şurada, artık CDS’lerin bu kadar yüksek olduğu bir yerde de yurt dışı borçlanma maliyetleri hayli fazla.
Bence yatırımın önündeki en kıymetli manilerden biri, Türkiye’nin borçlanması. Finansal maliyetlerin epeyce artmış olması. Bugün gidip çift dijitli döviz bazında borçlanmak her dalın yapabileceği bir şey değil. Genelde büyük resme baktığımız vakit burada bence epey önemli bir pazar var. Kimse bu pazarı bırakmaz, bırakmak istemez. Ancak yatırımların bence ertelenmesinde, gecikmesinde bir daha finansman konusu ön plana çıkacak diye düşünüyorum.”
Eroldu, görüşmede yaptığı konuşmada, şiddetli bir global gündemden geçildiğini, hem Avrupa birebir vakitte dünyanın biroldukça yerinde küresel düzeyde tesir yaratan biroldukça sorunun olduğu bir çeyrek yaşandığını ve yaşanmaya da devam edeceğini lisana getirdi.
Türkiye’de güç konusunda Avrupa gibisi risklerin olmamasına karşın, Avrupa’daki risklerin endüstriyi etkileyebileceğini anlatan Eroldu, bilhassa çelik, alüminyum üzere çok yüksek güç kullanan tesislerde riskli bir devrin de oluşabileceğini ve bunun da ayrıyeten sanayiciyi önümüzdeki aylar için endişelendirdiğini söylemiş oldu.
“2022 YILININ EN BERBATI GEÇTİ ÜZERE DURUYOR”
Tedarik zincirindeki kırılganlık konusunda bir ölçü düzgünleşme beklediklerini bildiren Eroldu, “Yani bu kırılganlık nereye kadar devam edeceği konusunda farklı farklı varsayımlar var. 2023 yılının sonuna kadar varsayım var, 2023 yılının yarısına kadar varsayım var. Ancak artık bizim otomotiv endüstrinin yıl sonu iddialarında de bakılırsaceğiz, bir daha 2022 yılının en berbatı geçti üzere duruyor. Son çeyrekte tedarik zinciri kırılganlığı konusunda daha az etkileneceğiz üzere lakin natürel olay da var. İşte dünyada global çapta 3,5 milyon adet üzere bir kayba yol açtı bu gelişmeler. 2023 yılında da bir ölçü güzelleşmeyle birlikte bir daha bu sıkıntıların da devam edeceğini öngörüyoruz.” sözlerini kullandı.
Bu durumun Türkiye’ye mümkün yansımalarına değinen Eroldu, “Özellikle üretim tesislerinde verimsiz imalatlara yol açıyor, dur-kalklı üretimler yapmak zorunda kalıyoruz. Fabrikalarımızı vakit zaman durdurmak yahut çalışmak üzere yahut eksik gereçle üretim yapıp ondan sonrasında bunları bant haricinde tamamlamak üzere otomotiv endüstrini de pek zorlayan bir yapı ortasındayız. Geçen görüşmede da söylemiştim bu sene bu bantlardan çıkan her araç, her araba aslında büyük bir uğraşın kararı olarak ortaya çıkıyor. Bu da bizim otomotiv sanayi açısından bir nevi bir dayanıklılık testine girdiğimiz bir devir manasına geliyor. bir daha de bu sayıları gördüğümüz vakit bu dayanıklılık testine de makûs yanıt vermiyoruz üzere görüyoruz.” diye konuştu.
Dünya otomotiv üretim adetlerinde bir ölçü kötüleşme olduğunu lisana getiren Eroldu, “tekrar dünya 100 milyonluk adedi bakılırsabilir mi? Biraz güç üzere duruyor. Şu an her ne kadar kestirimlerde 2025 yılında 100 milyonluk sayılar gösterilse de şu anda 84 milyonlarda herbiçimde 80-90 milyon düzeyinde bir yerlerde kalacak. Avrupa’da durum nasıl dersek, Avrupa’daki sayılar daha paralel, yani hazirandaki iddiayla şu andaki iddia içinde da Avrupa’da büyük bir farklılık öngörülmüyor ancak aslına bakarsanız artık Avrupa epeyce düşmüş durumda, 17 milyonlardan 12 milyonlara gelmiş durumda. Bunun daha aşağısı olur mu? Alışılmış resesyon olursa olur. Bunu da orada bakılırsacek test edeceğiz fakat şu andaki milletlerarası kuruluşların iddiaları Avrupa’da 2023 ve daha sonrasında bir ölçü artışın kelam konusu olacağı istikametinde.” değerlendirmesinde bulundu.
