Gün pandemiyi ciddiye alma devridir “Önlemleri almak zamanı”
Cumhuriyet Halk Partisi COVID-19 İstişare Şurası olarak ülkemize ve insanlığa acil bir davetimiz var. Gün salgına müdahil olma günüdür. Gün pandemiyi ciddiye alma periyodudur. Göz arkası edilecek her ayrıntı daha epeyce hastalık ve mevt manasına gelecektir. Alınmayacak her önlem, tedbirleri almayanları sorumlu kılacaktır. Zira Omikron ismi ile anılmakta olan yeni telaş verici SARS-CoV-2 varyantı, ülkemiz dahil bir epey ülkede büyük bir süratle yayılmaktadır. Tasa verici varyantlardan beşincisi olan Omikronun, Delta varyantından 2.7-3.7 kat daha bulaşıcı olduğu gösterilmiştir. Omikron varyantı hastalığı daha evvel geçirmiş şahıslarda de yine hastalığa yol açabilmektedir. Bu niçinle aşıları eksik olan herkes bir daha hastalığa açık hale gelmiştir. Hal bu biçimdeyken varyantı önemsememek, varyantın yayılımını azaltacak önlemleri hayata geçirmemek ihmalden öte bir sorumsuzluktur. Bilimsel araştırmaların birinci dataları Omikron’un niye olduğu hastalığın daha yavaşça seyirli olduğuna işaret etmekle bir arada, epeyce sayıda kişinin tıpkı anda hastalanması ve başta sıhhat çalışanları olmak üzere kritik meslek kümelerinin hastalık niçiniyle vazifeden uzak kalması niçiniyle hastalığın toplumdaki yükü hayli fazla olabilir. hiç bir siyasi iktidar, bu karşılanamaz yük ile toplumunu karşı karşıya bırakmamalıdır.
COVID-19 salgınının yalnızca aşılama ile denetim altına alınamayacağı; tesirli aşılara ek olarak fizikî uzaklık kurallarına uyulması, kalabalıkların azaltılması, kapalı ortamlarda uygun havalandırmanın sağlanması ve varyantın bulaşmasını azaltacak etkinlikteki maskelerin kullanmasının gerekli olduğu bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Öteki bir sözle, Omicron varyantının yaratacağı sıkıntıları azaltmak sırf şahısların alacağı “Maske, Aralık, Temizlik” önlemlerine indirgenemez. Tersine şahsi ve kamusal önlemler birlikte ele alınmalı ve yurttaşlar pandeminin karşısında savunmasız kendi bahtlarına terk edilmemelidir. Omicron varyantının ülkemizde görülen olgular ortasındaki oranı tam olarak açıklanmamış bulunmasına rağmen artmaya başladığı gözlenmektedir. Sıhhat çalışanlarının ve sıhhat sisteminin tükenmemesi ve sıhhat kuruluşlarındaki tıkanmaya bağlı olarak vefat gözlenmemesi için başta Sıhhat Bakanlığı olmak üzere tüm kurum/kuruluşların ve toplumun hazırlıklı olmaları sağlanmalıdır. Üzülerek tabir etmek gerekir ki; yaklaşık iki yıllık salgın sürecinde, ülkemizde, COVID-19 hastalığının teşhis, tedavi ve önlenmesine ait olarak eksik, kusurlu ve bilimsel olmayan uygulamalarla karşılaşılmıştır. Hastalığın giderek yaygınlaştığı bu vakitte salgının ve her bir olgunun bilimsel bilgiler ışığında yönetilmesi hayli kıymetlidir. CHP COVID-19 İstişare Heyeti olarak sıhhati, hayatı ve bilimi temel alan tedbirler paketini bu vesile ile bir daha hatırlatmak istiyoruz.
COVID-19 Salgın İdaresi: Yapılması gerekenler
Salgın idaresi:
Ülkemizde görülen olguların ve kaybedilen şahısların dağılımı bilimsel epidemiyolojik ölçütlere uygun olarak yaş, cinsiyet, coğrafik yerleşim, meslek ve eşlik eden hastalıklar üzere özellikler dikkate alınarak kamuoyu ve bilimsel topluluğa açıklanmalıdır.
Aşılama oranları, kullanılan aşı dozu ve çeşitlilikleri, yaş kümeleri ve cinsiyete bakılırsa toplumla paylaşılmalıdır.
