“Depozito sistemi yanlışsız kurgulanmalı” 01 Ocak 2022 tarihi itibariyle hayatımıza girmesi beklenen depozito sisteminin nasıl işleyeceği ve kesime mümkün tesirlerini kıymetlendiren Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) İdare Konseyi Lideri Selçuk Gülsün, “Depozito sisteminin, kesim paydaşlarını ve sanayicilerini kapsayıcı biçimde kurgulanıp kurgulanmayacağı konusunda belirsizlikler devam ediyor. Bu sistem bilhassa Batı Avrupa ülkelerinde uzun yıllardır uygulanıyor olsa da her ülkenin kendi gerçeklerini göz önünde bulundurarak, kendi özgün kaidelerine uygun bir sistem kurgulaması depozito uygulamasının muvaffakiyete ulaşması açısından büyük kıymet arz ediyor” dedi.
Depozito Uygulaması Pak Atığa Erişimi Kolaylaştıracak
Birinci evrede plastik, cam ve metal içecek ambalajlarını kapsayacak olan depozito uygulamasının geçmişte kısmen de olsa ülkemizde uygulanmakta olduğunun altını çizen Selçuk Gülsün, “Bizim uzun yıllardır hayata geçmesi için talepte bulunduğumuz bir uygulama olmakla bir arada depozito sistemine tüm atık idaresi problemlerini çözecek bir sihirli değnek muamelesi de yapmamak gerekiyor. En nihayetinde depozito uygulamaları ambalaj atıklarının tamamını kapsamadığı üzere yürürlükte olduğu hiç bir ülkede de %100 geri dönüş başarısına ulaşmıyor ve tüketilen ambalajların bir kısmı sistemin haricinde kalıyor. Öte yandan, geri dönüşüm kesiminin muhtaçlık duyduğu kaliteyi yakalayabilmesi açısından atıkların depozito sistemi ile toplanmasının kıymeti büyük. Plastik kesimi özelinde bakıldığında depozito sistemine birinci etapta dahil olacak PET ambalajlardan elde edilen geri dönüşüm hammaddeye olan talebin tüm dünyada süratle arttığını gözlemliyoruz. Özellikle dokumacılık ve içecek sanayicilerinin başını çektiği talep artışının karşılanabilmesi ismine geri dönüşüm kesiminin yüksek kalitede atığa ulaşılabilmesini sağlamak gerekiyor. Bu noktada da depozito sisteminin epey yararı olacağı aşikar” dedi.
Yanlış Uygulama Ziyan Getirebilir
Toplama-ayrıştırma tesisleri, geri dönüşüm tesisleri ve sivil toplum kuruluşları üzere Türkiye geri dönüşüm bölümünün tüm paydaşlarının yanı sıra depozito sistemine dahil olacak içecek ambalajlarını piyasaya süren işletmeleri ve depozito toplama noktası olarak hizmet verecek olan perakendecileri de sürece dahil eden ve bahsin tüm paydaşlarının üzerinde antant kalacağı bir sistem kurgulanmaması halinde depozito uygulamasının faydadan epey ziyan getirmesi ihtimalinin göz arkası edilmemesi gerektiğini belirten Gülsün, “Bilindiği üzere bilhassa plastik ve metal içecek ambalajları toplama-ayrıştırma tesislerinin gelirinin kıymetli bir kısmını oluşturmakta. Depozito sistemi ile bu ambalajların atık kaynağından ayrılması bu tesislerin faaliyetlerini devam ettirmesini zora sokabilir. Bu sebeple kurgulanacak depozito sisteminin bu tesisleri de kapsayacak biçimde kurgulanmasına ihtimam gösterilmelidir. Gündemde olan kurguların kimilerinde ülkenin makul sayıda bölgeye ayrılması ve bu bölgelerin tüm depozito hakkının ihale ile tek bir işletmeye verilmesi düşünülüyor. Bu üzere sistemler mevcut tesislerin atıl hale gelmesine sebep olacağı üzere geri dönüşüm dalının ana hammadde kaynaklarından kimileri üzerinde de monopol yapılar kurulmasına sebep olacaktır. Yeniden misal biçimde depozito sisteminin finansmanını sağlayacak olan içecek ambalajlarını piyasaya süren işletmelere de en az yükü oluşturacak kurguyu oluşturmak gerekiyor” dedi.
Birinci Basamakta Tam Otomasyon Beklenmemeli
Depozito sisteminin birinci hayata geçeceği periyotta depozito iade makinelerinin hayli yaygın olarak bulunmasının gerçekçi bir beklenti olmadığını lisana getiren Gülsün, “Malum bu otomatlar gerek yatırım maliyeti gerek kapladığı alan bakımından perakendecilere belli bir yük oluşturacaklar. O sebeple kademeli bir geçiş öngörmek daha sağlıklı olacaktır. Kaldı ki hali hazırda uzun yıllardır depozito sistemini uygulayan ülkelerde dahi manuel toplama usulü hala uygulanmaktadır. esasen geldiğimiz noktada teknoloji de depozito sisteminin manuel olarak yürütülebilmesine imkan sağlıyor. Bilhassa karekodların eser bazlı olarak oluşturulabiliyor olması ve kusur hisselerinin hayli düşük olması tüketiciden depozitolu ambalajları alacak olan perakendecilerin ambalajın uygunluğunu cep telefonu ile belirleyebilmesini de mümkün kılıyor. Üstelik bu teknolojiler yardımıyla ülke çapında depozito sistemine yapılması gereken toplam yatırımın da hayli daha makul düzeylere gerileyeceğini öngörmekteyiz” dedi.
