Anlatanadam ismini giderek daha fazla duyuyoruz. Çok istikametli bir komedyen olan Anlatanadam’ın stand-up gösterisinin yanında Rabarba isimli bir radyo programı ve Meksika Açmazı isimli bir de podcast yayını var. aslına bakarsan birini dinleyen/izleyen başkalarını otomatik olarak takip etmeye başlıyor.
Stand up’çılarla gerçekleştirdiğimiz röportaj serisinin bu haftaki konuğu Anlatanadam. Kendisiyle güldürüyü, stand-up külçeşidini ve baskıları konuştuk.
Sahneye birinci çıktığınız günü bizimle paylaşır mısınız? Heyecan da memnunlukla birliktedir diye soruyorum; “Artık bunu yapacağım” demeye nasıl başladınız?
Sahneye birinci çıktığım gün, on küsur sene evvel Bloomberg HT’de yayınlanan “Stand Up Comedy” programındaki birinci çekim günüdür. Bu işe başlamak için yanlış bir yer ve yanlış bir vakit olduğunu şimdilerde düşündükçe epeyce uygun anlıyorum. Harika deneyimsiz, konuya baş yormamış, bu işi profesyonelce düşünmeyen bir biçimdeymişim. Anlatma güdümün kurbanı olmuşum sanırım. Stand-up, fazlaca sağlam bir matematik gerektiriyor. Anlatmayı planladığınız şakaların vakit içindeması, bir cümle evvel, bir söz daha sonra söylenen kelamlar gecenin akışını değiştiriyor. Ben o birinci gün çıkıp bodoslama bir şeyler anlatmışım. Artık olsa asla o biçimde yapmazdım.
Artık doksan dakikalık oyunuma on beş dakikalık yeni bir set koyup, var olanı değiştirmeye çabalıyorum. Yeni setin yazılıp çizildikten daha sonra çeşitli sahnelerde en az sekiz, on kez oynanması gerektiğini ve her oyundan daha sonra seyirci tepkilerine bakılırsa ince ayar düzenleme gereksinimi duyulduğunu biliyorum. Stand-up, yalnızca anlatıp geçme yeri değil, epeyce fazla baş yormak, epey denemek, epey yazıp çizmek gerekiyor.
“Ben artık bu işi yapacağım” demeye epeyce daha sonraları başladım. Birinci sahneye çıkışımla, profesyonel komedyenlik mesleğim içinde komedyenlik yapamadığım yedi yıl var. O ortada başımdan geçenler de diğer bir röportajın konusu, bir değil iki kitaplık fantastik olaylar.
‘BEN HER VAKİT BİR ANLATICIYDIM’
Şovunuzda kadın-erkek bağlarından aileye, toplumsal medyadan insanın o tuhaf hallerine kadar bir fazlaca mevzudan bahsediyorsunuz. Bunlar da, başımıza gelince sinirlendiğimiz lakin anlatılınca komik olan şeyler genelde. Pekala çağdaş insan kendini alaya alarak mı var olabilir sizce?
İnsanoğlunun kendini alaya alarak var olması üzere bir ideoloji benim için epeyce önemli bir bahis. O kadar felsefi yaklaşmıyorum konulara. Yaşanırken önemli ve hudut bozucu lakin bir vakit daha sonra anlatırken komik gelen olaylar bütününe hayat diyoruz bence. Bunları anlatarak kendi de olayların üstünden bu türlü gelen, rahatlayan ve etrafına sevinç saçan beşerler var; bir de yaşadığı günlük hudut bozucu konuları epey başa takanlar. Yere fikir gülmekten kalkamayanlarla, kendine gülenlere hudut olup isimlerini başına yazanlar üzere. Bence bu, yapı problemi.
Ben her vakit bir anlatıcıydım, hani ünlü müzikçilerin, “Ben çocukken annemin saç fırçasıyla müzik söylermişim” dediği üzere. Mezunu olmaktan gurur duyduğum BAL yıllığımda da elimde mikrofonla birilerine bir şeyler anlatırken bir karikatürüm var. Komedyen olmadığım senelerda da o biçimde resmetmiş arkadaşlarım beni. Anlatmak ve anlatırken kendi can sıkıcı mevzularıma gülünmesini sağlamak, benim günlük olayları ve gerilimimi atlatma biçimim sanırım.
‘STAND UP ÇOK FERDİ VE YALNIZLIK İÇEREN BİR ALAN’
Tek kişilik stand-up’ınızın yanı sıra Mesut Mühlet ve Rabarba takımıyla yaptığınız bir radyo gösterisi, Meksika Açmazı isimli bir podcast yayınınız ve Kolay Mı Sıkıntı Mu isminde bir de müsabaka programınız var. Güldürüyü kişisel ve takım işi olarak ikiye ayırırsak şayet, kendinizi nereye daha yakın hissediyorsunuz? Her ikisinin de avantajları, dezavantajları nelerdir?