“Tam aşılı” tarifi bilimsel ölçütlere uygun olarak yapılmalı ve gerçek tam aşılı oranı kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
Temaslı takibini de içeren filyasyon çalışmaları bilimsel ölçütlere uygun biçimde yürütülmeli ve salgın süratli testlerin de kullanıma alınmasıyla yurttaşın yaşadığı meskende, çalıştığı işyerinde, birinci basamak dayanağıyla karşılanmalıdır.
Salgın idaresi basamaklandırılmış sıhhat hizmeti unsuru doğrultusunda bir daha planlanmalıdır.
Yurttaşların PCR, süratli ve tükürük testleri dahil olmak üzere tüm tarama ve teşhis testleri ile monoklonal antikor ve yeni nesil ilaçlara erişimi fiyatsız olarak kamu teminatında sağlanmalıdır.
Salgınla ilgili Sıhhat Bakanlığı dökümanları, sıhhat çalışanlarına rehberlik etmek üzere aktüel bilgiler ve gelişmeler ışığında güncellenmelidir.
Sıhhat Bakanlığı ve Bilim Konseyi aldığı her sonucun öne sürülen nedenini topluma açıklamalıdır.
Merkezi idare hiç bir ayrım gözetmeden mahallî idareleri pandemi çabasına dahil etmeli, karar ve uygulamaların ortaklaşması sağlanmalıdır.
Korunma:
Farmakolojik olmayan tedbirler
Başta sıhhat kuruluşları olmak üzere tüm kamusal yerler ve kalabalık nüfusa sahip işyerleri COVID-19 açısından inançlı ve sağlıklı yerler haline getirilmelidir. Gereken kurumlarda ultraviyole ve filtre uygulaması hayata geçirilmelidir. Okulların havalandırılması karbondioksit monitörizasyonu ile faal halde izlenmelidir.
Omicron varyantının bulaşma yolları ve bulaşma suratı dikkate alınarak, kapalı ortamlarda aktif havalandırmanın sağlanması ve bu durumun izlenmesi ve denetlenmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
Hastalığın bulaşmasını azaltmak üzere alınan şahsi tedbirlerin başında gelen maskelerin standartlara uygun olup olmadığı ilgili kurumlarca denetlenmelidir. Gerek sıradan (cerrahi) maskeler gerekse N95 yahut FFP2/3 tipi respiratörlerin ulusal ve memleketler arası standartlara uygun olması sağlanmalıdır.
Başta sıhhat kuruluşları olmak üzere işyerlerinde çalışan sıhhati ve güvenliği ile ilgili tedbirler alınmalı ve izlenmelidir. Sıhhat çalışanlarının tümünün kapalı ortamlarda N95 yahut FFP2/3 çeşidi maske kullanımı sağlanmalı, sıhhat kurumları çalışanlarına bu çeşit maskeleri patron sorumluluğu kapsamında fiyatsız olarak karşılamalıdır.
Maske ve respiratörler, belli durumlarda değiştirilmesi gereken hami gereçler olup artan fiyatlar niçiniyle temin edilmeleri ve uygun kullanımları giderek güçleşmektedir. Maskelerin ve respiratörlerin, toplumdaki her bir birey ve sıhhat çalışanları için uygun şartlarda temin edilmesi sağlanmalıdır.
Okullar, bakım kurumları, cezaevleri, kışlalar üzere kalabalık ortamlardaki bireylere yönelik test kapasitesinin -hızlı antijen testlerinin de sürece dahil edilmesiyle- artırılarak olguların vaktinde tanımlanması ve tedbirlerin vakit geçirmeden alınması sağlanmalıdır.
COVID-19 tanısı alanlar için izolasyon, temaslılar için karantina müddetleri ülkemizin bilgilerine nazaran ve bilimsel ölçütler göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.
Alışveriş merkezleri üzere kapalı ve kalabalık ortamlara girecek bireylerden son 48 saat ortasında yapılmış negatif test kararı istenmelidir. Süratli testler yer girişlerinde uygulanabilmelidir.
Toplu ulaşım yoğunluğunun azaltılması için esnek mesai uygulamasına geçilmeli, pik devirlerinde konuttan çalışma şartları sağlanmalı, toplu ulaşım seferleri azami seviyede arttırılmalıdır.
