Kendini gerçekleştirebilen bireylerin 4 özelliği Kendini gerçekleştirmiş bireylerin kendileriyle barışık olduğunu vurgulayan Tarhan, kendini geliştiren şahısları de 4 cümleyle özetliyor: “Temel bedelleri olan, emek ile alın teriyle kazanan, onuruyla yaşayan ve bedel yargıları olan. Bu stil beşerler kendisi ile barışık olur, başı dik dolaşır.”Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kişinin kendini tanıması ve gerçekleştirmesine ait değerlendirmede bulundu.
Temel mana arayışı duygusu daima araştırılıyor
İnsanın temel mana arayışı duygusu olduğunu, bu hissin insanlığın hayli eski vakit içinderdan bu yana araştırıldığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sokrates bu duyguyu birinci fark edenlerden biridir. İnsanın hayattaki ömrünün gayesi faziletli olmaktır. İdamına karar verilirken eşi, ‘İdama gidiyorsun, haksız değilsin. niye itiraz etmiyorsun?” diyor. O da ‘Bir de onlar mı haklı olacaktı?’ diyor. O derece kendinden emin. İdama gidiyordu her şeye karşın yalvarmıyor, özür dilemiyor, pişmanlık söz etmiyor, prensiplerinden vazgeçmiyor. Zira mevtten daha sonraki hayat ve insanın, ruhun bekasına inanıyordu. Faziletli olmanın ömür gayesi olduğuna inanıyordu. Bu da insanın kendini tanımasına değer veren bir yaklaşımdır. Talebesi Eflatun onu devam ettirdi. Aristo biraz bozdu, ondan sonrasında elitist bir ideoloji geliştirdi. Aristokrat ideoloji usulünde. Toplumu efendiler ve köleler diye ikiye ayırdı. Ondan 200 sene daha sonra ise Epikür insanın hayat hedefi haz peşinde koşmaktır dedi ve o ideolojiyi sonrasındasında bozdu. O ideolojiyi birinci ortaya çıkaranlar İslam Farabi’ dir. Onun için Farabi’ye ikinci Aristo diyorlar.” diye konuştu.
Ben kimim sorusu en değerli sorudur
Bütün felsefecilere bakıldığında daima mana arayışı olduğunun görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ben kimim? Nereye yönelmeliyim? neden sorularını insanoğlu sorar. Ben kimim sorusu en değerli sorudur. İnsan haricinde hiç bir canlı ben kimim demiyor. Bir kedinin, bir köpeğin, atın, aslanın hayal dünyasını düşünün; yemek, içmek, üremek ve barınmaktır. İnsanın hayal dünyasını düşünün bütün temel gereksinimlerini karşılamakla birlikte burada kişinin ben kimim, nereye yönelmeliyim, ömrün hedefi nedir, sonsuzluğun sonu nerede var üzere sorular soruyor. İnsan hayatta medeniyet oluşturuyor. Öbür canlılar medeniyet oluşturamamıştır.” dedi.
Sokratik sorgulamayla insan hakikati arıyor
İnsanın zihinsel yapısının, genetik algoritmasının farklı olduğunu, bunun insanı başka canlılardan ayırdığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Metakognisyon genleri denilen genlerden bahsediliyor. örneğin yeniliği arama geni, vakit algısıyla ilgili gen, mana arayışı, mana algısıyla ilgili gen, vefatı algılamayla ilgili gen insan haricinde hiç bir varlıkta bulunmuyor. Beşerden diğer hiç bir canlı öleceğini bilmez. Ölme konusunda bilinçsizdir. Bir saniye daha sonra öldürüleceğini bilse de otlamaya devam eder. İnsan o denli değildir. Bu özellikler insanı daima tetikte olmaya, uyanık olmaya, sorgulamaya itiyor. Sokratik sorgulama dediğimiz sorgulamalarla hakikati arıyor. Hakikate öncesinden hikmet denilirmiş, hikmeti aramak.” dedi.
