Çelebi: “Enflasyon, lakin itimat ortamında düşer” Her açıdan sıkıntı geçen 2021 yılını geride bırakmaya hazırlanıyoruz. Son vakit içinderda ekonomik manada sıkıntı devirler geçilirken, alınan tedbirlerin ışığında nasıl bir 2022’nin bizi beklediği merak konusu. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Eski İktisat Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, NTV Televizyonu’na yaptığı açıklamalarda 2022 beklentilerini lisana getirdi. Prof. Dr. Işın Çelebi, 2021’in her manada sıkıntı bir yıl olduğunu ve bilhassa inanç ortamının bir daha oluşması gerektiğinin ortaya çıktığına dikkat çekti. 2022’de her şeye sıfırdan başlanarak istikrarlı bir idarenin başlaması gerektiğinin altını çizdi.
Faizde ve kurda fazlaca değerli dalgalanmalar olduğuna belirten Işın Çelebi, 2022 yılının bir daha inanç ve huzur ortamının sağlandığı bir yıl olması gerektiğini belirtti. Merkez Bankası Başkanı’nın Mart ayından daha sonra bakılırsavine başladığını ifaden Prof. Dr. Işın Çelebi, “Kesintisiz 4-5 yıl nazaranvine devam etmeli. Türkiye’nin keyifli ve huzur ortasında yoluna devam etmesi için istikrara muhtaçlık var” dedi.
İtimat ortamı için evvela ne olmalı?
Belirsizlik halinin ortadan kalkmasının kıymetine değinen Prof. Dr. Işın Çelebi, “İnsanlar, ekonomik göstergelerden kuşku durmamalı, kaygı etmemeli. Yani herkes, kur şu noktaya kadar yükselecek, faiz bu olacak diyebilmeli.” Dedi.
Akdeniz Üniversitesi’nde Prof. Dr İsmail Tufan ve grubunun yaptığı bir araştırmaya bakılırsa Türkiye’de şu anda 8 milyondan fazla 65 yaş üstü emekli olduğunu söz eden Prof. Işın Çelebi, “Aldıkları fiyat 3.000 TL’nin altında. Dayanılmaz bir gelir dağılımı bozukluğu var. Bu manada gelir dağılımın bir daha düzenlenmesi lazım. Taban fiyat artışı oldu, vergi muafiyetleri oldu ancak bunlar emeklilere yansıtılmadı çabucak hemen. Bu 8 milyondan fazla emekli bu şartlarda fakirleşme sonlarını aşmış durumda, hayat ıstırabı ortasında. halbuki her insanın kendini inançta hissedeceği bir ömür düzebir daha gereksinim var.” açıklamalarında bulundu.
“Gelirler ne kadar artırılsa da enflasyon karşısında eriyor”
Reuters’ın deklare ettiğı Aralık enflasyon anketine bakılırsa değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Işın Çelebi, evvela iktisadın bir bilim olduğunu vurgulayarak, 2022’de her şeye sıfırdan başlamak gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Işın Çelebi, “Anketteki en düşük Aylık TÜFE oranı 5.5 ve Yıllık en düşük TÜFE kestirimi ise 26.4. 54 olan üretici fiyat endeksinin de 55-56 olduğunu farz edelim. Ortalaması 37’yi geçiyor. Bu devasa yükseklikte bir enflasyon. Gelir dağılımını ve hayat standartlarını darma duman ediyor. Çarşıyı pazarı epeyce etkiliyor.” Dedi.
“Global enflasyonun tesirlerini 2022’de hissedeceğiz”
Prof. Dr. Işın Çelebi, küresel enflasyon ile yurtiçi enflasyonun iç içe geçtiğini lisana getirdi. Türkiye’nin çabucak hemen küresel enflasyonun tesirlerini hissetmediğini belirtti. Bunun büyük sorun yaratacağı değerlendirmesinde bulunan Prof. Dr. Işın Çelebi, “FED, bugün ABD’de enflasyon oranı %6,3’e çıkarmış, %7’ye çıkma ihtimali de var. Bundesbank, Almanya’da %5 oranında bir enflasyon olduğunu söylüyor. Bu son 30 yıl için Almanya’daki en yüksek sayı.” Diye konuştu. Türkiye’nin ise, Merkez Bankası’nın yeni yayınladığı rapora bakılırsa enflasyon gayesini orta vadede %5 olarak belirlediğini hatırlattı. Türkiye’nin şayet AB yolunda ilerlemeye devam edecekse, bu yüksek enflasyon hadisesini çözmesi gerektiğinin altını çizdi.