Mesut Mühlet başta olmak üzere tüm Rabarba takımıyla fazlaca eğleniyorum. Zehir üzere bir grup, her birinin epey değişik ve son derece süratli çalışan baş yapıları var. Rabarba, 15 yıllık dinleyicisiyle, üreticisiyle bir kültürdür. Birisi “Biz Rabarbacıyız” diyorsa artık birilerine bir şey tabir ediyor. Latifeden anlarız, hızlıyız, olaylara başımız basar evelallah diyor yani!
Meksika Açmazı değişik bir mizah düzeyi. Mesut Mühlet ve Fazlı Polat’la kimi bazı bizim de şaşırdığımız bir elektrik yakaladık. Birbirimize mizah olarak yakınız, uygun de arkadaşlarız lakin yapı olarak çok farklıyız. Bu farklılıkları ve tatlı kontrastı Meksika Açmazı kaydederken istemsiz kahkahalarımızla kendimiz de o anda fark ediyoruz. Bu samimiyet de sanırım dinleyiciye geçiyor ki altı ay üzere kısa bir müddetde Türkiye’nin en çok dinlenen mizah içeriği pozisyonuna geldi. Çok zeki beşerlerle ve bilhassa komedyenlerle bir ortada olmak insanın beynini canlı tutuyor, alışkanlık yapıyor ve diğer ortamlarda eksikliğini hissettiriyor.
Stand-up ise fazlaca ferdî ve hatta yalnızlık içeren bir alan. Sahnede stand-up yaparken, o kalabalığın karşısında, kendimi daha keyifli hissettiğim bir yer olmadığını düşünüyorum. Lakin alkışlar bitip, selfieler çekilip, otel odasına döndüğüm ve kanımda hâlâ yüksek düzey adrenalinle, televizyonda öbür değişik bir şey olmadığı için haber kanalı açıp izlemek zorunda kaldığım turnelerin gecesinde, içimde büyük bir yalnızlık hissi oluşuyor. Bu abartılı cümlelerim yalnızca bana ilişkin değil, neredeyse tüm turne yapan stand-up’çı arkadaşlarım misal cümleler kurarlar. O yüzden kumpanya işler fazlaca daha eğlenceli oluyor. Bilhassa bizim takımla hem çalışıyor tıpkı vakitte fevkalade eğleniyoruz. Lakin her şeye karşın stand-up sahnesinde tek başına olmanın verdiği o meydan okumalı, yüksek oktan heyecanlı hissini öbür hiç bir şeye değişmem sanırım.
Güldürünün tarihi olarak dönüştürücü bir istikameti de mevcut. kimi vakit kimsenin konuşmak istemediği, çeşitli sebeplerle eleştirmeye çekindiği bahisleri, güldürü farklı taraflardan tutarak gündeme taşır ve tartışmaya ön ayak olur. Biraz da bundan bahsedelim mi?
Tenkide epeyce kapalı bir devirdeyiz. Yalnızca bizim memleketimizde değil, dünyada da bu biçimde bir hava esiyor. Özgür fikirler her zamankinden daha sert eleştiriliyor. En özgürlükçü toplumlarda bile ofansif latifeler yapan komedyenler tu kaka ilan ediliyor. O özgür toplumların o sert komedyenleri bile, sahnelerde bundan evvelki şovda yaptıkları latifeleri açıklarken buluyorlar kendilerini. Bizler ise, bu memleketin sihirbaz komedyenleri, kimsenin konuşmak istemediği konulardan bahsedemiyoruz palavra yok, havadan sudan bahsediyoruz. O yüzden bir nevi sihirbazlık diyorum yaptığımız işe. Herkesi öteki tarafa baktırırken söylemek istediğimizi söylemeye çalıştığımız için. Kimse neticelerina katlanmadan istediği üzere konuşamadığı için, her insanın gördüğü ancak fark etmediği küçük ayrıntılardan, seyircinin duyar duymaz şaşırdığı, sahnedeki adamı zekasıyla takdir ettiği minik ve değersiz olaylardan bahsediyoruz.