Maksada varmak için kendini tanımak lazım
“İnsanın temel mana arayışının birinci adımı kendini tanımaktır” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kendini tanımak niye değerlidir? Düşünün, önünüze bir tane harita aldınız. Bir yere gitmeye karar vereceksiniz. Navigasyonu işaretliyorsunuz lakin evvel nerede olduğunuzu bilmeniz lazım. İnsanın hayat seyahatinde da birebir biçimdedir. Evvel kendini tanıması lazım. Buna öz şuur deniyor. Öz şuurdan daha sonra öz idare, kendini yönetme, daha sonrasında toplumsal şuur geliyor. Toplumsal dokunun bir parçasısın. İnsan tek başına yaşamaya bakılırsa zihinsel olarak programlanmamıştır. Toplumsal şuurdan daha sonraki adımda ilgi idaresi ve insan bağlantılarını yönetebilmek geliyor. Bu çerçeve içerisindeki kişinin ilerleyebilmesi için de birinci adım kendini tanıma adımıdır.” diye konuştu.
Kendini gerçekleştirme muhtaçlıklar hiyerarşisinin en üstünde
Kendini gerçekleştirme teriminin ünlü psikolog Abraham Maslow’un oluşturduğu hoş bir kavram olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Maslow 1900’lü senelerda psikososyal muhtaçlıklar hiyerarşisi geliştiriyor. O hiyerarşinin en temeline fizyolojik gereksinimleri koyuyor. Yemek, içmek, üremek, sağlıklı yaşamak üzere bu biçimde temel fizyolojik gereksinimler, ikinci sırada inanç ve güvenlik gereksinimi geliyor. Güvenlik gereksinimi, barınma, kendini inançta hissetme, bir çadır altında olma isteği, bir konutta olma isteği bununla ilgili gereksinimi var. Bu güvenlik gereksiniminin üzerinde bir de itimat muhtaçlığı var. Sıhhat güvenliğinden tutun da ahlaki güvenlik, mülkiyet güvenliği, temel insani bedellerin olduğu güvenlik, temel pahaların olduğu güvenlik. Bir insanın temel pahaları şayet olmazsa temel paha duygusu gelişmiyor.” dedi.
Aile zıddı akımlar, insanın psikososyal tabiatına muhalif
Muhtaçlıklar hiyerarşisinin üçüncü basamağında “ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi” bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Arkadaşlık, cinsel mahremiyet, aile… Bunlar da bir gereksinim. Aile olma gereksinimi, Maslow muhtaçlıklar piramidinde kıymetli bir sırada. ABD’de, Avrupa’da, bilhassa Kuzey Avrupa’da epey fazla aile zıddı akımlar var. Aile aykırısı akımlar, insanın psikososyal tabiatına ters. Zira aile içerisinde insan kendini inançta hissediyor. Akşam konuta geldiği vakit inançlı bir alan gereksinimi var. Başkası hürmet görme muhtaçlığı. Öz hürmet, toplumsal hürmet, özgüven. Diğerleriyle saygılı alakalar kurabilme. ondan sonrasında en üst düzeyde faziletli, yaratıcı, sorun çözücü, adil olabilme üzere birfazlaca özellikler burada ortaya çıkıyor.” diye konuştu. Tarhan, muhtaçlıklar hiyerarşisinin dördüncü basamağında saygınlık ihtiyacı yani özsaygı, özgüven, muvaffakiyet, diğerlerine hürmet duymak, diğerleri tarafınca hürmet duyulmak ve en üst basamakta kendini gerçekleştirme ihtiyacının yer aldığını kaydetti.
Kişi kendini tanımak için hangi soruları sormalıdır?
