”Şeref Türklerindir” MEHMET BAYER – 09.01.2022 – HİBYA – Son düşman askerinin Gelibolu Yarımadası’ndan ayrılışının 106. yılında bir Fransız askerinin siperde bıraktığı ”Şeref Türklerindir” yazılı not, kahraman Türk askerinin vatan savunmasındaki kararlılığını çarpıcı biçimde yansıtan bir anı olarak tarihteki yerini aldı.
1. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’u işgal edip, Osmanlı İmparatorluğu’nu yok etmek isteyen periyodun en büyük müttefik güçleri, birinci vakit içinderda ”Yenilmez Armada” olarak isimlendirdikleri donanmayla Çanakkale Boğazı’nı geçmek istedi.
İtilaf kuvvetleri, Çanakkale cephesinin birinci ayağında, gerek Nusret Mayın Gemisi’nin Karanlık Liman mevkisine döşediği mayınlar, gerekse kıyı kısmında konuşlanan Türk topçusunun muvaffakiyet atışları yardımıyla emellerine ulaşamadı.
İstanbul’a ulaşma hevesi, müttefik güçlerini bu kere Gelibolu Yarımadası’na asker göndermeye yönlendirdi. 25 Nisan 1915 sabahı başlayan çıkarma, aylarca süren siper savaşlarına dönüştü. Büyük kahramanlıkların yaşandığı çarpışmalarda Türk askeri, vatanını işgale gelenlere topraklarını çiğnetmedi. Başlangıçtaki hasımlık, siperler içindeki uzaklığın 10-20 metreye düştüğü, mevtin kol gezdiği bölgelerde dostluğa dönüştü. ”Centilmenler Savaşı” olarak isimlendirilen çabada Türk ve Anzak askerleri birbirlerine kah sigara, kah yiyecek gönderdi, kültürlerinin müziklerini dinletti.
Çanakkale Kara Savaşları, 9 Ocak 1916 tarihinde son müttefik askerinin Gelibolu Yarımadası’nın Seddülbahir bölgesinde ayrılmasıyla bitmiş oldu.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ), Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Barış Borlat, HİBYA’ya yaptığı açıklamada, Gelibolu Yarımadası’nın 8-9 Ocak 1916 tarihinde büsbütün tahliye edildiğini, bu biçimdece 8 aydan fazla devam eden kara muharebelerinin son bulup, Çanakkale cephesinin kapandığını söylemiş oldu.
Borlat, Türk askerlerinin 9 Ocak günü sabahın birinci ışıklarıyla tahliyeden artakalan bölgeleri hakimiyeti altına aldığını belirterek, bu sürece şahit olan İbrahim Arıkan’ın, anılarında olayı şöyle tasvir ettiği kaydetti:
”8-9 Ocak 1916 gecesi kadro nöbetçisi iken alafranga saatle gece iki raddelerinde Seddülbahir istikametlerinde bir ateş peyda oldu. Bunu müteakip yakınlarında yine iki ateş daha peyda oldu. Ateşler bir anda genişledi. Ben bu vaziyet karşısında bölük kumandanına gittim. Düşmanın bulunduğu Seddülbahir kıyısında, üç yerde büyük çapta yangınlar olduğunu haber verdim. Bölük kumandanı derhal yerinden kalktı. Çıkıp ateşleri gördü. Düşman, depoları ateşlemiş kaçıyordu. Bölük kumandanı askere silah başı yapmasını emretti. Bunu müteakip taburdan gelen bir buyruk üzerine askere ileri hareket buyruğu verildi. Derhal hareketle telleri keserek birinci sınır siperlerine vardık. Birinci sınır siperlerinde de asker mevcut olduğu için siperler kalabalıktan geçilmez bir hal almıştı. Çok geçmeden ‘Süngü tak, iler’ buyruğu verildi. Siperden atlayarak düşman tel örgüsüne vardık. Düşman, tel örgüsüne gece ses çıkarması için teneke çıngıraklar koymuştu. Tel örgüsünü kestik ve düşmanın siperlerine atladık. Bomboştu, kimse yoktu. Her siperde bisküvi tekneleri mevcuttu.
Askerler torbalarına uzunluğuna bisküvi yerleştiriyorlardı. Bütün cephe boyunca, Zığındere’den Saroz Körfezi’ne kadar olan alanda düşmanın terk etmiş olduğu siperlerin üstünde hocalar, hafızlar yüksek sesle ezanlar okuyor, salalar veriyor, Allahüekberlerle gök kubbeyi inletiyorlardı. Cenab-ı Hakk’ın lütuf ve keremine şükrediliyordu. Gece ezan seslerinin yankısı ayyuka yükseliyordu. Asker, aylardan beri yeryüzüne hasret kalmış, siperden çıktığı için yeni bir hayat bulmuştu. Bütün harp alanı askerlerin sevinç hareketlerine sahne oluyordu.”
