Berbat annelik babalık yoktur ancak makûs ebeveynlik vardır Bir bebek dünyaya geldiğinde onu en çok sevebilecek, en epey yarar sağlayacak şahıslar kuşkusuz ebeveynleridir. Ebeveynler, ellerindeki imkanlarını çocuklarına faydalı biçimde kıymetlendirir. Uykusuz gecelerin akabinde işe sarfiyatlar, kendi keyif aldıkları bir fazlaca aktivitelerden feragat ederler, yorgun geldikleri işten daha sonra çocuklarını eğlendirir, onlarla ilgilenirler. Gayeleri zarurî haller haricinde daima çocuklarıyla birlikte olmaktır. Lakin hayli kıymetli bir noktayı gözden kaçırırlar… Kalp, birinci olarak hangi organa kan pompalar? Beyin… Akciğerler… Hayır! Kalp birinci olarak kendine kan pompalar! Şayet kendine kan pompalamazsa öbür hiç bir organa kan pompalayamaz. Ebeveynlikte de bu biçimdedir, kendinizi ihmal eder, mutsuz olursanız bu durum çocuklarınızı da yansır. DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, günümüz ebeveynlerinin çocukları için en iyiyi, en ülkü olanı hedefledikleri için iş, hayat gerilimleri içinde keyif alabilecekleri bir aktiviteye yarım saat bile vakit ayıramadıklarının altını çiziyor. Bunun kararında farkında olmadan kişinin negatif gücüyle meskendeki bebeği, çocuğu ile keyifli vakit geçirdiğini düşündüğüne dikkat çeken Psk. Yalım, “oysa birtakım kimi kendisi için vakit ayırdığı; açık havada yürümek, bir dostla kahve içmek üzere keyif alabileceği aktivitenin akabinde meskene döndüğünde çocuğu ile daha kaliteli vakit geçirebilir. Bu durumu çocuğunu gücünden bile gözlemleyebilirsiniz. Olağanda huzursuz, huysuz olan çocuk, ebeveyninden gelen olumlu güçle daha rahat olur” diyor.
Bebeğiniz ağlıyorsa onunla şefkatli ve sakin bir ses tonuyla konuşun
Ebeveynlerin en hayli yanıldığı konulardan biri de “Bebektir anlamaz” düşüncesi… halbuki bir bebek, anne karnından itibaren etrafında gelişen bir fazlaca mevzuyu şuur seviyesinde anlamlandıramasa da duygusu ve bilgisiyle bilinçaltına kayıt eder. Ebeveynler, kaza, hengame, şiddet, taşınma, evlat edinme, vefat üzere olaylar için çocukları ismine “Küçüktü hatırlayamaz, anlamaz” dese de bu olayların tümü çocuğun bilinçaltında kayıtlıdır. Bir bebeğin dünyaya geldiğinde etrafını bir yetişkinden daha fazla tanımlamaya çalıştığını söyleyen Psk. Yalım, bu durumu şöyleki açıklıyor: “Örneğin; bir bebek alıştığı rutinin dışına bir günden çok müddetliğine çıktığında gerilime girer. Hatta bu yüzdendir ki bir bebek ailesiyle tatile gittiğinde, uyku sistemi, yemek nizamı bozulabilir ya da hastalanabilir. Anlamaz diye bakılan bebek, rutinin dışına çıktığı için gerilime girmiştir. Burada ebeveyni, bebeğine şefkatli ve sakin bir ses tonuyla onun tasasını anladığını tabir edebilir. Beşerler gerilimli olduğunda bedeninde adrenokoortikotropik hormon (ACTH) ismi verilen bir gerilim hormonu salınır. Bebekler içgüdüsel olarak bu hormonu vücudundan atabilmek, rahatlayabilmek için ağlar. Bir bebek de şayet fizikî muhtaçlık (açlık, altı ıslaklık, ağrı sancı ateş) haricinde, gerilim kaynaklı ağlıyorsa ebeveynin şefkatle bebeğinin sakinleşene kadar kendini regüle etmesine fırsat vermesi gerekir. Bunu dikkatini öteki şeylere çekmek, gezdirmek, üzere çocuğun ağlamasını bastırmak yerine şefkatle konuşarak bebeğini korkmuş olduğunu, onun hissini anladığını onunla konuşarak, tensel temas etmesi çocuğunun inançta olduğunu bebeğine hissettirmesi gerekir.”