Aşılama
Ülkemizde çabucak hemen hiç aşı olmamış milyonlarca yurttaşımızın olduğu göz önünde bulundurularak, evvela aşı tereddüdü yaşayan bireyleri hedefleyen tesirli aşı kampanyaları düzenlenmelidir. Kimi ülkelerde gerçekleştiği üzere düzenlenecek aşı kampanyalarında maksat kümeye has toplumsal, ekonomik ve kültürel motive edici uygulamalar hayata geçirilmeli, mahallî inisiyatiflerden takviye alınmalıdır. Kelam konusu kampanyalar amaç kümelere mahsus olarak kişi merkezli, fazlaca lisanlı ve epeyce kültürlü bir yapıda olmalıdır.
Çok geç kalınmış bir uygulama olarak 5-11 yaş kümesinin aşılanması sağlanmalı ve bu çerçevede mRNAaşısının uygun doz versiyonu ülkemize kazandırılmalıdır.
Omikron varyantına karşı inaktif aşıların aktifliğinin düşük olduğunu gösteren bilimsel yayınların sayısı giderek artmaktadır. Ülkemizde de kullanılmakta olan inaktif virüs aşısı Sinovac-Coronavac aşısına ait olarak da omikronvaryantına karşı düşük aktiflik gösterdiğine ait farklı ülkelerden yayımlanmış datalar mevcuttur. Bu durumda bilhassa risk kümesi içersinde yer alan bireylere inaktif aşılar yerine omikrona karşı epeyce daha tesirli olduğu kanıtlanmış olan mRNA aşıları (ülkemizde Pfize-Biontech şirketinin ürettiği Comirnaty) uygulanmalıdır.
Ülkemizde geliştirilmiş olması memnuniyet verici olan Turkovac aşısına ait faz 1, 2, 3 çalışmalarının bilgileri en kısa müddette bilim insanları ve toplumla paylaşılmalıdır. Turkovac aşısının kitlesel uygulamasına aşının inançlı ve tesirli olduğuna ait bilimsel deliller yayınlandıktan daha sonra geçilmeli, en kısa müddette aşının omicron varyantına olan tesiri ortaya konulmalıdır. Bir ihtiyati önlem olarak bu sonuçlar alınana kadar mRNA aşılanmasına tartı verilmelidir.
Teşhis etabı
Olguların süratle artmakta olduğu bu vakitte teşhis kapasitesinin yetersiz kalmaması için materyal ve iş gücü açısından gerekli tedbirler alınmalıdır. Şu anda yetkili laboratuvarların %57’si özel %43’ü kamu kurumlarında bulunmaktadır. Yetkili kamu laboratuvar sayısı süratle arttırılmalı ve test imkanlarına erişim kolaylaştırılmalıdır.
Omicron varyantının rutin olarak taranmasına yönelik PCR testleri yaygınlaştırılmalı ve tüm laboratuvarlar için temin edilebilir kılınmalıdır.
Süratli antijen ve tükürük testlerinin teşhis ve tarama gayesiyle rutin kullanıma girmesi ve bu testlerin meskenlerde fiyatsız olarak kullanması sağlanmalıdır.
Sekanslama ve gibisi formüllerle muhtemel yeni varyantların ortaya çıkışı izlenmeli ve gerekli tedbirlerin alınması sağlanmalıdır. Bu hedefle bilhassa üniversitelerin iştirakiyle genomik tahlil platformu oluşturulmalıdır.
Hastanelerin hizmet ve alan kapasitesini aşan test ortamları değiştirilmeli, yurttaşların inançla ve epeyce sıra beklemeden başvurabilecekleri test yerleri hastane dışı ortamlarda yaratılmalıdır.
Tedavi kademesi
COVID-19 hastalığının seyri ve klinik belirti/bulguları konusunda toplum şeffaf bir biçimde bilgilendirilmelidir.
oplum tabanlı algoritma yaklaşımı hazırlanmalı ve yurttaşlara duyurulmalıdır. Olguların büyük çoğunluğunun hastalığı meskende dinlenerek geçirebileceği, ateş düşürücü haricinde rastgele bir ilaca gerek olmadığı fakat nefes darlığı, teneffüs problemi üzere belirtiler olduğunda kesinlikle sıhhat kuruluşuna başvurulması gerektiği topluma anlatılmalıdır.