Kişinin kendini tanıması için kendine kimi sorular sorabileceğini söz eden Tarhan, “Psikososyal özelliklerden hangileri daha değerli? Şahısta açık, şeffaf olma, dürüst, adil, kelamında duran, şefkatli, nazik, samimi, sabırlı üzere özelliklerin bulunması kıymetlidir. ‘Bu kıymetler ben de var mı?, Bu kıymetlerin ne kadarı bende var?’ sorularını sorabilir insan. Kendini tanımada, kendine soru sormak epeyce değerlidir. Sokratik sorgulamaya kendinden başlamak gerekiyor. ondan sonrasında kendinin kuvvetli ve zayıf taraflarını bulup, bir amaç belirleyip amaçta ilerlemek lazım. Ve bu amaçta ilerlerken rutin işlerini oyun üzere yapabilmek kıymetlidir.” dedi.
Kişi zayıf taraflarını de bilmeli
İktisatçıların kullandığı SWOT tahlilinin kendini tanımada kullanılabileceğini söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “kuvvetli taraflarımız, zayıf taraflarımız, gelecekle ilgili imkânlarımız ve tehditlerimiz nelerdir? SWOT tahlilini, insan ruhsal olarak kendi hayatına uygulayabilir. Kimi şahsi gelişim teknikleri var. O teknikler insanın zayıf istikametlerini yok sayarak kişiyi motive etmeye çalışıyor. Muvaffakiyet için muvaffakiyet odaklı olabilen bu taktikler kişinin zayıf istikametlerini yok sayıyor. Kişiyi o anda motive eden teknik niçiniyle kişi krizi yönetemiyor.”dedi.
şahsi gelişim tekniklerinin yanlış kullanması insanları yalnızlaştırdı
Egosu yükselmiş bireylerin kimselerle alaka kuramadığını, kendisine hayır diyeni düşman üzere görmeye başladığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hâlbuki insan toplumsal bir varlık. İnsan kendini toplumsal bir ortam içerisinde göstermesi lazım. şahsi gelişim tekniklerinin yanlış kullanılması, insanları yalnızlaştıran bir tesir yaptı. şahsi gelişimde hedef, kendi olumlu, olumsuz, kuvvetli, zayıf istikametlerini görüp ve bir amaç belirleyip ruhsal kaynaklarını yönetebilmektir. İnsan kendi kaynağını bilirse lakin ruhsal kaynağını bilir. Mali kaynağı yönetmek ile şahsi kaynakları, ruhsal sermayeyi, toplumsal sermayeyi yönetmek fazlaca farklı değil. Kaynak idaresi nedir? Girdileri denetim edeceksiniz, havuzu büyüteceksiniz, çıktıları inançlı denetim edeceksiniz.” diye konuştu.
Kendimizi gerçekleştirmek için neler yapmalıyız?
Kendini tanımanın yanında kendi hislerini tanımanın da kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin yeteneğini, ilgi alanlarını, kendi bedellerini bilebilmesi fazlaca kıymetli. İnsanın fazlaca karmaşık bir yapısı var. Her insan orjinal, biricik ve eşsiz. Birbirine benzemeyen her şey özgündür. Her insan farklıdır. O yüzden kimseyi küçük görmemek gerekiyor. Kıymetlerden birisi de alçakgönüllü olabilmektir. Ne kendini diğerlerinden yüksek ya da düşük bakılırsaceksiniz. Beşerlerle eşit alaka kurabilmek, bunu başarabilmek epey kıymetli. Hayat kalitemizi bununla lakin yükseltebiliriz. ‘Kendimizi gerçekleştirmek için neler yapmalıyız?’ diye sorulduğunda şu yanıtı verebiliriz: Kendimizi değiştirmeye istekli olmamız, yeni tecrübelere açık olmamız, kendi hayatımızın sorumluluklarını alabilmemiz, özgürlük-sorumluluk istikrarını kurabilmemiz, motivasyonumuzu test edebilmemiz gerekiyor.” dedi.
Motivasyonun formülü: Gereksinim + istek + amaç
Motivasyon için istek gerektiğini söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “İsteğinin olması için de evvel muhtaçlık gerekir. Gereksinim + istek + amaç = motivasyon oluyor. Gereksinim ve istek var lakin amaç şayet olmazsa kaynaklar boşa masraf. Maksat belirlemek epeyce kıymetli. Bir insanın maksat belirlemesi ve o maksada yönelik kaynak yönetmesi gerekir.”dedi.