Çocuklar deneyimleyerek öğrenir
Dünyaya getirdikleri bebek büyüdükçe ebeveynlerin baş etmekte zorlandıkları mevzular da değişiyor. Bunların başında yemek reddi, uyku, tv tablet müddeti, oyuncaklarını toplamak, parktan meskene gitmek istememek, kreşe gitmek istememek inatçılık üzere bahisler geliyor. birtakım kimi ebeveynler çocuklarına neyin, neden yapılması gerektiğini, neler olabileceğini sabırla anlattığı biçimde sonuç alamıyor. Çocuk bir daha birebir istenmeyen davranışları sergileyebiliyor. DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, bu durumun çocukların bağlantı lisanının sözler olmamasından kaynaklandığını anlatıyor: “Çocuklar somut düşündükleri için sözel tabirleri anlayamazlar, yetişkin uzun uzun anlattığında çocuğun anladığını zanneder. halbuki çocuklar deneyimleyerek öğrenir! Bir çocuğa tekraren “Sıcak dokunma yanarsın” desek de lakin çocuk bir daha bir daha o sıcak objeye dokunmaya çalışır. Burada ebeveyn kendi denetiminde çocuğunun elini tutarak o sıcağı deneyimlemesine fırsat vermelidir. Çocuğun o objenin tehlikeli olduğunu deneyimleyerek öğrenmesi ebeveyni tarafınca tekraren anlatılmasından daha tesirlidir.”
Bir çocuğa hudut koymamak ona yapılabilecek en büyük kötülüktür
Psk. Yalım, ebeveynlerin çocuklarına 24 aylık olduktan daha sonra hudut koymaya başlayabileceğini söylüyor. Sonlar ve bu sonlardaki kararlılığın çocuğun kendini inançta hissetmesini sağlayacağının altını çizen Psk. Yalım, “Bir çocuğa hudut koymamak ona yapılabilecek en büyük kötülüktür. Bir ebeveyn bir gün çocuğun sevmediği bir yemeğin yerine alternatif yemek yapabilirken diğer bir gün o yemediği için çocuğuna kızabilir. Zira insanın tabiatı gereği kimi vakit ebeveynin hisleri da doğal olarak istenmeyen düzeylere ulaşabilir. Bunun önlenmesi için sonların olması ve bunda istikrar sağlanması gerekir” diyor.
Kurallar üç adımda öğretilir
Çocukla bir kriz yaşandığında nizamın sağlanması için kuralları öğretmenin üç adımı olduğunu belirten DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, birinci adımı aynalama yani ebeveynin o olaya çocuğun zihninden bakması kademesi olarak açıklıyor. niye söylemiş olduğinizi yapmayı reddediyor, neden yapmak istemiyor, niye bu yansıyı veriyor üzere soruların çocuğun gözünden cevaplanması gerektiğini hatırlatan Psk. Yalım, kelamlarını şöyleki sürdürüyor: “Cevapları tahminen bulduğunuzda çocuğunuza onu yargılamadan anladığınızı, onun lisanından söz edin. Yargılanmadan anlaşıldığını hisseden her birey irtibat kapılarını açar. Burada çocuğa asla “niçin? neden?” üzere sorular sormayın. Aynalama basamağında çocuğunuzu anladığınızı, kabul ettiğinizi hissettirseniz de ikinci evre olan hudut koymayı da ihmal etmeyin. Kendinden emin ve kararlı bir ebeveyn olarak en çok bir cümlelik olması gereken kuralı da net bir tabirle belirtin. 3. adımda ise ona seçim yaptırın. Çocuğa ‘sen’ lisanı kullanarak negatif ya da olumlu seçim hakkı verilerek yaptığı seçimin sorumluluğunu deneyimlemesine imkan sağlayın. Şunu unutmayın ki ebeveyn çocuk içinde demokratik bir bağ yoktur. Hayatta gerçek ya da yanlış düzeneği çabucak hemen aşikâr bir olgunlaşmaya gelmemiş bir çocuğun’ ben yalnızca çikolata yiyeceğim’ demesi üzerine ebeveynin onu tercihlerine müsaade vermesi üzere bir demokrasi beklenemez.”