“İÇ PİYASADA BİR ÖLÇÜ DAHA YERLİNİN HİSSESİ ARTIYOR”
Türkiye’deki otomotiv üretiminde ise Türkiye’nin büyümesine paralel olarak yüzde 4,4 düzeyinde adetsel bir artış olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Bu da tabi birlikteinde doğal olarak bir kapasite kullanmasında düzgünleşme getiriyor. Yüzde 60 olan kapasite kullanmasımız birinci 9 ay sonunda yüzde 66’ya yükselmiş oldu. İhracat adetlerinde de 2,4’lük bir artış var. Bu ne demek? Aslında iç piyasada bir ölçü daha yerlinin hissesi artıyor.” dedi.
Cengiz Eroldu, ihracat fiyatında da artış olduğunu belirterek, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Ama alışılmış bunu da düzgün okumak lazım, burada artık birkaç tane fenomen var. Bir tanesi biliyorsunuz, Türkiye’deki sayıların hepsi Amerikan doları lakin otomotiv sanayi avro bazlı ithalat, avro bazlı ihracat yapıyor. Burada olağan gösterimde 2 milyarlık bir kayıp oluyor. Bu gerçek bir kayıp değil ancak natürel avrodan dolara çevirdiğiniz vakit parite tesirinden dolayı bir kayıp var. Başka taraftan artan fiyatlar da var, artan maliyetlerinden dolayı artan fiyatların da ihracata getirdiği artı var. ötürüsıyla burada adetsele bakmak lazım yani adetselde aslında üretime paralel artışımız yüzde 2,4, bir daha de bu güç vakit içinder için düzgün sayılar olarak yorumluyoruz ki bilhassa doğal bu sene çipten dolayı etkilenen önemli tesislerimiz oldu. bu biçimde bir ortamda yüzde 2,4 artırmış olduk.
Otomotiv pazarı da yüzde 5,6 oranında geçen seniçin daha düşük. Bu da aslında Türkiye pazarında hala bulunurluk sıkıntısının devam ettiğini gösteriyor. Yoksa Türkiye’deki talep aslında geçen seniçin daha düşük değil lakin marka bazlı hem yerli üreticilerde hem ithalatçılarda vakit zaman bulunurluk problemleri hala yaşanmaya devam ediyor o da pazarı öbür ögelerle birlikte bir ölçü aşağıda tutuyor görüşündeyiz. Doğal bilhassa finansman hususlarındaki zorluklar da Türkiye pazarının zayıf kalmasında değerli bir mevzu olarak dikkat çekiyor.”
Türkiye otomotiv pazarında yerlilik oranının arttığını belirten Eroldu, Türkiye’deki otomotiv endüstrinin toplam ihracattan aldığı hissenin yüzde 12 olduğunu anımsattı.
“MÜŞTERİ VAR, ARAÇ ALMAK İSTİYOR ANCAK FİNANSMAN SAĞLAYAMIYORLAR”
Türkiye’de yenilenmesi gereken kurumsal müşterinin araç parkı olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Şimdi de müşteri var, araç almak istiyor ama finansman sağlayamıyor. O, otomotiv endüstrinin önünde önemli bir mahzur olarak duruyor. Başka taraftan ağır vasıtayı az evvelden de söylemiş oldum, bilhassa otobüs işinde bir daha emsal bir durum. Zira otobüs işinde kurumsal müşteriler var, talep var, muhtaçlık var ancak finansmanda sorun var.” dedi.
