Müzik dünyasında yıldızı giderek parlayan iki genç bayan: Nisan Ak & Beste Toparlak

Captain123

Global Mod
Global Mod
Türkiye’nin sayılı bayan orkestra şeflerinden biri olarak ABD’de ülkemizi muvaffakiyetle temsil eden Nisan Ak, kendisi üzere Amerika’da yaşayan arpist Beste Toparlak’la birlikte 18 Şubat günü büyük beğeni toplayan bir Händel Si Bemol Arp Konçertosu albümü yayınladı.

Nisan Ak’ın müzik yöneticisi olduğu Columbia-South Carolina’daki Bruch Oda Orkestrası eşliğinde hazırlanan albümün kayıtları Amerika’da yapılırken, yayınlandığı birinci 24 saat içerisinde Apple Müzik Türkiye tarafınca tepedekiler listesine dokuzuncu kolay girdi.



Ak ve Toparlak’ın yolları 2013 yılında Ankara Müzik Şenliği kapsamında Bilkent Senfoni Orkestrası’nın gerçekleştirdiği ve Mahler’in ‘Binler Senfonisi’ ismiyle tanınan 8. Senfonisinin büyük çaplı bir yapımı sırasında kesişti. Toparlak, orkestrada arp kümesinde yer alırken, Ak da prova ve konserleri izlemeye gelmişti. İki sene evvel ise yolları tesadüfen ABD’nin Carolina eyaletinde bir daha kesişti ve alanlarında iki yetenekli Türk müzisyen, o tarihten itibaren ortak projelerine sürat vermeye başladılar.

2019 yılında Forbes Türkiye tarafınca, 30 yaş altı en başarılı 30 ismin seçildiği “30 under 30” kulübüne seçilme ayrıcalığına erişen orkestra şefi, eğitimci ve bestekar Ak, eğitimci kimliğinin yanı sıra klasik müziğin daha geniş kitlelere erişilebilirliğine yönelik olarak toplumsal medya hesapları üzerinden kısa ve sade görüntülerle müzik anlatımları yapıyor.

Hem Türkiye’nin tıpkı vakitte dünyanın sayılı genç bayan orkestra şeflerinden biri olan Ak, bayanın müzik dünyasında güçlenmesiyle de özel olarak ilgileniyor ve kendisinin bu süreçte yaşadığı zorlukların da şuuruyla, müziğe meraklı genç bayanlar için bir eğitim fonu oluşturmayı hedefliyor.

2019 yılında Washington D.C.’deki Smithsonian Müzesi’nden sipariş alan Ak’ın koro ve perküsyon için yazdığı yapıtının Kasım 2019’da birinci seslendirilişi bir daha Smithsonian Müzesi’nde yapılırken, 2019 yılı Ekim ayında da birinci Meksika konseri ile Orta Amerika izleyicisine ulaştı.


Bu işbirliğinin öbür öteki bayan kahramanı ise, Kazakistan’da aldığı piyano eğitimini ardından Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı ve Almanya’da Viyana Filarmoni’nin arpisti solist Xavier de Maistre’in sınıfından mezun olarak perçinleyen Beste Toparlak.

Toparlak, ABD’deki Jacobs School of Music’de yılda yalnızca 3 kişinin seçildiği olağanüstü Yetenek kısmını kazanıp burada kilise orgu, pedagoji ve arp üzerine çalıştıktan daha sonra halihazırda Charlotte Senfoni ve Charleston Senfoni Orkestrası’nın arpisti olarak vazife yapıyor; solo performanslar sergiliyor.

Birinci büyük mükafatını 2017 yılında Indianapolis Matinee Musicale müsabakasında en düzgün enstrümantalist kategorisinde alan Toparlak, daha sonraki yıl ise Medallion International Artist Competition’da altın madalya kazandı.

8 Mart Dünya Bayanlar Günü vesilesiyle gerek ülkelerini gerekse kendilerini yurtharicinde en hoş biçimde temsil eden ve yakın periyotta ortak albümleriyle müzik dünyasında isimlerinden kelam ettirmeye devam eden iki genç ve başarılı müzisyeni tanıyalım:

Ortak albüm fikri ne vakit oluştu ve üzerinde ne kadar müddet emek verdiniz?

Nisan Ak:
Beste, Charlotte’a taşındığından beri birlikte iş yapmayı istiyorduk ancak hoş vakit içindema bulamamıştık. Pandemiyle bir arada daha evvel hiç girmediğim bir alana girip kayıt yapmak istedim. Doğal ki çabucak Beste’yi aradım. Takvimlerimiz uyuştu ve kaydı yaptık.

Beste Toparlak: Tam kapanma periyodunda bu biçimde bir işbirliğini hayal etmek, planlamak ve üretmek bize güç verdi.