Kişinin kendine karşı dürüst olması ve kendini eleştirmesi de gerekir
Hayatta soyut amaçların de hayli değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “yaşamın sonuna geldiğin vakit nasıl anılmak istiyorsun? Nasıl bir insan olmak istiyorsun? Nasıl bir hayata imza atmak istiyorsun? Bu sorular kıymetli. Biroldukça entelektüel buhranlar var, varoluş buhranları var Batı dünyasında. ‘Her şeyim var lakin memnun değilim’ diyor. Zira mana arayışını tatmin edemiyor. Motivasyon onun için kıymetli. Kendimize karşı da dürüst olmamız gerekir, sorgulamamız gerekir. Öz tenkit yapabilmek, kendini tanımanın en değerli prosedürüdür. Kendini üçüncü bir kişi üzere sorgulayabilmek, kuvvetli, zayıf istikametlerini masaya yatırabilmek, kapsayıcı olabilmek kıymetli.” dedi.
Kendini gerçekleştiren insan nasıl olur?
“Kendini gerçekleştirmiş olan bir insanı nasıl tanırız?” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu bireyler kendileriyle barışık insanlardır. Yalnızca yemek, içmek, üremeyi düşünmek değil, hayatla ilgili mevzuları düşünürler. Mahremiyeti severler, diğerlerine hürmet gösterirler ve teşekkür için değil, gerçek olduğu için yaparlar. Kesinlikle kendi etik ahlaki kıymetleri vardır. Kendini gerçekleştiren insanları 4 söz ile tanım ediyorum: Temel kıymetleri olan, emek ile alın teriyle kazanan, onuruyla yaşayan ve kıymet yargıları olan. Bu usuldeki beşerler kendisi ile barışık olur, başı dik dolaşır. Bu bireylerin bir özelliği de yalancılığa karşı epeyce hassastırlar. Mizah yaparlar fakat yaparken diğerlerini küçümsemezler. Canlı, meşgul, spontane insanlardır. Bunu söylemek kolay fakat gerçekleştirmek gerek.” tavsiyesinde bulundu.
Hibya Haber Ajansı
Temel mana arayışı duygusu daima araştırılıyor
İnsanın temel mana arayışı duygusu olduğunu, bu hissin insanlığın hayli eski vakit içinderdan bu yana araştırıldığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sokrates bu duyguyu birinci fark edenlerden biridir. İnsanın hayattaki ömrünün gayesi faziletli olmaktır. İdamına karar verilirken eşi, ‘İdama gidiyorsun, haksız değilsin. niye itiraz etmiyorsun?” diyor. O da ‘Bir de onlar mı haklı olacaktı?’ diyor. O derece kendinden emin. İdama gidiyordu her şeye karşın yalvarmıyor, özür dilemiyor, pişmanlık söz etmiyor, prensiplerinden vazgeçmiyor. Zira mevtten daha sonraki hayat ve insanın, ruhun bekasına inanıyordu. Faziletli olmanın ömür gayesi olduğuna inanıyordu. Bu da insanın kendini tanımasına değer veren bir yaklaşımdır. Talebesi Eflatun onu devam ettirdi. Aristo biraz bozdu, ondan sonrasında elitist bir ideoloji geliştirdi. Aristokrat ideoloji usulünde. Toplumu efendiler ve köleler diye ikiye ayırdı. Ondan 200 sene daha sonra ise Epikür insanın hayat hedefi haz peşinde koşmaktır dedi ve o ideolojiyi sonrasındasında bozdu. O ideolojiyi birinci ortaya çıkaranlar İslam Farabi’ dir. Onun için Farabi’ye ikinci Aristo diyorlar.” diye konuştu.