Çocuğunuza seçim hakkı sunun
DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, bu üç adımı şu biçimde bir örnekle açıklıyor: “Yemekte ıspanak yaptınız lakin çocuğunuz ıspanak yerine makarna yemek istiyor. Bu durumda evvel onun penceresinden bakın. Örneğin ıspanak gözüne makus görünüyor, kokusunu da sevmediğin için yemek istemiyorsun diyerek onu gerçeğini kabul edin. Akabinde hudut koyarak Bu ıspanaktan iki kaşık yemelisin” diyebilirsiniz. Seçim yaptırma kademesinden ise “Ya ıspanaktan iki kaşık yer ve gerisinden makarnayı yiyebilirsin. Ya da ıspanak yemez ve bu akşam sevdiğin şeyleri yemekten vazgeçersin. Hangisini seçiyorsun?” diyerek çocuğa yaptığı seçimin sorumluluğunu almayı deneyimletmelisiniz. Çocuklara anlaşıldığı hissettirilerek, kabul edilerek hudutlar konmalı ve seçimler sunulmalıdır. Şayet çocuk yaptığı negatif seçim hakkını kullanıyorsa bunun da sorumluluğu çocuğa verilmelidir. Makus anne babalık yoktur ancak makus ebeveynlik vardır. Çocuklarımıza büsbütün uygun niyetle yaptığımız yanlışsız bildiğimiz davranışlar onlara uzun vadede ziyan verebilir. Çocuklara hudut koymak lakin bu sonu olması gerektiği üzere koymak gerekir.”
Hibya Haber Ajansı
Bebeğiniz ağlıyorsa onunla şefkatli ve sakin bir ses tonuyla konuşun
Ebeveynlerin en hayli yanıldığı konulardan biri de “Bebektir anlamaz” düşüncesi… halbuki bir bebek, anne karnından itibaren etrafında gelişen bir fazlaca mevzuyu şuur seviyesinde anlamlandıramasa da duygusu ve bilgisiyle bilinçaltına kayıt eder. Ebeveynler, kaza, hengame, şiddet, taşınma, evlat edinme, vefat üzere olaylar için çocukları ismine “Küçüktü hatırlayamaz, anlamaz” dese de bu olayların tümü çocuğun bilinçaltında kayıtlıdır. Bir bebeğin dünyaya geldiğinde etrafını bir yetişkinden daha fazla tanımlamaya çalıştığını söyleyen Psk. Yalım, bu durumu şöyleki açıklıyor: “Örneğin; bir bebek alıştığı rutinin dışına bir günden çok müddetliğine çıktığında gerilime girer. Hatta bu yüzdendir ki bir bebek ailesiyle tatile gittiğinde, uyku sistemi, yemek nizamı bozulabilir ya da hastalanabilir. Anlamaz diye bakılan bebek, rutinin dışına çıktığı için gerilime girmiştir. Burada ebeveyni, bebeğine şefkatli ve sakin bir ses tonuyla onun tasasını anladığını tabir edebilir. Beşerler gerilimli olduğunda bedeninde adrenokoortikotropik hormon (ACTH) ismi verilen bir gerilim hormonu salınır. Bebekler içgüdüsel olarak bu hormonu vücudundan atabilmek, rahatlayabilmek için ağlar. Bir bebek de şayet fizikî muhtaçlık (açlık, altı ıslaklık, ağrı sancı ateş) haricinde, gerilim kaynaklı ağlıyorsa ebeveynin şefkatle bebeğinin sakinleşene kadar kendini regüle etmesine fırsat vermesi gerekir. Bunu dikkatini öteki şeylere çekmek, gezdirmek, üzere çocuğun ağlamasını bastırmak yerine şefkatle konuşarak bebeğini korkmuş olduğunu, onun hissini anladığını onunla konuşarak, tensel temas etmesi çocuğunun inançta olduğunu bebeğine hissettirmesi gerekir.”
Çocuklar deneyimleyerek öğrenir
Dünyaya getirdikleri bebek büyüdükçe ebeveynlerin baş etmekte zorlandıkları mevzular da değişiyor. Bunların başında yemek reddi, uyku, tv tablet müddeti, oyuncaklarını toplamak, parktan meskene gitmek istememek, kreşe gitmek istememek inatçılık üzere bahisler geliyor. birtakım kimi ebeveynler çocuklarına neyin, neden yapılması gerektiğini, neler olabileceğini sabırla anlattığı biçimde sonuç alamıyor. Çocuk bir daha birebir istenmeyen davranışları sergileyebiliyor. DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, bu durumun çocukların bağlantı lisanının sözler olmamasından kaynaklandığını anlatıyor: “Çocuklar somut düşündükleri için sözel tabirleri anlayamazlar, yetişkin uzun uzun anlattığında çocuğun anladığını zanneder. halbuki çocuklar deneyimleyerek öğrenir! Bir çocuğa tekraren “Sıcak dokunma yanarsın” desek de lakin çocuk bir daha bir daha o sıcak objeye dokunmaya çalışır. Burada ebeveyn kendi denetiminde çocuğunun elini tutarak o sıcağı deneyimlemesine fırsat vermelidir. Çocuğun o objenin tehlikeli olduğunu deneyimleyerek öğrenmesi ebeveyni tarafınca tekraren anlatılmasından daha tesirlidir.”