COVID-19 tanısı alan şahıslara telefon edilerek Favipiravir ilacı kastedilerek “ilaç istiyor musunuz?” sorusunun yöneltilmesine son verilmeli, yurttaşlar uzman olmadıkları mevzuda sorumlu olmaya zorlanmamalı ve aksi bilimsel bilgi oluşmadığı sürece Favipiravir kullanmasına tümüyle son verilmelidir.
Yakın geçmişte “Remdesivir” meselade yaşandığı üzere bugün itibariyle “Molnupiravir” isimli ilacın fiyat karşılığında yasa dışı/kaçak yollardan temin edildiği bilinmektedir. Acilen bu durum faal müdahale ile önlenmelidir.
COVID-19 tedavisinde tesirli olduğu bilimsel araştırmalarla gösterilmiş ve gösterilecek olan her tedavi endikasyon dahilinde gerekli hastalar için fiyatsız olarak temin edilmelidir. Bu bağlamda acilen COVID-19 tedavisinde riskli kümelerde kullanılmak üzere geliştirilen ve dünyada kullanıma giren “yeni” ilaçlar (monoklonalantikorlar, Paxlovid) ülkemizde de riskli kümelerde kullanılmak üzere fiyatsız olarak temin edilmelidir.Cumhuriyet Halk Partisi COVID-19 İstişare Şurası olarak, bilimsel araştırmaların COVID-19 salgınının olabilecek en az hasar ve yıkımla atlatılmasında gelir başta olmak üzere toplumdaki eşitlik halinin belirleyici olduğunu gösterdiğini biliyoruz. Tüm dünyada ülkelerin pandemikarnesi, aslında onların eşitlikçi ve özgürlükçü yapısı ile direkt bağlantılı olarak şekillenmektedir. Bu niçinle pandemiye karşı yürütülecek siyasetin tıbbi alanla sınırlanmayıp, ülkenin eşitlik, özgürlük ve demokrasi uğraşı ile harmanlanması gerektiğini vurgulamayı hayati bir sorumluluk olarak görüyoruz.
Hibya Haber Ajansı
Cumhuriyet Halk Partisi COVID-19 İstişare Şurası olarak ülkemize ve insanlığa acil bir davetimiz var. Gün salgına müdahil olma günüdür. Gün pandemiyi ciddiye alma periyodudur. Göz arkası edilecek her ayrıntı daha epeyce hastalık ve mevt manasına gelecektir. Alınmayacak her önlem, tedbirleri almayanları sorumlu kılacaktır. Zira Omikron ismi ile anılmakta olan yeni telaş verici SARS-CoV-2 varyantı, ülkemiz dahil bir epey ülkede büyük bir süratle yayılmaktadır. Tasa verici varyantlardan beşincisi olan Omikronun, Delta varyantından 2.7-3.7 kat daha bulaşıcı olduğu gösterilmiştir. Omikron varyantı hastalığı daha evvel geçirmiş şahıslarda de yine hastalığa yol açabilmektedir. Bu niçinle aşıları eksik olan herkes bir daha hastalığa açık hale gelmiştir. Hal bu biçimdeyken varyantı önemsememek, varyantın yayılımını azaltacak önlemleri hayata geçirmemek ihmalden öte bir sorumsuzluktur. Bilimsel araştırmaların birinci dataları Omikron’un niye olduğu hastalığın daha yavaşça seyirli olduğuna işaret etmekle bir arada, epeyce sayıda kişinin tıpkı anda hastalanması ve başta sıhhat çalışanları olmak üzere kritik meslek kümelerinin hastalık niçiniyle vazifeden uzak kalması niçiniyle hastalığın toplumdaki yükü hayli fazla olabilir. hiç bir siyasi iktidar, bu karşılanamaz yük ile toplumunu karşı karşıya bırakmamalıdır.