Ben kimim sorusu en değerli sorudur
Bütün felsefecilere bakıldığında daima mana arayışı olduğunun görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ben kimim? Nereye yönelmeliyim? neden sorularını insanoğlu sorar. Ben kimim sorusu en değerli sorudur. İnsan haricinde hiç bir canlı ben kimim demiyor. Bir kedinin, bir köpeğin, atın, aslanın hayal dünyasını düşünün; yemek, içmek, üremek ve barınmaktır. İnsanın hayal dünyasını düşünün bütün temel gereksinimlerini karşılamakla birlikte burada kişinin ben kimim, nereye yönelmeliyim, ömrün hedefi nedir, sonsuzluğun sonu nerede var üzere sorular soruyor. İnsan hayatta medeniyet oluşturuyor. Öbür canlılar medeniyet oluşturamamıştır.” dedi.
Sokratik sorgulamayla insan hakikati arıyor
İnsanın zihinsel yapısının, genetik algoritmasının farklı olduğunu, bunun insanı başka canlılardan ayırdığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Metakognisyon genleri denilen genlerden bahsediliyor. örneğin yeniliği arama geni, vakit algısıyla ilgili gen, mana arayışı, mana algısıyla ilgili gen, vefatı algılamayla ilgili gen insan haricinde hiç bir varlıkta bulunmuyor. Beşerden diğer hiç bir canlı öleceğini bilmez. Ölme konusunda bilinçsizdir. Bir saniye daha sonra öldürüleceğini bilse de otlamaya devam eder. İnsan o denli değildir. Bu özellikler insanı daima tetikte olmaya, uyanık olmaya, sorgulamaya itiyor. Sokratik sorgulama dediğimiz sorgulamalarla hakikati arıyor. Hakikate öncesinden hikmet denilirmiş, hikmeti aramak.” dedi.
Maksada varmak için kendini tanımak lazım
“İnsanın temel mana arayışının birinci adımı kendini tanımaktır” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kendini tanımak niye değerlidir? Düşünün, önünüze bir tane harita aldınız. Bir yere gitmeye karar vereceksiniz. Navigasyonu işaretliyorsunuz lakin evvel nerede olduğunuzu bilmeniz lazım. İnsanın hayat seyahatinde da birebir biçimdedir. Evvel kendini tanıması lazım. Buna öz şuur deniyor. Öz şuurdan daha sonra öz idare, kendini yönetme, daha sonrasında toplumsal şuur geliyor. Toplumsal dokunun bir parçasısın. İnsan tek başına yaşamaya bakılırsa zihinsel olarak programlanmamıştır. Toplumsal şuurdan daha sonraki adımda ilgi idaresi ve insan bağlantılarını yönetebilmek geliyor. Bu çerçeve içerisindeki kişinin ilerleyebilmesi için de birinci adım kendini tanıma adımıdır.” diye konuştu.
Kendini gerçekleştirme muhtaçlıklar hiyerarşisinin en üstünde
Kendini gerçekleştirme teriminin ünlü psikolog Abraham Maslow’un oluşturduğu hoş bir kavram olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Maslow 1900’lü senelerda psikososyal muhtaçlıklar hiyerarşisi geliştiriyor. O hiyerarşinin en temeline fizyolojik gereksinimleri koyuyor. Yemek, içmek, üremek, sağlıklı yaşamak üzere bu biçimde temel fizyolojik gereksinimler, ikinci sırada inanç ve güvenlik gereksinimi geliyor. Güvenlik gereksinimi, barınma, kendini inançta hissetme, bir çadır altında olma isteği, bir konutta olma isteği bununla ilgili gereksinimi var. Bu güvenlik gereksiniminin üzerinde bir de itimat muhtaçlığı var. Sıhhat güvenliğinden tutun da ahlaki güvenlik, mülkiyet güvenliği, temel insani bedellerin olduğu güvenlik, temel pahaların olduğu güvenlik. Bir insanın temel pahaları şayet olmazsa temel paha duygusu gelişmiyor.” dedi.