Bir çocuğa hudut koymamak ona yapılabilecek en büyük kötülüktür
Psk. Yalım, ebeveynlerin çocuklarına 24 aylık olduktan daha sonra hudut koymaya başlayabileceğini söylüyor. Sonlar ve bu sonlardaki kararlılığın çocuğun kendini inançta hissetmesini sağlayacağının altını çizen Psk. Yalım, “Bir çocuğa hudut koymamak ona yapılabilecek en büyük kötülüktür. Bir ebeveyn bir gün çocuğun sevmediği bir yemeğin yerine alternatif yemek yapabilirken diğer bir gün o yemediği için çocuğuna kızabilir. Zira insanın tabiatı gereği kimi vakit ebeveynin hisleri da doğal olarak istenmeyen düzeylere ulaşabilir. Bunun önlenmesi için sonların olması ve bunda istikrar sağlanması gerekir” diyor.
Kurallar üç adımda öğretilir
Çocukla bir kriz yaşandığında nizamın sağlanması için kuralları öğretmenin üç adımı olduğunu belirten DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, birinci adımı aynalama yani ebeveynin o olaya çocuğun zihninden bakması kademesi olarak açıklıyor. niye söylemiş olduğinizi yapmayı reddediyor, neden yapmak istemiyor, niye bu yansıyı veriyor üzere soruların çocuğun gözünden cevaplanması gerektiğini hatırlatan Psk. Yalım, kelamlarını şöyleki sürdürüyor: “Cevapları tahminen bulduğunuzda çocuğunuza onu yargılamadan anladığınızı, onun lisanından söz edin. Yargılanmadan anlaşıldığını hisseden her birey irtibat kapılarını açar. Burada çocuğa asla “niçin? neden?” üzere sorular sormayın. Aynalama basamağında çocuğunuzu anladığınızı, kabul ettiğinizi hissettirseniz de ikinci evre olan hudut koymayı da ihmal etmeyin. Kendinden emin ve kararlı bir ebeveyn olarak en çok bir cümlelik olması gereken kuralı da net bir tabirle belirtin. 3. adımda ise ona seçim yaptırın. Çocuğa ‘sen’ lisanı kullanarak negatif ya da olumlu seçim hakkı verilerek yaptığı seçimin sorumluluğunu deneyimlemesine imkan sağlayın. Şunu unutmayın ki ebeveyn çocuk içinde demokratik bir bağ yoktur. Hayatta gerçek ya da yanlış düzeneği çabucak hemen aşikâr bir olgunlaşmaya gelmemiş bir çocuğun’ ben yalnızca çikolata yiyeceğim’ demesi üzerine ebeveynin onu tercihlerine müsaade vermesi üzere bir demokrasi beklenemez.”
Çocuğunuza seçim hakkı sunun
DoktorTakvimi.com uzmanlarından Psk. Seyhan Türkmen Yalım, bu üç adımı şu biçimde bir örnekle açıklıyor: “Yemekte ıspanak yaptınız lakin çocuğunuz ıspanak yerine makarna yemek istiyor. Bu durumda evvel onun penceresinden bakın. Örneğin ıspanak gözüne makus görünüyor, kokusunu da sevmediğin için yemek istemiyorsun diyerek onu gerçeğini kabul edin. Akabinde hudut koyarak Bu ıspanaktan iki kaşık yemelisin” diyebilirsiniz. Seçim yaptırma kademesinden ise “Ya ıspanaktan iki kaşık yer ve gerisinden makarnayı yiyebilirsin. Ya da ıspanak yemez ve bu akşam sevdiğin şeyleri yemekten vazgeçersin. Hangisini seçiyorsun?” diyerek çocuğa yaptığı seçimin sorumluluğunu almayı deneyimletmelisiniz. Çocuklara anlaşıldığı hissettirilerek, kabul edilerek hudutlar konmalı ve seçimler sunulmalıdır. Şayet çocuk yaptığı negatif seçim hakkını kullanıyorsa bunun da sorumluluğu çocuğa verilmelidir. Makus anne babalık yoktur ancak makus ebeveynlik vardır. Çocuklarımıza büsbütün uygun niyetle yaptığımız yanlışsız bildiğimiz davranışlar onlara uzun vadede ziyan verebilir. Çocuklara hudut koymak lakin bu sonu olması gerektiği üzere koymak gerekir.”
Hibya Haber Ajansı