Yüksek enflasyon halkın yaşama maliyetini artırmaya devam ediyor. Başta besin olmak üzere temel mal ve hizmetlerde devam eden fiyat artışları karşısında satın alma gücü giderek geriliyor, toplumsal adaletsizlik artıyor, gelir dağılımı bozuluyor. Türk-İş’in kasım ayına ait açlık ve yoksulluk sonu araştırmasına bakılırsa 12 aylık mutfak enflasyonu yüzde 137 oldu.
Türk-İş araştırmasının kasım ayı kararına nazaran dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcanması fiyatı olan açlık sonu 7 bin 786 TL olarak hesaplandı. Besin harcanması ile giysi, konut, ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi gereksinimler için yapılması zarurî öteki aylık harcamalarının toplamı olan yoksulluk hududu 25 bin 364 TL’ye, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 10 bin 171 TL’ye yükseldi.
Türk-İş’te yapılan açıklamada yurttaşın gelecekteki muhtaçlıkları için borçlanılarak tüketimlerinin daima öne çektiği açıklandı. Bu durum yurttaşın daha fazla tükettiği ve fiyatlar üzerinde daha fazla üst taraflı baskının oluştuğu bir kısır döngüye niye oluyor. Ekonomik büyümede kısa vadede artış sağlansa bile bu büyümenin sürdürülebilir ve kapsayıcı olması mümkün görülmüyor.
Alım gücündeki süratle devam eden düşüş karşısında, ücretlilerin ellerine geçen para temel harcamalarına bile yetmezken tasarruf ve yatırım yapmak neredeyse imkânsız hale geliyor. Besinde bile daha az adetli ve sık alışveriş yapılıyor. Haneye girmesi gereken gelir ile “insan onuruna yakışır bir harcama için” yapılması gerekli fiyat içindeki fark giderek açılıyor.
Dört kişilik bir ailenin yalnızca mutfak harcanması için yapması gereken zarurî harcama meblağı geçen aya göre 361 lira artış gösterdi. Yılbaşına nazaran ise bu meblağ 3 bin 689 liraya ulaştı.
YOKSULLUĞUN DEVAMI
Ücret artışlarına ait değerlendirmelere yer verilen açıklamada “İçinde bulunulan geçim kurallarını dikkate almadan, aşınmış fiyat gelirlerini resmi enflasyon oranında ve kısmen biraz üzerinde artırmak mevcut yoksulluğun devamı manasındadır. Öncelikle yapılması gereken, Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün (ILO) tanımladığı “insan onuruna yaraşır” bir fiyat geliri düzeyi belirlemektir. Enflasyona karşı korunması ve refah hissesi eklenmesi gereken gelir seviyesi belirlenen bu meblağ kabul edilmelidir” sözlerine yer verildi.
EMEKÇİ BÜYÜYOR, VATANDAŞ HİSSETMİYOR
Birgün’ün haberine göre, Türkiye iktisadı yılın üçüncü çeyreğinde pandemi daha sonrasında en yavaş büyümeyi kaydetti. TÜİK yılın üçüncü çeyreğine yönelik büyüme datalarını deklare etti. Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) Temmuz-Eylül devrinde yüzde 3,9 arttı. İktisat 9 çeyrek daha sonra birinci defa daralma göstererek bundan evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,1 küçüldü. Yavaşlamanın dördüncü çeyrekte de devam etmesi bekleniyor.
Yüzde 3,9’luk büyümeden ise personeller, fiyatlı çalışanlar, emekliler hissesine düşeni alamadı. Gelir dağılımdaki bozulma üçüncü çeyrekte de dikkat çekti. Temmuz ayındaki fiyat artışlarına karşın emek gelirinin ulusal gelirden aldığı hisse ikinci çeyreğe nazaran sırf 1 puan arttı.
Ancak geçen senelera göre emegin aldığı hisse çok düşük düzeyde kalmaya devam ediyor. Emek kısmının ulusal gelirden aldığı hisse geçen yılın üçüncü çeyreğine göre 3,5 puan geriledi ve yüzde 26,3’e indi. Bu oran 2020 yılında yüzde 30,1’di.
Sermaye bölümünün hissesi ise bir daha yükselişte. Sermayenin hissesi ikinci çeyrekte yüzde 54,1 iken üçüncü çeyrekte 54,8 oldu.
Türkiye iktisadı üçüncü çeyrekte 4 trilyon 258 milyar 168 milyon lira dolar bazında ise 241 milyar 523 milyon dolar büyüklüğe ulaştı. Kişi başı ulusal gelir ise üçüncü çeyrek prestijiyle 9 bin 861 dolar olarak hesaplandı.