Ahmet Nuri Beyefendi ise hatıratında düşmanın Gelibolu’dan çekildikten daha sonra düşman siperlerini dolaştığından kelam ettiğini anlatan Borlat, yol üzerine Fransızca olarak yazılmış bir yazıyı şöyle aktardığını bildirdi:
”Düşman kaçtıktan daha sonra karşımızdaki düşman siperlerini gezdim. Bir yol üzerine Fransızlar, L’honeur au Turc (Şeref Türklerindir) diye yazmışlardı”
Hibya Haber Ajansı
1. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’u işgal edip, Osmanlı İmparatorluğu’nu yok etmek isteyen periyodun en büyük müttefik güçleri, birinci vakit içinderda ”Yenilmez Armada” olarak isimlendirdikleri donanmayla Çanakkale Boğazı’nı geçmek istedi.
İtilaf kuvvetleri, Çanakkale cephesinin birinci ayağında, gerek Nusret Mayın Gemisi’nin Karanlık Liman mevkisine döşediği mayınlar, gerekse kıyı kısmında konuşlanan Türk topçusunun muvaffakiyet atışları yardımıyla emellerine ulaşamadı.
İstanbul’a ulaşma hevesi, müttefik güçlerini bu kere Gelibolu Yarımadası’na asker göndermeye yönlendirdi. 25 Nisan 1915 sabahı başlayan çıkarma, aylarca süren siper savaşlarına dönüştü. Büyük kahramanlıkların yaşandığı çarpışmalarda Türk askeri, vatanını işgale gelenlere topraklarını çiğnetmedi. Başlangıçtaki hasımlık, siperler içindeki uzaklığın 10-20 metreye düştüğü, mevtin kol gezdiği bölgelerde dostluğa dönüştü. ”Centilmenler Savaşı” olarak isimlendirilen çabada Türk ve Anzak askerleri birbirlerine kah sigara, kah yiyecek gönderdi, kültürlerinin müziklerini dinletti.
Çanakkale Kara Savaşları, 9 Ocak 1916 tarihinde son müttefik askerinin Gelibolu Yarımadası’nın Seddülbahir bölgesinde ayrılmasıyla bitmiş oldu.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ), Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Barış Borlat, HİBYA’ya yaptığı açıklamada, Gelibolu Yarımadası’nın 8-9 Ocak 1916 tarihinde büsbütün tahliye edildiğini, bu biçimdece 8 aydan fazla devam eden kara muharebelerinin son bulup, Çanakkale cephesinin kapandığını söylemiş oldu.
Borlat, Türk askerlerinin 9 Ocak günü sabahın birinci ışıklarıyla tahliyeden artakalan bölgeleri hakimiyeti altına aldığını belirterek, bu sürece şahit olan İbrahim Arıkan’ın, anılarında olayı şöyle tasvir ettiği kaydetti:
”8-9 Ocak 1916 gecesi kadro nöbetçisi iken alafranga saatle gece iki raddelerinde Seddülbahir istikametlerinde bir ateş peyda oldu. Bunu müteakip yakınlarında yine iki ateş daha peyda oldu. Ateşler bir anda genişledi. Ben bu vaziyet karşısında bölük kumandanına gittim. Düşmanın bulunduğu Seddülbahir kıyısında, üç yerde büyük çapta yangınlar olduğunu haber verdim. Bölük kumandanı derhal yerinden kalktı. Çıkıp ateşleri gördü. Düşman, depoları ateşlemiş kaçıyordu. Bölük kumandanı askere silah başı yapmasını emretti. Bunu müteakip taburdan gelen bir buyruk üzerine askere ileri hareket buyruğu verildi. Derhal hareketle telleri keserek birinci sınır siperlerine vardık. Birinci sınır siperlerinde de asker mevcut olduğu için siperler kalabalıktan geçilmez bir hal almıştı. Çok geçmeden ‘Süngü tak, iler’ buyruğu verildi. Siperden atlayarak düşman tel örgüsüne vardık. Düşman, tel örgüsüne gece ses çıkarması için teneke çıngıraklar koymuştu. Tel örgüsünü kestik ve düşmanın siperlerine atladık. Bomboştu, kimse yoktu. Her siperde bisküvi tekneleri mevcuttu.
Askerler torbalarına uzunluğuna bisküvi yerleştiriyorlardı. Bütün cephe boyunca, Zığındere’den Saroz Körfezi’ne kadar olan alanda düşmanın terk etmiş olduğu siperlerin üstünde hocalar, hafızlar yüksek sesle ezanlar okuyor, salalar veriyor, Allahüekberlerle gök kubbeyi inletiyorlardı. Cenab-ı Hakk’ın lütuf ve keremine şükrediliyordu. Gece ezan seslerinin yankısı ayyuka yükseliyordu. Asker, aylardan beri yeryüzüne hasret kalmış, siperden çıktığı için yeni bir hayat bulmuştu. Bütün harp alanı askerlerin sevinç hareketlerine sahne oluyordu.”
Ahmet Nuri Beyefendi ise hatıratında düşmanın Gelibolu’dan çekildikten daha sonra düşman siperlerini dolaştığından kelam ettiğini anlatan Borlat, yol üzerine Fransızca olarak yazılmış bir yazıyı şöyle aktardığını bildirdi:
”Düşman kaçtıktan daha sonra karşımızdaki düşman siperlerini gezdim. Bir yol üzerine Fransızlar, L’honeur au Turc (Şeref Türklerindir) diye yazmışlardı”
Hibya Haber Ajansı