“Toplumda hukuk ve adalet tertibin net olmalı”
Prof. Dr. Işın Çelebi açıklamalarını şu biçimde sürdürdü. “Yani biz 2022’de enflasyon oranını %25’lerden alıp hangi noktaya indireceğiz? 2023 yılında %5 enflasyona ulaşabilecek miyiz? Almanya’nın bugün %5,3 oranında bir enflasyona eriştiği noktada, Türkiye olarak 2 -3 yıl ortasında bu orana ulaşmamız için ne yapmamız lazım? Bunların karşılıkları muhakkak. Biz bunları yaptık daha evvel. Yabancı sermaye girişinin kesinlikle artırılması koşul. Bunun için de toplumda hukuk ve adalet tertibin net olması gerekiyor. her insanın sisteme inanç duyması lazım. Enflasyon lakin inanç ortamında düşer. Yabancı sermaye, inançsız ortama girmez.”
“2005 – 2010 ortası enflasyonla çaba en başarılı seneler”
Türkiye’nin enflasyonla uğraşta en başarılı olduğu devrin 2005 – 2010 ortası olduğunu söz eden Prof. Dr. Işın Çelebi, “bu vakitte AB’ye tam üyelik yolunda adımlar atıldığı için 100 milyar dolarlık kaynak girişi oldu ve Türkiye’de piyasalar sakinleşti. Türkiye’ye yabancı sermeye girişi pek, yüksek teknoloji eserleri girdikçe ve milletlerarası alanda rekabet gücü arttıkça enflasyonun düştüğünü gördük.” dedi.
Pandemi niçiniyle dünyada da fazla para basıldığına belirten Prof. Dr. Işın Çelebi, “FED’in faiz artırmaya gereksinimi var. 3 periyot artıracağını söylemiş oldu lakin yapamayacak. ABD’nin borcu toplam 29 trilyon USD. GSMH ise 14 milyar USD seviyesinde. Faizi artırdığı sürece eksi yazmaya başlayacak. Bu faizleri ödeyemez. Likidite genişlemesi, pandemi devrinde muhakkak bir istikrar sağladı. Bu borç yapısı ortasında faiz oranlarını artırabileceklerini düşünmüyorum. Biz bu durumun tesirlerini 2022’de hissedeceğiz. Bu manada enflasyonla çabada döviz arzını artırmamız gerekiyor. Hem ihracatla tıpkı vakitte yabancı sermaye ile. Piyasa istikrarını kendi düzeneği ortasında sağlamamız gerekiyor” diyerek gelecek yılla ilgili beklentilerini lisana getirdi.
Hibya Haber Ajansı
Faizde ve kurda fazlaca değerli dalgalanmalar olduğuna belirten Işın Çelebi, 2022 yılının bir daha inanç ve huzur ortamının sağlandığı bir yıl olması gerektiğini belirtti. Merkez Bankası Başkanı’nın Mart ayından daha sonra bakılırsavine başladığını ifaden Prof. Dr. Işın Çelebi, “Kesintisiz 4-5 yıl nazaranvine devam etmeli. Türkiye’nin keyifli ve huzur ortasında yoluna devam etmesi için istikrara muhtaçlık var” dedi.
İtimat ortamı için evvela ne olmalı?
Belirsizlik halinin ortadan kalkmasının kıymetine değinen Prof. Dr. Işın Çelebi, “İnsanlar, ekonomik göstergelerden kuşku durmamalı, kaygı etmemeli. Yani herkes, kur şu noktaya kadar yükselecek, faiz bu olacak diyebilmeli.” Dedi.
Akdeniz Üniversitesi’nde Prof. Dr İsmail Tufan ve grubunun yaptığı bir araştırmaya bakılırsa Türkiye’de şu anda 8 milyondan fazla 65 yaş üstü emekli olduğunu söz eden Prof. Işın Çelebi, “Aldıkları fiyat 3.000 TL’nin altında. Dayanılmaz bir gelir dağılımı bozukluğu var. Bu manada gelir dağılımın bir daha düzenlenmesi lazım. Taban fiyat artışı oldu, vergi muafiyetleri oldu ancak bunlar emeklilere yansıtılmadı çabucak hemen. Bu 8 milyondan fazla emekli bu şartlarda fakirleşme sonlarını aşmış durumda, hayat ıstırabı ortasında. halbuki her insanın kendini inançta hissedeceği bir ömür düzebir daha gereksinim var.” açıklamalarında bulundu.