Ne yapsam da yapsam, birtakım mevzular hakkında gerçek fikirlerimi söylesem fakat bu ortada mesleğimden olacak kadar linç, ailemden olacak kadar ceza yemesem diye düşünüp duruyorum ben şahsen. Oyunumun ikinci yarısında bu bahislerle başlıyorum artık. Ne olacaksa olsun başıyla değil, illüzyonist bir yaklaşımla tasarlanmış, suya sabuna dokunan ancak ince nazarann bir halla. O denli söylerken bu biçimde demek isteyen, laps diye söyleyemediği için etrafından dolanan, mizahın eleştirisel istikametini kullanan lakin amaç göstermeyen bir yaklaşımla. Daha özgür bir periyotta yaşamayı ve gümbür gümbür konuşmayı isterdim. Maalesef tek başına bir mizahçı ve hatta tek başına mizah, bu değişimi gerçekleştirecek güçte değil. her insanın bu özgürlüğü delice istemesi lazım.
Doğal bir de eli meşaleli beşerler var: Üstelik yalnızca muhafazakârlar değil, kendilerini muhalif olarak tanımlayan kısımlar de bu linç kültürüne ortak oluyorlar ve ortaya eski, eski olduğu kadar da yeniliğini yitirmeyen, “Her şeyin mizahı yapılmaz” diye bir laf çıkıyor. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Bu “Her şeyin mizahı yapılmaz” cümlesi, mizahın ve kararında insanın en büyük düşmanıdır. Neyin mizahının yapılacağına birileri karar vermeye başladığında, hiç bir şeyin mizahının yapılamayacağı bir gün gelir. Muhalif olmakla övünen ve daha özgürlükçü olduğunu tez eden bir kesim de kendine dokunan bahisler kelam konusu olunca engizisyon mahkemesini kuruverdi. Çok yakın vakitte hepimiz şaşırmadan lakin hayal kırıklığıyla takip ettik. Muhafazakârıyla, muhalifiyle her şey herkese bir yerinden dokunuyor. Evvelden de bu biçimdeydi, yalnızca sesler bu kadar duyulmuyordu, bu linç her insanın gözü önünde ve bu çoğunlukla gerçekleşmiyordu. esasen medya olarak yalnızca televizyon ve üç beş kanal varken o kanallara çıkıp latife yapmak her insanın harcı değildi. Çıkabilen ve kendi programını yapabilen insan sayısı doğal olarak fazlaca azdı. Onlar da türlü sebepten ve bu pozisyonlarını koruyabilmek için son derece dikkatliydiler. Ancak buna karşın ağızdan çıkan en ufak bir kelam ya da ana akım medyada yapılan değişik bir latife önemli sonuçlar doğurabiliyordu. En sıradaninden, ufacık bir skeçteki küçücük bir latife yüzünden, şakadaki kelam konusu meslek birliği çabucak televizyonlara ve gazetelere yazılı kınama yollamıyor muydu? Ekmek latifesi yapınca unculardan, hastane latifesi yapınca sıhhat çalışanlarından, eğitim latifesi yapınca eğitim sendikalarından kınama almadı mı televizyon komikleri? Biraz daha ileri giden birtakım sunucuların meslekleri bitmedi mi?
Daima bu biçimdeydi lakin bakılırsaceli olarak azdı. Artık bu durumların pik noktasındayız. Artık her insanın elinde bir meşale, nereyi tutuşturacağını bilmiyor, illaki tutuşturacak da bekliyor. her insanın hassas olduğu bir nokta elbette var ya, o da yakacak bir yerleri, birilerini. Yalnızca vakit sıkıntısı…
‘STAND UP KÜLTÜRÜ SÜRATLİ GELİŞİYOR’
Stand-up güldürü ülkeye, kültüre göre çeşitli farklılıklar gösteriyor. Buradan hareketle Türkiye’deki stand-up külçeşidini nasıl yorumlayabiliriz? Yoksa fark ülkede değil de komedyenlerde mi?
Türkiye’deki stand-up kültürü yeni ancak süratli gelişiyor. “Ben de sahneye çıkarım” diyen genç arkadaşlar kalabalıklaşıyor. Bu artış, sanılanın tersine rekabeti körükleyen değil bölümü büyüten gelişmeler. Ne kadar fazlaca stand-up’çı olursa o kadar hayli izleyici olur bir vakit daha sonra. İzleyici hayli olursa buna yatırım yapan yerler artar. Yerler çoğalırsa bölüm büyür ve herkes yalnızca bu işi yaparak geçimini sağlayabilir. Biz ülke olarak bu işin başındayız. Yirmi küsur yıldır bu işi en yeterli biçimde yapan Cem Yılmaz, tek başına bir dalı büyütemez ve geliştiremez. Yüzlerce, binlerce insanın bu işe heves edip, farklı biçimlerde taşın altına elini koyması gerekir.