Albümün ana temasını Handel seçtiniz. niye? Handel’in sizin müzik dünyanızdaki yeri ve değeri ne?

Beste Toparlak:
Handel’in arp konçertosu arpın en epey bilinen konçertosudur. Neredeyse her müzik okulunun, senfoni, orkestra ve balenin giriş odisyonunda yer alan zarurî yapıttır. ötürüsıyla bu konçerto uzun yıllardır hayatımın ortasında, bana kapılar açan bir eser oldu. Bu kaydı da bu biçimdesi bir konçertoyla yapmış olmak epey özeldi.

Nisan Ak: Ben birinci sefer orkestral kayıt deneyimleyecektim. Makul bir bütçemiz ve pandemiden dolayı bin türlü kısıtlamamız vardı. O sonlar dahilinde en yapılabilir olan repertuvarı seçtik.

Handel’in si bemol arp konçertosu hem performans acısından birebir vakitte kayıt teknolojileri açısından değerli incelikler taşıyor. Bilhassa iş albüm yayınlamaya geldiğinde sıkıcı bir Barok albümü değil, bol ölçüde rengin olduğu, kontrastın bulunduğu bir eser vermek istedim. Birinci ve üçüncü kısımların rengi ile ikinci kısmın rengi içinde fazlaca büyük bir farklılık var, bu kontrastı ve bunun üzere biroldukça ayrıntı üzerinde çalıştık. Kimi şeyler epeyce istediğimiz üzere oldu, kimileri olmadı ancak biz hayli şey öğrendik.


Bu albümün Tarkan’ın epeyce beklenen albümüyle birebir gün çıkmasına karşın Spotify listesine birinci ondan girmesi ve fazlaca beğeni toplamasını neye bağlıyorsunuz. Birinci başta endişelenmiş miydiniz yayın tarihi konusunda?

Nisan Ak:
Nereden bilebilirdik ki Tarkan’ın müziğini tıpkı gün yayınlayacağını! Ben açıkçası hiç beklemiyordum bu kadar ilgi. birebir vakitte Barok müzik, top 10 içerisinde! Beşerler klasik müziğe hiç uzak değil aslında…

İkiniz de gerek toplumsal medya kullanmasınız gerekse müzik kesimindeki yenilikçi duruşunuzla klasik müziğe olan önyargılı bakışı kırmada kıymetli bir yol kat ettiniz. Sizi dinleyenlerden nasıl yansılar alıyorsunuz?

Nisan Ak:
Toplumsal medya sahiden de insanlara üçüncü bir tarafın filtresi olmadan ulaşmanın hayli hoş bir yolu. Bu üçüncü taraf kimi vakit yorum ekleyebiliyor, bizim söylemeye çalıştığımız şeyi değiştirebiliyor, ya da fazlaca net olamadığımız anlarda bizim yerimize başlık ekliyor. Toplumsal medya epeyce hoş, bir şey mi söylemek istiyorsun? Bas kayıt tuşuna yayınla, tartışmaya katıl. Kendi kendini temsil etmenin en direkt yolu.

Bence klasik müzik de bu üçüncü kişi filtresine takılan konulardan biri. Tarihî olarak saray müziği olduğu hakikat lakin pek fazlaca diğer şey de tıpkı yolu izleyip çoğunluğa ulaşabilmiş, niye klasik müzik de pop müzik kadar hayatımızda olmasın ki? Üstelik üzerine konuşulabilecek daha fazlaca materyal var. Müzikçinin kiminle sevgili olduğunu değil orkestrasyonunu tartışabiliriz.

Beste Toparlak: Çok hoş yansılar aldık ve cesaretlendirildik. Yaparken zevk aldığımız bir işin diğerleri tarafınca beğenilmesi, insanı tamamlıyor.

Bugün 8 Mart Dünya Bayanlar Günü. Pekala müzik bölümünde bayan olmak ne demek? Siz nasıl zorluklarla ve fırsatlarla karşılaştınız ve bunları nasıl aştınız? Tahminen yaşanmışlıklarınızdan da kelam ederek biroldukca hemcinsinize mahzurları aşma tüyoları verirsiniz.

Nisan Ak:
Ben 2020 yılında doktoramı aldım. 2021’den beri ders veriyorum. İnanın, (en azından Amerika’da) okuyanların birçok bayan ve bayanlar sorumluluk gerektiren konularda epeyce daha tutarlılar. Lakin bir yerde bir şey oluyor ve iş alanına baktığımız vakit bu başarılı bayanları nazaranmiyoruz. Bilhassa liderlik konumlarında…

Bu “bir yerde bir şey oluyor” dediğim de esasen tarihî cinsiyetçiliğin ta kendisi. Bayanlara “yakıştırılan” meslekler var ve bunların dışına çıktığımız vakit büyük bir direnişle karşılaşıyoruz. Sorun şu ki, ekseriyetle orkestra idareleri daima müzisyen olmayan lakin “sanatsever” şahıslar tarafınca yapılıyor. Bu insanların da stereotip özellikleri var. Bu beşerler da önderleri olarak öbür “stereotip” insan arıyor. Ve o özelliklerin birden fazla görünüşümüzle alakalı.

