Cunda adası Balıkesir’in Ayvalık ilçesine bağlıdır. Alibey adası olarak bilinen Cunda Türkiye’nin Ege Denizi’nde bulunan 4. büyük adasıdır. Marmara bölgesinde gidebilecek tatil beldeleri içinde en çok tercih edilen yerlerden bir tanesi olarak biliniyor.
Kurtuluş Savaşı sırasında padişahın “Yunanlılara teslim olun” buyruğuna uymayarak silahlı gayrete başlayan birinci birliğin kumandanı Yarbay Ali Çetinkaya’dan dolayı bugün Alibey Adası olarak da bilinen Cunda Adası, kilise ve manastırları, dar taş sokaklar içinde kalan tarihi konutları, plajları ve doğal hoşlukları ile Ege’nin en tanınan seyahat noktalarından.
CUNDA ADASI NEREDE?
Alibey Adası ya da Cunda, idari bakımdan Balıkesir’in Ayvalık ilçesine bağlı bir ada. Ayvalık koyundaki Ayvalık Adaları olarak isimlendirilen irili ufaklı 22 adanın içerisinde yerleşime açık tek ada Alibey’dir. Türkiye’nin Ege Denizi’nde bulunan 4. büyük adasıdır. (1. Gökçeada, 2. Bozcaada, 3. Uzunada) Pozisyonu gereği Batı Anadolu’da deniz yollarının kesişme noktasında bulunan bir adadır.
CUNDA ADASI’NIN GEZİLECEK YERLERİ
TAKSİYARHİS KİLİSESİ (RAHMİ KOÇ MÜZESİ)
Cunda ve Ayvalık’ta birer adet Taksiyarhis Kilisesi yer alıyor. Ayvalık’taki kilise bugün anıt müze olarak kullanılırken 1873’te Cunda’da inşa edilen kilise ise Rahmi M. Koç Müzesi olarak hizmet veriyor. Taksiyarhis Kilisesi, Müslüman ve Hristiyanların vaktinde birlikte yaşadığı bir bölgede yer alıyor. 1873 yılında inşa edilen kilisenin kapı sütunları ve merdivenlerinde sarımsak taşı kullanılmış. Neo klasik mimaride olan yapı tek kubbeli ve bazilika tipinde, dikdörtgen planlı. Kilisenin çanı 2. Dünya Savaşı sırasında halka haber verilmesi için kullanılmış, şu an bu çan Bergama Müzesi’nde sergileniyor. İnanışa göre evvelce Ortodoks kiliselerinin zeytin ve sabun üzere çeşitli gereksinimlerini karşılayan bu kilise vakit içinde harabeye dönmüş. 2011 yılında Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı tarafınca kiralanan kilisede yapılan onarımların akabinde şu an müze olarak hizmet veriyor.
TIMARHANE ADASI
Çamlık Koyu’nun sonunda, Şeytan Sofrası’ nın eteklerinde ve yarımadanın ucunda yer alan Tımarhane Adası sırf ismiyle değil, dorukta bulunan değişik yapılı kayalarıyla da dikkati çekmektedir. Girintili, çıkıntılı ve çabucak tabanındaki manastırın etrafını saran kayalar, rüzgarda uğultu ve sesler çıkarması ile ilgi çekmektedir. Adada evvelce yaşayan Rumların “Agia Paraskevi” ismini verdikleri Çamlık Koyu’ndaki Sarımsak Yarımadasının devamı olan Tımarhane Adası’na, Türkler “Taşlı Manastır” da demişlerdir. Günümüzden 70 yıl öncesine kadar Tımarhane Adası psikoterapi merkezi olarak kullanılırmış. İçkiyi fazla kaçıranları yada ruhsal bozuklukları olanları getirip adaya bırakırlarmış.
DESPOT MESKENİ
1862 yılında inşa edilen Cunda Adası Despot Meskeni, adada kesinlikle ziyaret edilmesi gereken tarihi pahaların başında gelmektedir. Periyodun soylular sınıfında yer alan bir Despot tarafınca yaptırılan tarihi binanın üretiminde sarımsak taşı kullanılmıştır. 1877 yılında yaşanan bir baskında Despot konutunda öldürülür ve akabinde da bina, Osmanlı Devleti tarafınca satın alınarak Hükümet Binası olarak kullanılmıştır. Bina, 1921 yılında, öksüz yurdu olmuştur. Kurtuluş Savaşı’nın akabinde Rumların bölgeden ayrılması ile hem yetim yurdu birebir vakitte ilkokul olarak kullanılmış. Cunda Adası Despot Konutu’nun kullanılmaz duruma gelmesi ise 1980 yılında yetim yurdunun yeni binasına taşınması ile olmuştur. Bugün ne yazık ki fazlaca uygun korunamamış olsa da, Despot Meskeni bilhassa bölgeyi ziyarete gelen Yunanlılar başta olmak üzere pek ilgi görmektedir.