Aile zıddı akımlar, insanın psikososyal tabiatına muhalif
Muhtaçlıklar hiyerarşisinin üçüncü basamağında “ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi” bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Arkadaşlık, cinsel mahremiyet, aile… Bunlar da bir gereksinim. Aile olma gereksinimi, Maslow muhtaçlıklar piramidinde kıymetli bir sırada. ABD’de, Avrupa’da, bilhassa Kuzey Avrupa’da epey fazla aile zıddı akımlar var. Aile aykırısı akımlar, insanın psikososyal tabiatına ters. Zira aile içerisinde insan kendini inançta hissediyor. Akşam konuta geldiği vakit inançlı bir alan gereksinimi var. Başkası hürmet görme muhtaçlığı. Öz hürmet, toplumsal hürmet, özgüven. Diğerleriyle saygılı alakalar kurabilme. ondan sonrasında en üst düzeyde faziletli, yaratıcı, sorun çözücü, adil olabilme üzere birfazlaca özellikler burada ortaya çıkıyor.” diye konuştu. Tarhan, muhtaçlıklar hiyerarşisinin dördüncü basamağında saygınlık ihtiyacı yani özsaygı, özgüven, muvaffakiyet, diğerlerine hürmet duymak, diğerleri tarafınca hürmet duyulmak ve en üst basamakta kendini gerçekleştirme ihtiyacının yer aldığını kaydetti.
Kişi kendini tanımak için hangi soruları sormalıdır?
Kişinin kendini tanıması için kendine kimi sorular sorabileceğini söz eden Tarhan, “Psikososyal özelliklerden hangileri daha değerli? Şahısta açık, şeffaf olma, dürüst, adil, kelamında duran, şefkatli, nazik, samimi, sabırlı üzere özelliklerin bulunması kıymetlidir. ‘Bu kıymetler ben de var mı?, Bu kıymetlerin ne kadarı bende var?’ sorularını sorabilir insan. Kendini tanımada, kendine soru sormak epeyce değerlidir. Sokratik sorgulamaya kendinden başlamak gerekiyor. ondan sonrasında kendinin kuvvetli ve zayıf taraflarını bulup, bir amaç belirleyip amaçta ilerlemek lazım. Ve bu amaçta ilerlerken rutin işlerini oyun üzere yapabilmek kıymetlidir.” dedi.
Kişi zayıf taraflarını de bilmeli
İktisatçıların kullandığı SWOT tahlilinin kendini tanımada kullanılabileceğini söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “kuvvetli taraflarımız, zayıf taraflarımız, gelecekle ilgili imkânlarımız ve tehditlerimiz nelerdir? SWOT tahlilini, insan ruhsal olarak kendi hayatına uygulayabilir. Kimi şahsi gelişim teknikleri var. O teknikler insanın zayıf istikametlerini yok sayarak kişiyi motive etmeye çalışıyor. Muvaffakiyet için muvaffakiyet odaklı olabilen bu taktikler kişinin zayıf istikametlerini yok sayıyor. Kişiyi o anda motive eden teknik niçiniyle kişi krizi yönetemiyor.”dedi.
şahsi gelişim tekniklerinin yanlış kullanması insanları yalnızlaştırdı
Egosu yükselmiş bireylerin kimselerle alaka kuramadığını, kendisine hayır diyeni düşman üzere görmeye başladığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hâlbuki insan toplumsal bir varlık. İnsan kendini toplumsal bir ortam içerisinde göstermesi lazım. şahsi gelişim tekniklerinin yanlış kullanılması, insanları yalnızlaştıran bir tesir yaptı. şahsi gelişimde hedef, kendi olumlu, olumsuz, kuvvetli, zayıf istikametlerini görüp ve bir amaç belirleyip ruhsal kaynaklarını yönetebilmektir. İnsan kendi kaynağını bilirse lakin ruhsal kaynağını bilir. Mali kaynağı yönetmek ile şahsi kaynakları, ruhsal sermayeyi, toplumsal sermayeyi yönetmek fazlaca farklı değil. Kaynak idaresi nedir? Girdileri denetim edeceksiniz, havuzu büyüteceksiniz, çıktıları inançlı denetim edeceksiniz.” diye konuştu.