Hibya Haber Ajansı
Depozito Uygulaması Pak Atığa Erişimi Kolaylaştıracak
Birinci evrede plastik, cam ve metal içecek ambalajlarını kapsayacak olan depozito uygulamasının geçmişte kısmen de olsa ülkemizde uygulanmakta olduğunun altını çizen Selçuk Gülsün, “Bizim uzun yıllardır hayata geçmesi için talepte bulunduğumuz bir uygulama olmakla bir arada depozito sistemine tüm atık idaresi problemlerini çözecek bir sihirli değnek muamelesi de yapmamak gerekiyor. En nihayetinde depozito uygulamaları ambalaj atıklarının tamamını kapsamadığı üzere yürürlükte olduğu hiç bir ülkede de %100 geri dönüş başarısına ulaşmıyor ve tüketilen ambalajların bir kısmı sistemin haricinde kalıyor. Öte yandan, geri dönüşüm kesiminin muhtaçlık duyduğu kaliteyi yakalayabilmesi açısından atıkların depozito sistemi ile toplanmasının kıymeti büyük. Plastik kesimi özelinde bakıldığında depozito sistemine birinci etapta dahil olacak PET ambalajlardan elde edilen geri dönüşüm hammaddeye olan talebin tüm dünyada süratle arttığını gözlemliyoruz. Özellikle dokumacılık ve içecek sanayicilerinin başını çektiği talep artışının karşılanabilmesi ismine geri dönüşüm kesiminin yüksek kalitede atığa ulaşılabilmesini sağlamak gerekiyor. Bu noktada da depozito sisteminin epey yararı olacağı aşikar” dedi.
Yanlış Uygulama Ziyan Getirebilir
Toplama-ayrıştırma tesisleri, geri dönüşüm tesisleri ve sivil toplum kuruluşları üzere Türkiye geri dönüşüm bölümünün tüm paydaşlarının yanı sıra depozito sistemine dahil olacak içecek ambalajlarını piyasaya süren işletmeleri ve depozito toplama noktası olarak hizmet verecek olan perakendecileri de sürece dahil eden ve bahsin tüm paydaşlarının üzerinde antant kalacağı bir sistem kurgulanmaması halinde depozito uygulamasının faydadan epey ziyan getirmesi ihtimalinin göz arkası edilmemesi gerektiğini belirten Gülsün, “Bilindiği üzere bilhassa plastik ve metal içecek ambalajları toplama-ayrıştırma tesislerinin gelirinin kıymetli bir kısmını oluşturmakta. Depozito sistemi ile bu ambalajların atık kaynağından ayrılması bu tesislerin faaliyetlerini devam ettirmesini zora sokabilir. Bu sebeple kurgulanacak depozito sisteminin bu tesisleri de kapsayacak biçimde kurgulanmasına ihtimam gösterilmelidir. Gündemde olan kurguların kimilerinde ülkenin makul sayıda bölgeye ayrılması ve bu bölgelerin tüm depozito hakkının ihale ile tek bir işletmeye verilmesi düşünülüyor. Bu üzere sistemler mevcut tesislerin atıl hale gelmesine sebep olacağı üzere geri dönüşüm dalının ana hammadde kaynaklarından kimileri üzerinde de monopol yapılar kurulmasına sebep olacaktır. Yeniden misal biçimde depozito sisteminin finansmanını sağlayacak olan içecek ambalajlarını piyasaya süren işletmelere de en az yükü oluşturacak kurguyu oluşturmak gerekiyor” dedi.
Birinci Basamakta Tam Otomasyon Beklenmemeli
Depozito sisteminin birinci hayata geçeceği periyotta depozito iade makinelerinin hayli yaygın olarak bulunmasının gerçekçi bir beklenti olmadığını lisana getiren Gülsün, “Malum bu otomatlar gerek yatırım maliyeti gerek kapladığı alan bakımından perakendecilere belli bir yük oluşturacaklar. O sebeple kademeli bir geçiş öngörmek daha sağlıklı olacaktır. Kaldı ki hali hazırda uzun yıllardır depozito sistemini uygulayan ülkelerde dahi manuel toplama usulü hala uygulanmaktadır. esasen geldiğimiz noktada teknoloji de depozito sisteminin manuel olarak yürütülebilmesine imkan sağlıyor. Bilhassa karekodların eser bazlı olarak oluşturulabiliyor olması ve kusur hisselerinin hayli düşük olması tüketiciden depozitolu ambalajları alacak olan perakendecilerin ambalajın uygunluğunu cep telefonu ile belirleyebilmesini de mümkün kılıyor. Üstelik bu teknolojiler yardımıyla ülke çapında depozito sistemine yapılması gereken toplam yatırımın da hayli daha makul düzeylere gerileyeceğini öngörmekteyiz” dedi.
Hibya Haber Ajansı