AYIŞIĞI MANASTIRI
Cunda (Alibey) Adasının ardında bulunan Pateriça Burnunun Edremit körfezine bakan tarafında inşa edilmiştir. Pateriça’nın manası “Koltuk Değneği” demektir. 17. Yüzyılda Athos’dan gelen Aynoroz keşişlerinin kurduğu biliniyor. Zeytinliklerde çalışan tarım emekçilerinin yaşadığı manastırda günlük işlerin yanında din eğitimi de veriliyordu. Bir kapısında 1771 yılı, bir başkasında 1795 tarihi görülmektedir. Ama bu tarihlerin tamir tarihleri olduğu söylenmektedir. Manastıra ilişkin tek fotoğraf 1908 tarihindeki bir kartpostal. Manastır, 1923’de mübadele ile Selanik yakınlarından gelen mübadil Katrinli ailesi tarafınca zeytinlik toprağıyla bir arada alınır. Aile, zeytinlikleri işletir; yazları kısa müddetliğine yıpranmış kimi Manastır yapılarını kullanır. Manastır, Fahrettin Katrinli’nin vefatının akabinde Suzan Sabancı Dinçer’e satılır. Ayışığı Manastırı, “müze-yapı” tarifi ortasında 2011’de restore edilerek 13 Nisan 2012’de açılmıştır.
AŞIKLAR DORUĞU
Harika bir görünüme konut sahipliği yapan Aşıklar Doruğu, adayı kuşbakışı seyredebileceğiniz eşsiz bir ortam sunmaktadır. Adanın simgelerinden biri haline gelmiştir. bununla birlikte adananın birinci yel değirmeni Aşıklar Zirvesi’nde yer almaktadır. 2007 yılında bölgeye sık sık ziyaret eden Rahmi Koç, tarafınca değirmen restore edilerek kütüphane ve kafe olarak kullanılmaya başlanmıştır. Kütüphaneye ise Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı ismi verilmiştir.
Kurtuluş Savaşı sırasında padişahın “Yunanlılara teslim olun” buyruğuna uymayarak silahlı gayrete başlayan birinci birliğin kumandanı Yarbay Ali Çetinkaya’dan dolayı bugün Alibey Adası olarak da bilinen Cunda Adası, kilise ve manastırları, dar taş sokaklar içinde kalan tarihi konutları, plajları ve doğal hoşlukları ile Ege’nin en tanınan seyahat noktalarından.
CUNDA ADASI NEREDE?
Alibey Adası ya da Cunda, idari bakımdan Balıkesir’in Ayvalık ilçesine bağlı bir ada. Ayvalık koyundaki Ayvalık Adaları olarak isimlendirilen irili ufaklı 22 adanın içerisinde yerleşime açık tek ada Alibey’dir. Türkiye’nin Ege Denizi’nde bulunan 4. büyük adasıdır. (1. Gökçeada, 2. Bozcaada, 3. Uzunada) Pozisyonu gereği Batı Anadolu’da deniz yollarının kesişme noktasında bulunan bir adadır.
CUNDA ADASI’NIN GEZİLECEK YERLERİ
TAKSİYARHİS KİLİSESİ (RAHMİ KOÇ MÜZESİ)
Cunda ve Ayvalık’ta birer adet Taksiyarhis Kilisesi yer alıyor. Ayvalık’taki kilise bugün anıt müze olarak kullanılırken 1873’te Cunda’da inşa edilen kilise ise Rahmi M. Koç Müzesi olarak hizmet veriyor. Taksiyarhis Kilisesi, Müslüman ve Hristiyanların vaktinde birlikte yaşadığı bir bölgede yer alıyor. 1873 yılında inşa edilen kilisenin kapı sütunları ve merdivenlerinde sarımsak taşı kullanılmış. Neo klasik mimaride olan yapı tek kubbeli ve bazilika tipinde, dikdörtgen planlı. Kilisenin çanı 2. Dünya Savaşı sırasında halka haber verilmesi için kullanılmış, şu an bu çan Bergama Müzesi’nde sergileniyor. İnanışa göre evvelce Ortodoks kiliselerinin zeytin ve sabun üzere çeşitli gereksinimlerini karşılayan bu kilise vakit içinde harabeye dönmüş. 2011 yılında Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı tarafınca kiralanan kilisede yapılan onarımların akabinde şu an müze olarak hizmet veriyor.