“ÖTV KONUSUNDA MATRAHIN GÜNCELLENMESİNE GEREKSİNİM VAR”
ÖTV konusunda matrahın güncellenmesine muhtaçlık olduğunu lisana getiren Eroldu, “Fakat bu biçimde bir değişikliğin de olacağını ben beklemiyorum lakin olağan sonuçta bu söylentiler, bu konuşmalar da iç piyasaya ziyan veriyor bir yerde. Zira bunları dikkate alarak birtakım müşterilerde erteleme kararları olabiliyor. Bu kesinlikle yönetmemiz gereken bir mevzu. Artık olağan ihraç pazarlarındaki bu talep daralması riskine karşılık bizim kesinlikle otomotiv endüstrini korumak manasında, otomotiv endüstrinin yarattığı istihdam, otomotiv endüstrinin yarattığı ihracat, katma pahası korumak manasında üstteki hususlarla iç piyasanın desteklenmesi bizce son derece kıymetli bir yer teşkil ediyor.” açıklamasında bulundu.
Kendileri için bir öteki değerli hususun da tedarik kaynaklı olduğunu aktaran Eroldu, “Özellikle bu ağır vasıta, kamyon ve otobüs tarafımızda değerli zira tedarik kaynaklı gecikmeler de teslimat müddetlerinde sıkıntılara yol açabiliyor. Maalesef bu da aslında bu vakitte yönetmemiz gereken bir bahis. Natürel ki bilhassa ihalelere girildiği vakit ağır vasıta işlerinde, teklif vermek gitgide zorlaşıyor artık. Siz 3-6 ay daha sonrasına döviz bazlı da teklif verseniz yeniden de çok zorluk içeren bir mevzu. Yani bu da otomotiv endüstrini bugün zorlayan ögelerden bir tanesi.” diye konuştu.
OSD Lideri Eroldu, yıl sonu iddialarına ait ise şunları paylaştı:
“Biz aslında ocak-mayıs-ekim benzeri tahminlerdeyiz. Son mayıs ayındaki varsayımımıza bakılırsa bir ölçü üyelerimizden gelen bilgiye göre bir ölçü azalma olacağı tarafında beklentimiz mevcut. Bizim 1 milyon 70 bin adet ile 1 milyon 140 bin adet ortası ihracat öngörümüz vardı. Sizlerle son görüşmede paylamıştık. Artık onları 40’ar bin, 30’ar bin tane azaltıyoruz ancak bir daha de şuna dikkati çekmek istiyorum, baktığımız vakit bir daha geçen seneye göre yüzde 11 ile yüzde 17 içinde bir artış gösteriyor ki birinci 9 ayda da ihracatta iki buçukluk artışımız var. Bu demek ki son çeyrekte bulunurluğun ve ihracatın daha fazla olacağı göstergesi.”
Avrupa’da elektrikli üretimin artmasıyla içten yanmalı araç üretiminin Türkiye’ye kaydırılması ihtimaline yönelik bir soruyu yanıtlayan Eroldu, “Olabilir. Zira dediğim üzere otomotiv dünyası sadece Batı Avrupa pazarından oluşmuyor. Yani bugün örneğin Avrupa’daki 27 ülkeye baktığınız vakit, Doğu Avrupa ülkelerindeki penetrasyon düzeyi de Türkiye’den çok farklı değil sonuçta. Bugün bir Romanya’da yahut Bulgaristan’da yahut Doğu Avrupa ülkelerinde de ulusal gelir Avrupa ortalamasının altında olan ülkelerde de aslında elektrifikasyon penetrasyonu fazlaca zayıf.” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE’DE DOĞAL GAZ VE ELEKTRİK FİYATLARININ AVRUPA’YA NAZARAN UCUZ”
Cengiz Eroldu, konuşmasının akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Türkiye’de doğal gaz ve elektrik fiyatlarının Avrupa’ya bakılırsa ucuz olduğunu belirten Eroldu, şunları kaydetti:
“Herkes bir yandan şikayet ediyor fakat daima de şikayet etmemek lazım. Hem endüstride hem konutlarda kullanan güçte alışılmış ki artış var lakin biz Avrupa’nın belirli ülkelerine göre üçte bir düzeydeyiz, aşikâr ülkelerine nazaran yarı düzeydeyiz. Avrupa ülkelerindeki bu durum Türkiye’ye aslında izafi olarak bir rekabet avantajı sunuyor. Muhakkak yan sanayi işlerimiz de o denli. örneğin bugün cam için de büyük bir rekabet avantajı sağlıyor, çünkü cam üretiminde güç kalemi epey kıymetli. ötürüsıyla doğal ki otomotivde bir maliyet artışı bakılırsace olarak daha az bir artışı var. Doğal ki bunun yüzde 1 düzeylerinde olan güç hissesi yüzde 3-4 düzeylerine çıktı. O da yansıyacak fiyatlara lakin yüksek mertebe değil.”