COVID-19 salgınının yalnızca aşılama ile denetim altına alınamayacağı; tesirli aşılara ek olarak fizikî uzaklık kurallarına uyulması, kalabalıkların azaltılması, kapalı ortamlarda uygun havalandırmanın sağlanması ve varyantın bulaşmasını azaltacak etkinlikteki maskelerin kullanmasının gerekli olduğu bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Öteki bir sözle, Omicron varyantının yaratacağı sıkıntıları azaltmak sırf şahısların alacağı “Maske, Aralık, Temizlik” önlemlerine indirgenemez. Tersine şahsi ve kamusal önlemler birlikte ele alınmalı ve yurttaşlar pandeminin karşısında savunmasız kendi bahtlarına terk edilmemelidir. Omicron varyantının ülkemizde görülen olgular ortasındaki oranı tam olarak açıklanmamış bulunmasına rağmen artmaya başladığı gözlenmektedir. Sıhhat çalışanlarının ve sıhhat sisteminin tükenmemesi ve sıhhat kuruluşlarındaki tıkanmaya bağlı olarak vefat gözlenmemesi için başta Sıhhat Bakanlığı olmak üzere tüm kurum/kuruluşların ve toplumun hazırlıklı olmaları sağlanmalıdır. Üzülerek tabir etmek gerekir ki; yaklaşık iki yıllık salgın sürecinde, ülkemizde, COVID-19 hastalığının teşhis, tedavi ve önlenmesine ait olarak eksik, kusurlu ve bilimsel olmayan uygulamalarla karşılaşılmıştır. Hastalığın giderek yaygınlaştığı bu vakitte salgının ve her bir olgunun bilimsel bilgiler ışığında yönetilmesi hayli kıymetlidir. CHP COVID-19 İstişare Heyeti olarak sıhhati, hayatı ve bilimi temel alan tedbirler paketini bu vesile ile bir daha hatırlatmak istiyoruz.
COVID-19 Salgın İdaresi: Yapılması gerekenler
Salgın idaresi:
Ülkemizde görülen olguların ve kaybedilen şahısların dağılımı bilimsel epidemiyolojik ölçütlere uygun olarak yaş, cinsiyet, coğrafik yerleşim, meslek ve eşlik eden hastalıklar üzere özellikler dikkate alınarak kamuoyu ve bilimsel topluluğa açıklanmalıdır.
Aşılama oranları, kullanılan aşı dozu ve çeşitlilikleri, yaş kümeleri ve cinsiyete bakılırsa toplumla paylaşılmalıdır.
“Tam aşılı” tarifi bilimsel ölçütlere uygun olarak yapılmalı ve gerçek tam aşılı oranı kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
Temaslı takibini de içeren filyasyon çalışmaları bilimsel ölçütlere uygun biçimde yürütülmeli ve salgın süratli testlerin de kullanıma alınmasıyla yurttaşın yaşadığı meskende, çalıştığı işyerinde, birinci basamak dayanağıyla karşılanmalıdır.
Salgın idaresi basamaklandırılmış sıhhat hizmeti unsuru doğrultusunda bir daha planlanmalıdır.
Yurttaşların PCR, süratli ve tükürük testleri dahil olmak üzere tüm tarama ve teşhis testleri ile monoklonal antikor ve yeni nesil ilaçlara erişimi fiyatsız olarak kamu teminatında sağlanmalıdır.
Salgınla ilgili Sıhhat Bakanlığı dökümanları, sıhhat çalışanlarına rehberlik etmek üzere aktüel bilgiler ve gelişmeler ışığında güncellenmelidir.
Sıhhat Bakanlığı ve Bilim Konseyi aldığı her sonucun öne sürülen nedenini topluma açıklamalıdır.
Merkezi idare hiç bir ayrım gözetmeden mahallî idareleri pandemi çabasına dahil etmeli, karar ve uygulamaların ortaklaşması sağlanmalıdır.
Korunma:
Farmakolojik olmayan tedbirler
Başta sıhhat kuruluşları olmak üzere tüm kamusal yerler ve kalabalık nüfusa sahip işyerleri COVID-19 açısından inançlı ve sağlıklı yerler haline getirilmelidir. Gereken kurumlarda ultraviyole ve filtre uygulaması hayata geçirilmelidir. Okulların havalandırılması karbondioksit monitörizasyonu ile faal halde izlenmelidir.