Kendimizi gerçekleştirmek için neler yapmalıyız?
Kendini tanımanın yanında kendi hislerini tanımanın da kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin yeteneğini, ilgi alanlarını, kendi bedellerini bilebilmesi fazlaca kıymetli. İnsanın fazlaca karmaşık bir yapısı var. Her insan orjinal, biricik ve eşsiz. Birbirine benzemeyen her şey özgündür. Her insan farklıdır. O yüzden kimseyi küçük görmemek gerekiyor. Kıymetlerden birisi de alçakgönüllü olabilmektir. Ne kendini diğerlerinden yüksek ya da düşük bakılırsaceksiniz. Beşerlerle eşit alaka kurabilmek, bunu başarabilmek epey kıymetli. Hayat kalitemizi bununla lakin yükseltebiliriz. ‘Kendimizi gerçekleştirmek için neler yapmalıyız?’ diye sorulduğunda şu yanıtı verebiliriz: Kendimizi değiştirmeye istekli olmamız, yeni tecrübelere açık olmamız, kendi hayatımızın sorumluluklarını alabilmemiz, özgürlük-sorumluluk istikrarını kurabilmemiz, motivasyonumuzu test edebilmemiz gerekiyor.” dedi.
Motivasyonun formülü: Gereksinim + istek + amaç
Motivasyon için istek gerektiğini söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “İsteğinin olması için de evvel muhtaçlık gerekir. Gereksinim + istek + amaç = motivasyon oluyor. Gereksinim ve istek var lakin amaç şayet olmazsa kaynaklar boşa masraf. Maksat belirlemek epeyce kıymetli. Bir insanın maksat belirlemesi ve o maksada yönelik kaynak yönetmesi gerekir.”dedi.
Kişinin kendine karşı dürüst olması ve kendini eleştirmesi de gerekir
Hayatta soyut amaçların de hayli değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “yaşamın sonuna geldiğin vakit nasıl anılmak istiyorsun? Nasıl bir insan olmak istiyorsun? Nasıl bir hayata imza atmak istiyorsun? Bu sorular kıymetli. Biroldukça entelektüel buhranlar var, varoluş buhranları var Batı dünyasında. ‘Her şeyim var lakin memnun değilim’ diyor. Zira mana arayışını tatmin edemiyor. Motivasyon onun için kıymetli. Kendimize karşı da dürüst olmamız gerekir, sorgulamamız gerekir. Öz tenkit yapabilmek, kendini tanımanın en değerli prosedürüdür. Kendini üçüncü bir kişi üzere sorgulayabilmek, kuvvetli, zayıf istikametlerini masaya yatırabilmek, kapsayıcı olabilmek kıymetli.” dedi.
Kendini gerçekleştiren insan nasıl olur?
“Kendini gerçekleştirmiş olan bir insanı nasıl tanırız?” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu bireyler kendileriyle barışık insanlardır. Yalnızca yemek, içmek, üremeyi düşünmek değil, hayatla ilgili mevzuları düşünürler. Mahremiyeti severler, diğerlerine hürmet gösterirler ve teşekkür için değil, gerçek olduğu için yaparlar. Kesinlikle kendi etik ahlaki kıymetleri vardır. Kendini gerçekleştiren insanları 4 söz ile tanım ediyorum: Temel kıymetleri olan, emek ile alın teriyle kazanan, onuruyla yaşayan ve kıymet yargıları olan. Bu usuldeki beşerler kendisi ile barışık olur, başı dik dolaşır. Bu bireylerin bir özelliği de yalancılığa karşı epeyce hassastırlar. Mizah yaparlar fakat yaparken diğerlerini küçümsemezler. Canlı, meşgul, spontane insanlardır. Bunu söylemek kolay fakat gerçekleştirmek gerek.” tavsiyesinde bulundu.
Hibya Haber Ajansı