Tam da bu yüzden bayan başkanların görünürlüğünü arttırmak zorundayız. Ne kadar görünür olabilirsek, ne kadar yer kaplayabilirsek, o kadar anlaşılacağız.

Beste Toparlak: Burada Nisan’a katıldığım hususlar var. Sorumluluk gerektiren konularda bayanlar bence daha tutarlılar ve hakikaten liderlik konumlarında fazlaca az bayan görüyoruz. Bayanlara “yakıştırılan” meslekler var ancak bu üslup fikirler yalnızca erkeklerden gelmiyor; iki tarafın da algısı bu tarafta.

Daha fazla bayan müzisyenin Türkiye şartlarında müzik hayallerini gerçekleştirmeleri için sizce neler yapılmalı, ne tıp takviyeler ortaya konmalı? Örneğin yurtharicinde yaşayan iki bayan müzisyen olarak Türkiye’de mesleğinizi sürdürseydiniz başaramayacağınız neleri gerçekleştirdiniz?

Nisan Ak:
İkimiz de göçmeniz. İkimizin de o kadar epey vize sıkıntıları oldu ki… Ben şu an şunu yazarken birebir anda yeni bir vize müracaat devrinden geçiyorum. Yurtharicinde hayatın güç olduğunu biliyoruz, ancak bu yanları da hiç konuşulmuyor. Vize sorunları yüzünden iş alamamak, var olan işleri diğerlerine teslim etmek zorunda kalmak hakikaten çok… Fakat burada olmamızın da bir niçini var. Ben biliyorum ki bu yılımın neredeyse hepsini iptal etmek zorunda kalsam da, seneye her kontrata bir daha başlamam gerektiğini bilsem de, biroldukça baht elde edeceğim. Yalnızca bulunduğum eyalette Türkiye’deki toplam orkestralardan daha epeyce profesyonel orkestra var. Haliyle biz de daha hayli iş yapabiliyoruz.

Beste Toparlak: Bu benim de daima merak ettiğim bir husus. Keşke tıpkı anda iki farklı yerde olabilsek de kararı gorebilsek. Türkiye’de olmak, kendini kendi anadilinde söz etmek, anlamak ve anlaşılmak büyük lüks. Türkiye’de olmak lisan, kültür, sevdiklerimizle aramızdaki mesafe bariyerlerini ortadan kaldırırdı. Amerika’da olmak ise daha geniş iş fırsatları sunuyor.

Beste hanım, arp ekseriyetle bayanların tercih ettiği bir enstrüman diye biliniyor. Bu “pozitif ayrımcılığı” neye bağlarsınız?

Arpın ekseriyetle bayan enstrümanı olduğuna dair bir algı var, lakin bu hakikat değil. Milletlerarası platformlarda nitekim epey başarılı erkek arpist meslektaşlarım var, A sınıfı orkestralarda fazlaca hoş konumları olanlar var. Arp maskülen bir biçimde de icra edilebilir, feminen de. Bu aslında çalan kişinin sunumuna bağlı. bir daha arpın ataları sayılan Antik Yunan liri, kithara vb. üzere enstrümanlar hayli eski vakit içinderda daha hayli erkekler tarafınca çalınırdı. Ankara CSO’da, Ankara yahut Mersin Opera ve Bale’ye gittiğinizde Türk erkek arpistleri gorebilirsiniz. Konservatuvarda eğitim müddetinde birfazlaca genç erkek arpist mesleğine hazırlanıyor. Mesleklerin cinsiyete bakılırsa kodlanmaması gerektiği fikrindeyim.

Son olarak, sizin için muvaffakiyet ve kendini gerçekleştirmek ne demek?

Nisan Ak:
Kendimi gerçekleştirebilmem için evvel kendimi ileride hayal etmem lazım. kimi vakit bunu unutuyoruz, hayal kurmayıp geçmişte takılı kalıyoruz. Ben ilhamla beslenen biriyim. İlhamım ve hayal gücüm kurursa ilerleyemem. Evvel hayal etmek, daha sonra da o hayalin peşinden koşmak gerek. Koşan başarır…

Beste Toparlak: Muvaffakiyet benim için memnun olduğum şeyi yapmak, yaparken farklı hallerde birebir heyecanı koruyabilmek demek. Sevdiğim ve sevildiğim, iki taraflı birbirimizi güçlendirdiğimiz ve kalkındırdığımız bir etrafta olmak…