Omicron varyantının bulaşma yolları ve bulaşma suratı dikkate alınarak, kapalı ortamlarda aktif havalandırmanın sağlanması ve bu durumun izlenmesi ve denetlenmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
Hastalığın bulaşmasını azaltmak üzere alınan şahsi tedbirlerin başında gelen maskelerin standartlara uygun olup olmadığı ilgili kurumlarca denetlenmelidir. Gerek sıradan (cerrahi) maskeler gerekse N95 yahut FFP2/3 tipi respiratörlerin ulusal ve memleketler arası standartlara uygun olması sağlanmalıdır.
Başta sıhhat kuruluşları olmak üzere işyerlerinde çalışan sıhhati ve güvenliği ile ilgili tedbirler alınmalı ve izlenmelidir. Sıhhat çalışanlarının tümünün kapalı ortamlarda N95 yahut FFP2/3 çeşidi maske kullanımı sağlanmalı, sıhhat kurumları çalışanlarına bu çeşit maskeleri patron sorumluluğu kapsamında fiyatsız olarak karşılamalıdır.
Maske ve respiratörler, belli durumlarda değiştirilmesi gereken hami gereçler olup artan fiyatlar niçiniyle temin edilmeleri ve uygun kullanımları giderek güçleşmektedir. Maskelerin ve respiratörlerin, toplumdaki her bir birey ve sıhhat çalışanları için uygun şartlarda temin edilmesi sağlanmalıdır.
Okullar, bakım kurumları, cezaevleri, kışlalar üzere kalabalık ortamlardaki bireylere yönelik test kapasitesinin -hızlı antijen testlerinin de sürece dahil edilmesiyle- artırılarak olguların vaktinde tanımlanması ve tedbirlerin vakit geçirmeden alınması sağlanmalıdır.
COVID-19 tanısı alanlar için izolasyon, temaslılar için karantina müddetleri ülkemizin bilgilerine nazaran ve bilimsel ölçütler göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.
Alışveriş merkezleri üzere kapalı ve kalabalık ortamlara girecek bireylerden son 48 saat ortasında yapılmış negatif test kararı istenmelidir. Süratli testler yer girişlerinde uygulanabilmelidir.
Toplu ulaşım yoğunluğunun azaltılması için esnek mesai uygulamasına geçilmeli, pik devirlerinde konuttan çalışma şartları sağlanmalı, toplu ulaşım seferleri azami seviyede arttırılmalıdır.
Aşılama
Ülkemizde çabucak hemen hiç aşı olmamış milyonlarca yurttaşımızın olduğu göz önünde bulundurularak, evvela aşı tereddüdü yaşayan bireyleri hedefleyen tesirli aşı kampanyaları düzenlenmelidir. Kimi ülkelerde gerçekleştiği üzere düzenlenecek aşı kampanyalarında maksat kümeye has toplumsal, ekonomik ve kültürel motive edici uygulamalar hayata geçirilmeli, mahallî inisiyatiflerden takviye alınmalıdır. Kelam konusu kampanyalar amaç kümelere mahsus olarak kişi merkezli, fazlaca lisanlı ve epeyce kültürlü bir yapıda olmalıdır.
Çok geç kalınmış bir uygulama olarak 5-11 yaş kümesinin aşılanması sağlanmalı ve bu çerçevede mRNAaşısının uygun doz versiyonu ülkemize kazandırılmalıdır.
Omikron varyantına karşı inaktif aşıların aktifliğinin düşük olduğunu gösteren bilimsel yayınların sayısı giderek artmaktadır. Ülkemizde de kullanılmakta olan inaktif virüs aşısı Sinovac-Coronavac aşısına ait olarak da omikronvaryantına karşı düşük aktiflik gösterdiğine ait farklı ülkelerden yayımlanmış datalar mevcuttur. Bu durumda bilhassa risk kümesi içersinde yer alan bireylere inaktif aşılar yerine omikrona karşı epeyce daha tesirli olduğu kanıtlanmış olan mRNA aşıları (ülkemizde Pfize-Biontech şirketinin ürettiği Comirnaty) uygulanmalıdır.
Ülkemizde geliştirilmiş olması memnuniyet verici olan Turkovac aşısına ait faz 1, 2, 3 çalışmalarının bilgileri en kısa müddette bilim insanları ve toplumla paylaşılmalıdır. Turkovac aşısının kitlesel uygulamasına aşının inançlı ve tesirli olduğuna ait bilimsel deliller yayınlandıktan daha sonra geçilmeli, en kısa müddette aşının omicron varyantına olan tesiri ortaya konulmalıdır. Bir ihtiyati önlem olarak bu sonuçlar alınana kadar mRNA aşılanmasına tartı verilmelidir.