Üçüncü çeyrekteki yüzde 3,9’luk büyümeye en büyük katkı tüketimden geldi. Hanehalkı tüketimi geçen yılın tıpkı çeyreğine bakılırsa yüzde 19,9 artarken bunun ülke ekonomisindeki büyümeye katkısı 12 puan oldu.
Yüksek enflasyon niçiniyle yurttaşın harcamalarını öne çekmesi tüketimin büyümeye katkısını artıran faktör oldu.
bu vakitte devletin sonuncu tüketim harcamaları da dikkat çekti. Devlet tüketiminde son yılların en yüksek artışı yaşandı. Bu kalemde yüzde 8,5’lik artış kaydedildi.
Yatırım büyümesinin göstergesi olan gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 1,3 azaldı.
Son çeyrekte ise alım gücünün azalmasının da tesiriyle hanehalkı tüketimin yavaşlaması bekleniyor. Fakat seçim devrine girilmesiyle birlikte devletin harcamalarındaki artışın da hızlanması iddia ediliyor.
SANAYİ DURDU
Üretim formülüyle GSYH hesabına göre sanayi kesimi üçüncü çeyrekte adeta durdu. Geçen yıla göre yüzde 0,3 büyüme gösteren sanayi bölümünün ekonomik büyümeye katkısı hudutlu kaldı.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Lideri Erdal Bahçıvan, nitelikli büyümenin korunması için GSYH ortasında sanayi büyümesinin hissesinin arttırılması gerektiğini bildirdi. Bahçıvan, açıklamasında “İvme kaybını, bilhassa İSO Türkiye İmalat PMI datalarının son aylardaki bariz düşüşünde de maalesef açıkça görmekteyiz” sözlerini kullandı.
İNŞAAT DARALDI
İnşaat bölümündeki küçülme de süratle devam ediyor. Üçüncü çeyrekte yüzde 14,1 daralan inşaat bölümünün büyümeye olumsuz katkı yaptı.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, yaptığı yazılı açıklamada inşaat kesiminin 5 çeyrektir üst üste daraldığına işaret ederek, “Sektörde büyümeye dönüş için inşaat yatırımlarında canlanmaya ve kronik hal almış girdi maliyetlerinde artış probleminin tahliline muhtaçlık duyulmaktadır” tabirini kullandı. Öte yandan “Yeni İktisat Modeli”nin en büyük kazananı ise finansal sermaye oldu. Son bir yılda bankacılık dalının kârları görülmemiş bir oranda artarken finans dalı makroihtiyati tedbirlere karşın bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın tıpkı çeyreğine göre yüzde 21,6 büyüdü.
Türk-İş araştırmasının kasım ayı kararına nazaran dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcanması fiyatı olan açlık sonu 7 bin 786 TL olarak hesaplandı. Besin harcanması ile giysi, konut, ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi gereksinimler için yapılması zarurî öteki aylık harcamalarının toplamı olan yoksulluk hududu 25 bin 364 TL’ye, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 10 bin 171 TL’ye yükseldi.
Türk-İş’te yapılan açıklamada yurttaşın gelecekteki muhtaçlıkları için borçlanılarak tüketimlerinin daima öne çektiği açıklandı. Bu durum yurttaşın daha fazla tükettiği ve fiyatlar üzerinde daha fazla üst taraflı baskının oluştuğu bir kısır döngüye niye oluyor. Ekonomik büyümede kısa vadede artış sağlansa bile bu büyümenin sürdürülebilir ve kapsayıcı olması mümkün görülmüyor.
Alım gücündeki süratle devam eden düşüş karşısında, ücretlilerin ellerine geçen para temel harcamalarına bile yetmezken tasarruf ve yatırım yapmak neredeyse imkânsız hale geliyor. Besinde bile daha az adetli ve sık alışveriş yapılıyor. Haneye girmesi gereken gelir ile “insan onuruna yakışır bir harcama için” yapılması gerekli fiyat içindeki fark giderek açılıyor.
Dört kişilik bir ailenin yalnızca mutfak harcanması için yapması gereken zarurî harcama meblağı geçen aya göre 361 lira artış gösterdi. Yılbaşına nazaran ise bu meblağ 3 bin 689 liraya ulaştı.
YOKSULLUĞUN DEVAMI
Ücret artışlarına ait değerlendirmelere yer verilen açıklamada “İçinde bulunulan geçim kurallarını dikkate almadan, aşınmış fiyat gelirlerini resmi enflasyon oranında ve kısmen biraz üzerinde artırmak mevcut yoksulluğun devamı manasındadır. Öncelikle yapılması gereken, Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün (ILO) tanımladığı “insan onuruna yaraşır” bir fiyat geliri düzeyi belirlemektir. Enflasyona karşı korunması ve refah hissesi eklenmesi gereken gelir seviyesi belirlenen bu meblağ kabul edilmelidir” sözlerine yer verildi.