TIMARHANE ADASI
Çamlık Koyu’nun sonunda, Şeytan Sofrası’ nın eteklerinde ve yarımadanın ucunda yer alan Tımarhane Adası sırf ismiyle değil, dorukta bulunan değişik yapılı kayalarıyla da dikkati çekmektedir. Girintili, çıkıntılı ve çabucak tabanındaki manastırın etrafını saran kayalar, rüzgarda uğultu ve sesler çıkarması ile ilgi çekmektedir. Adada evvelce yaşayan Rumların “Agia Paraskevi” ismini verdikleri Çamlık Koyu’ndaki Sarımsak Yarımadasının devamı olan Tımarhane Adası’na, Türkler “Taşlı Manastır” da demişlerdir. Günümüzden 70 yıl öncesine kadar Tımarhane Adası psikoterapi merkezi olarak kullanılırmış. İçkiyi fazla kaçıranları yada ruhsal bozuklukları olanları getirip adaya bırakırlarmış.
DESPOT MESKENİ
1862 yılında inşa edilen Cunda Adası Despot Meskeni, adada kesinlikle ziyaret edilmesi gereken tarihi pahaların başında gelmektedir. Periyodun soylular sınıfında yer alan bir Despot tarafınca yaptırılan tarihi binanın üretiminde sarımsak taşı kullanılmıştır. 1877 yılında yaşanan bir baskında Despot konutunda öldürülür ve akabinde da bina, Osmanlı Devleti tarafınca satın alınarak Hükümet Binası olarak kullanılmıştır. Bina, 1921 yılında, öksüz yurdu olmuştur. Kurtuluş Savaşı’nın akabinde Rumların bölgeden ayrılması ile hem yetim yurdu birebir vakitte ilkokul olarak kullanılmış. Cunda Adası Despot Konutu’nun kullanılmaz duruma gelmesi ise 1980 yılında yetim yurdunun yeni binasına taşınması ile olmuştur. Bugün ne yazık ki fazlaca uygun korunamamış olsa da, Despot Meskeni bilhassa bölgeyi ziyarete gelen Yunanlılar başta olmak üzere pek ilgi görmektedir.
AYIŞIĞI MANASTIRI
Cunda (Alibey) Adasının ardında bulunan Pateriça Burnunun Edremit körfezine bakan tarafında inşa edilmiştir. Pateriça’nın manası “Koltuk Değneği” demektir. 17. Yüzyılda Athos’dan gelen Aynoroz keşişlerinin kurduğu biliniyor. Zeytinliklerde çalışan tarım emekçilerinin yaşadığı manastırda günlük işlerin yanında din eğitimi de veriliyordu. Bir kapısında 1771 yılı, bir başkasında 1795 tarihi görülmektedir. Ama bu tarihlerin tamir tarihleri olduğu söylenmektedir. Manastıra ilişkin tek fotoğraf 1908 tarihindeki bir kartpostal. Manastır, 1923’de mübadele ile Selanik yakınlarından gelen mübadil Katrinli ailesi tarafınca zeytinlik toprağıyla bir arada alınır. Aile, zeytinlikleri işletir; yazları kısa müddetliğine yıpranmış kimi Manastır yapılarını kullanır. Manastır, Fahrettin Katrinli’nin vefatının akabinde Suzan Sabancı Dinçer’e satılır. Ayışığı Manastırı, “müze-yapı” tarifi ortasında 2011’de restore edilerek 13 Nisan 2012’de açılmıştır.
AŞIKLAR DORUĞU
Harika bir görünüme konut sahipliği yapan Aşıklar Doruğu, adayı kuşbakışı seyredebileceğiniz eşsiz bir ortam sunmaktadır. Adanın simgelerinden biri haline gelmiştir. bununla birlikte adananın birinci yel değirmeni Aşıklar Zirvesi’nde yer almaktadır. 2007 yılında bölgeye sık sık ziyaret eden Rahmi Koç, tarafınca değirmen restore edilerek kütüphane ve kafe olarak kullanılmaya başlanmıştır. Kütüphaneye ise Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı ismi verilmiştir.