Teşhis etabı
Olguların süratle artmakta olduğu bu vakitte teşhis kapasitesinin yetersiz kalmaması için materyal ve iş gücü açısından gerekli tedbirler alınmalıdır. Şu anda yetkili laboratuvarların %57’si özel %43’ü kamu kurumlarında bulunmaktadır. Yetkili kamu laboratuvar sayısı süratle arttırılmalı ve test imkanlarına erişim kolaylaştırılmalıdır.
Omicron varyantının rutin olarak taranmasına yönelik PCR testleri yaygınlaştırılmalı ve tüm laboratuvarlar için temin edilebilir kılınmalıdır.
Süratli antijen ve tükürük testlerinin teşhis ve tarama gayesiyle rutin kullanıma girmesi ve bu testlerin meskenlerde fiyatsız olarak kullanması sağlanmalıdır.
Sekanslama ve gibisi formüllerle muhtemel yeni varyantların ortaya çıkışı izlenmeli ve gerekli tedbirlerin alınması sağlanmalıdır. Bu hedefle bilhassa üniversitelerin iştirakiyle genomik tahlil platformu oluşturulmalıdır.
Hastanelerin hizmet ve alan kapasitesini aşan test ortamları değiştirilmeli, yurttaşların inançla ve epeyce sıra beklemeden başvurabilecekleri test yerleri hastane dışı ortamlarda yaratılmalıdır.
Tedavi kademesi
COVID-19 hastalığının seyri ve klinik belirti/bulguları konusunda toplum şeffaf bir biçimde bilgilendirilmelidir.
oplum tabanlı algoritma yaklaşımı hazırlanmalı ve yurttaşlara duyurulmalıdır. Olguların büyük çoğunluğunun hastalığı meskende dinlenerek geçirebileceği, ateş düşürücü haricinde rastgele bir ilaca gerek olmadığı fakat nefes darlığı, teneffüs problemi üzere belirtiler olduğunda kesinlikle sıhhat kuruluşuna başvurulması gerektiği topluma anlatılmalıdır.
COVID-19 tanısı alan şahıslara telefon edilerek Favipiravir ilacı kastedilerek “ilaç istiyor musunuz?” sorusunun yöneltilmesine son verilmeli, yurttaşlar uzman olmadıkları mevzuda sorumlu olmaya zorlanmamalı ve aksi bilimsel bilgi oluşmadığı sürece Favipiravir kullanmasına tümüyle son verilmelidir.
Yakın geçmişte “Remdesivir” meselade yaşandığı üzere bugün itibariyle “Molnupiravir” isimli ilacın fiyat karşılığında yasa dışı/kaçak yollardan temin edildiği bilinmektedir. Acilen bu durum faal müdahale ile önlenmelidir.
COVID-19 tedavisinde tesirli olduğu bilimsel araştırmalarla gösterilmiş ve gösterilecek olan her tedavi endikasyon dahilinde gerekli hastalar için fiyatsız olarak temin edilmelidir. Bu bağlamda acilen COVID-19 tedavisinde riskli kümelerde kullanılmak üzere geliştirilen ve dünyada kullanıma giren “yeni” ilaçlar (monoklonalantikorlar, Paxlovid) ülkemizde de riskli kümelerde kullanılmak üzere fiyatsız olarak temin edilmelidir.Cumhuriyet Halk Partisi COVID-19 İstişare Şurası olarak, bilimsel araştırmaların COVID-19 salgınının olabilecek en az hasar ve yıkımla atlatılmasında gelir başta olmak üzere toplumdaki eşitlik halinin belirleyici olduğunu gösterdiğini biliyoruz. Tüm dünyada ülkelerin pandemikarnesi, aslında onların eşitlikçi ve özgürlükçü yapısı ile direkt bağlantılı olarak şekillenmektedir. Bu niçinle pandemiye karşı yürütülecek siyasetin tıbbi alanla sınırlanmayıp, ülkenin eşitlik, özgürlük ve demokrasi uğraşı ile harmanlanması gerektiğini vurgulamayı hayati bir sorumluluk olarak görüyoruz.
Hibya Haber Ajansı