EMEKÇİ BÜYÜYOR, VATANDAŞ HİSSETMİYOR
Birgün’ün haberine göre, Türkiye iktisadı yılın üçüncü çeyreğinde pandemi daha sonrasında en yavaş büyümeyi kaydetti. TÜİK yılın üçüncü çeyreğine yönelik büyüme datalarını deklare etti. Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) Temmuz-Eylül devrinde yüzde 3,9 arttı. İktisat 9 çeyrek daha sonra birinci defa daralma göstererek bundan evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,1 küçüldü. Yavaşlamanın dördüncü çeyrekte de devam etmesi bekleniyor.
Yüzde 3,9’luk büyümeden ise personeller, fiyatlı çalışanlar, emekliler hissesine düşeni alamadı. Gelir dağılımdaki bozulma üçüncü çeyrekte de dikkat çekti. Temmuz ayındaki fiyat artışlarına karşın emek gelirinin ulusal gelirden aldığı hisse ikinci çeyreğe nazaran sırf 1 puan arttı.
Ancak geçen senelera göre emegin aldığı hisse çok düşük düzeyde kalmaya devam ediyor. Emek kısmının ulusal gelirden aldığı hisse geçen yılın üçüncü çeyreğine göre 3,5 puan geriledi ve yüzde 26,3’e indi. Bu oran 2020 yılında yüzde 30,1’di.
Sermaye bölümünün hissesi ise bir daha yükselişte. Sermayenin hissesi ikinci çeyrekte yüzde 54,1 iken üçüncü çeyrekte 54,8 oldu.
Türkiye iktisadı üçüncü çeyrekte 4 trilyon 258 milyar 168 milyon lira dolar bazında ise 241 milyar 523 milyon dolar büyüklüğe ulaştı. Kişi başı ulusal gelir ise üçüncü çeyrek prestijiyle 9 bin 861 dolar olarak hesaplandı.
Üçüncü çeyrekteki yüzde 3,9’luk büyümeye en büyük katkı tüketimden geldi. Hanehalkı tüketimi geçen yılın tıpkı çeyreğine bakılırsa yüzde 19,9 artarken bunun ülke ekonomisindeki büyümeye katkısı 12 puan oldu.
Yüksek enflasyon niçiniyle yurttaşın harcamalarını öne çekmesi tüketimin büyümeye katkısını artıran faktör oldu.
bu vakitte devletin sonuncu tüketim harcamaları da dikkat çekti. Devlet tüketiminde son yılların en yüksek artışı yaşandı. Bu kalemde yüzde 8,5’lik artış kaydedildi.
Yatırım büyümesinin göstergesi olan gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 1,3 azaldı.
Son çeyrekte ise alım gücünün azalmasının da tesiriyle hanehalkı tüketimin yavaşlaması bekleniyor. Fakat seçim devrine girilmesiyle birlikte devletin harcamalarındaki artışın da hızlanması iddia ediliyor.
SANAYİ DURDU
Üretim formülüyle GSYH hesabına göre sanayi kesimi üçüncü çeyrekte adeta durdu. Geçen yıla göre yüzde 0,3 büyüme gösteren sanayi bölümünün ekonomik büyümeye katkısı hudutlu kaldı.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Lideri Erdal Bahçıvan, nitelikli büyümenin korunması için GSYH ortasında sanayi büyümesinin hissesinin arttırılması gerektiğini bildirdi. Bahçıvan, açıklamasında “İvme kaybını, bilhassa İSO Türkiye İmalat PMI datalarının son aylardaki bariz düşüşünde de maalesef açıkça görmekteyiz” sözlerini kullandı.
İNŞAAT DARALDI
İnşaat bölümündeki küçülme de süratle devam ediyor. Üçüncü çeyrekte yüzde 14,1 daralan inşaat bölümünün büyümeye olumsuz katkı yaptı.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, yaptığı yazılı açıklamada inşaat kesiminin 5 çeyrektir üst üste daraldığına işaret ederek, “Sektörde büyümeye dönüş için inşaat yatırımlarında canlanmaya ve kronik hal almış girdi maliyetlerinde artış probleminin tahliline muhtaçlık duyulmaktadır” tabirini kullandı. Öte yandan “Yeni İktisat Modeli”nin en büyük kazananı ise finansal sermaye oldu. Son bir yılda bankacılık dalının kârları görülmemiş bir oranda artarken finans dalı makroihtiyati tedbirlere karşın bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın tıpkı çeyreğine göre yüzde 21,6 büyüdü.