“TÜRKİYE OLARAK OLUMLU AYRIŞIYORUZ”
Merkez Bankası’nın “Dünya’da resesyonun konuşulmadığı tek ülke Türkiye” açıklamasını kıymetlendiren Eroldu, “Biz artık tüm bu olan bitene baktığımız vakit, Türkiye olarak olumlu ayrışıyoruz şu anda. Baktığımız vakit güçte bir darboğaz beklentimiz yok. O yahut bu sebepten dolayı Türkiye bunu düzgün yönetiyor. Yani başka taraftan da düşük faiz siyaseti aslında talebi tetikliyor. Bugün biz faizleri enflasyon düzeyine çıkarsak gayrimenkul yatırım gayesinden çıkar. Bu sefer iç talepte büyük bir daralma olur. Yani o açılardan baktığınız vakit Türkiye’de bir olumlu ayrışım var.” dedi.
Yatırım hedefli satın almaların her ay azaldığını vurgulayan Eroldu, “Şimdilerde daha fazlaca gereksinim hedefli satın alma var. Kurumsal müşterilerin gereksinimi var şu anda lakin finansmana erişimden dolayı alamıyorlar. Fakat bu gereksinim gayeli, orada bir yatırım gayesi yok. Lakin artık bir daha şunun altını çizeceğim. Alışılmış otomotiv sanayi sayılarını gördük yani Türkiye’nin mobilite muhtaçlığının yarısını karşılıyor aşağı üst. Bilhassa aşikâr yerlerde hayli büyük kısmını…” sözlerini kullandı.
“UZAK DOĞU’DA YAPTIRDIKLARI ÜRETİMLERİ TÜRKİYE’YE TAŞIMAK İSTİYORLAR”
Tedarik zincirinde bir yer değiştirme durumu olduğunu lisana getiren Eroldu, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Şimdi Uzak Doğu üretim merkezlerinden Türkiye’ye yönelik bir hareket var. Bunu aslında gözlemliyoruz. Geçen gün ben İtalya Ticaret Odası’yla konuşuyordum. örneğin Türkiye’ye gelen, gelmek isteyen İtalyan firması sayısında artış var son vakit içinderda. Zira Uzak Doğu’da yaptırdıkları üretimleri Türkiye’ye taşımak istiyorlar. Artık ötürüsıyla o denli bir boyutu var. Yani Türkiye’nin o açıdan yatırım çekmeye epeyce uygun bir konjonktürü var. Lakin Türkiye’nin zorluğu da şurada, artık CDS’lerin bu kadar yüksek olduğu bir yerde de yurt dışı borçlanma maliyetleri hayli fazla.
Bence yatırımın önündeki en kıymetli manilerden biri, Türkiye’nin borçlanması. Finansal maliyetlerin epeyce artmış olması. Bugün gidip çift dijitli döviz bazında borçlanmak her dalın yapabileceği bir şey değil. Genelde büyük resme baktığımız vakit burada bence epey önemli bir pazar var. Kimse bu pazarı bırakmaz, bırakmak istemez. Ancak yatırımların bence ertelenmesinde, gecikmesinde bir daha finansman konusu ön plana çıkacak diye düşünüyorum.”