“Gelirler ne kadar artırılsa da enflasyon karşısında eriyor”
Reuters’ın deklare ettiğı Aralık enflasyon anketine bakılırsa değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Işın Çelebi, evvela iktisadın bir bilim olduğunu vurgulayarak, 2022’de her şeye sıfırdan başlamak gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Işın Çelebi, “Anketteki en düşük Aylık TÜFE oranı 5.5 ve Yıllık en düşük TÜFE kestirimi ise 26.4. 54 olan üretici fiyat endeksinin de 55-56 olduğunu farz edelim. Ortalaması 37’yi geçiyor. Bu devasa yükseklikte bir enflasyon. Gelir dağılımını ve hayat standartlarını darma duman ediyor. Çarşıyı pazarı epeyce etkiliyor.” Dedi.
“Global enflasyonun tesirlerini 2022’de hissedeceğiz”
Prof. Dr. Işın Çelebi, küresel enflasyon ile yurtiçi enflasyonun iç içe geçtiğini lisana getirdi. Türkiye’nin çabucak hemen küresel enflasyonun tesirlerini hissetmediğini belirtti. Bunun büyük sorun yaratacağı değerlendirmesinde bulunan Prof. Dr. Işın Çelebi, “FED, bugün ABD’de enflasyon oranı %6,3’e çıkarmış, %7’ye çıkma ihtimali de var. Bundesbank, Almanya’da %5 oranında bir enflasyon olduğunu söylüyor. Bu son 30 yıl için Almanya’daki en yüksek sayı.” Diye konuştu. Türkiye’nin ise, Merkez Bankası’nın yeni yayınladığı rapora bakılırsa enflasyon gayesini orta vadede %5 olarak belirlediğini hatırlattı. Türkiye’nin şayet AB yolunda ilerlemeye devam edecekse, bu yüksek enflasyon hadisesini çözmesi gerektiğinin altını çizdi.
“Toplumda hukuk ve adalet tertibin net olmalı”
Prof. Dr. Işın Çelebi açıklamalarını şu biçimde sürdürdü. “Yani biz 2022’de enflasyon oranını %25’lerden alıp hangi noktaya indireceğiz? 2023 yılında %5 enflasyona ulaşabilecek miyiz? Almanya’nın bugün %5,3 oranında bir enflasyona eriştiği noktada, Türkiye olarak 2 -3 yıl ortasında bu orana ulaşmamız için ne yapmamız lazım? Bunların karşılıkları muhakkak. Biz bunları yaptık daha evvel. Yabancı sermaye girişinin kesinlikle artırılması koşul. Bunun için de toplumda hukuk ve adalet tertibin net olması gerekiyor. her insanın sisteme inanç duyması lazım. Enflasyon lakin inanç ortamında düşer. Yabancı sermaye, inançsız ortama girmez.”
“2005 – 2010 ortası enflasyonla çaba en başarılı seneler”
Türkiye’nin enflasyonla uğraşta en başarılı olduğu devrin 2005 – 2010 ortası olduğunu söz eden Prof. Dr. Işın Çelebi, “bu vakitte AB’ye tam üyelik yolunda adımlar atıldığı için 100 milyar dolarlık kaynak girişi oldu ve Türkiye’de piyasalar sakinleşti. Türkiye’ye yabancı sermeye girişi pek, yüksek teknoloji eserleri girdikçe ve milletlerarası alanda rekabet gücü arttıkça enflasyonun düştüğünü gördük.” dedi.
Pandemi niçiniyle dünyada da fazla para basıldığına belirten Prof. Dr. Işın Çelebi, “FED’in faiz artırmaya gereksinimi var. 3 periyot artıracağını söylemiş oldu lakin yapamayacak. ABD’nin borcu toplam 29 trilyon USD. GSMH ise 14 milyar USD seviyesinde. Faizi artırdığı sürece eksi yazmaya başlayacak. Bu faizleri ödeyemez. Likidite genişlemesi, pandemi devrinde muhakkak bir istikrar sağladı. Bu borç yapısı ortasında faiz oranlarını artırabileceklerini düşünmüyorum. Biz bu durumun tesirlerini 2022’de hissedeceğiz. Bu manada enflasyonla çabada döviz arzını artırmamız gerekiyor. Hem ihracatla tıpkı vakitte yabancı sermaye ile. Piyasa istikrarını kendi düzeneği ortasında sağlamamız gerekiyor” diyerek gelecek yılla ilgili beklentilerini lisana getirdi.
Hibya Haber Ajansı