Seyirci de izleye izleye öğreniyor. Onlar da kültürün bir kesimi oluyor. Amerikan izleyicisi üzere “vuhuuuuu!” diyerek bağırarak alkışlamaz bizim seyircimiz komedyeni. Hele bilhassa tanımadığı, çabucak hemen tolerans hissetmediği genç bir komedyense, kendini kasarak temkinli yaklaşır, birinci dakikalarda kahkahasını esirger. Bunlar da aşılıyor vakit içerisinde. Stand-up izleyicisi diye bir kavram oluşmaya başladı kimi kentlerde artık. Kentine kim gelirse gelsin, gidip izlemek istiyor. Stand-up komedyeninin sahneye çıkıp o anda aklına gelenleri doğaçlama olarak anlattığını sanan seyirci azaldı artık. Bunun tek kişilik bir oyun, bir metin işi olduğunu, o metnin uzun vadeli bir emek ve çalışma kararı mükemmelleştiğini bilen ve değerini anlayan, uygunuyla daha az güzelini ayırt edebilen pırıl pırıl bir kitle var ve bu kitle gitgide büyüyor.
Yakınlardaki şov takviminizi bizimle paylaşır mısınız?
Anlatanadam Stand-Up Special olarak Mayıs 2022’den itibaren, her ay olduğu üzere İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve ek olarak Adana, Antalya, İzmit oyunları olacak. Ancak nisan ayında önceliğimiz Meksika Açmazı turnesi. BKM Mutfak Organizasyon’la birlikte, 10 ayaklı bir turnedeyiz bu iki ay boyunca. Kimi oyunlarda yer kalmamış, bazısında pek az yer kalmış olmakla birlikte; 15 Nisan Cuma İstanbul Kadıköy Halk Eğitim Merkezi’nde ve 29 Nisan Cuma İzmir Bostanlı Suat Taşer Tiyatrosu’ndayız.
Tüm Meksika Açmazı dinleyenlerini bekleriz.
Stand up’çılarla gerçekleştirdiğimiz röportaj serisinin bu haftaki konuğu Anlatanadam. Kendisiyle güldürüyü, stand-up külçeşidini ve baskıları konuştuk.
Sahneye birinci çıktığınız günü bizimle paylaşır mısınız? Heyecan da memnunlukla birliktedir diye soruyorum; “Artık bunu yapacağım” demeye nasıl başladınız?
Sahneye birinci çıktığım gün, on küsur sene evvel Bloomberg HT’de yayınlanan “Stand Up Comedy” programındaki birinci çekim günüdür. Bu işe başlamak için yanlış bir yer ve yanlış bir vakit olduğunu şimdilerde düşündükçe epeyce uygun anlıyorum. Harika deneyimsiz, konuya baş yormamış, bu işi profesyonelce düşünmeyen bir biçimdeymişim. Anlatma güdümün kurbanı olmuşum sanırım. Stand-up, fazlaca sağlam bir matematik gerektiriyor. Anlatmayı planladığınız şakaların vakit içindeması, bir cümle evvel, bir söz daha sonra söylenen kelamlar gecenin akışını değiştiriyor. Ben o birinci gün çıkıp bodoslama bir şeyler anlatmışım. Artık olsa asla o biçimde yapmazdım.
Artık doksan dakikalık oyunuma on beş dakikalık yeni bir set koyup, var olanı değiştirmeye çabalıyorum. Yeni setin yazılıp çizildikten daha sonra çeşitli sahnelerde en az sekiz, on kez oynanması gerektiğini ve her oyundan daha sonra seyirci tepkilerine bakılırsa ince ayar düzenleme gereksinimi duyulduğunu biliyorum. Stand-up, yalnızca anlatıp geçme yeri değil, epeyce fazla baş yormak, epey denemek, epey yazıp çizmek gerekiyor.
“Ben artık bu işi yapacağım” demeye epeyce daha sonraları başladım. Birinci sahneye çıkışımla, profesyonel komedyenlik mesleğim içinde komedyenlik yapamadığım yedi yıl var. O ortada başımdan geçenler de diğer bir röportajın konusu, bir değil iki kitaplık fantastik olaylar.
‘BEN HER VAKİT BİR ANLATICIYDIM’
Şovunuzda kadın-erkek bağlarından aileye, toplumsal medyadan insanın o tuhaf hallerine kadar bir fazlaca mevzudan bahsediyorsunuz. Bunlar da, başımıza gelince sinirlendiğimiz lakin anlatılınca komik olan şeyler genelde. Pekala çağdaş insan kendini alaya alarak mı var olabilir sizce?
İnsanoğlunun kendini alaya alarak var olması üzere bir ideoloji benim için epeyce önemli bir bahis. O kadar felsefi yaklaşmıyorum konulara. Yaşanırken önemli ve hudut bozucu lakin bir vakit daha sonra anlatırken komik gelen olaylar bütününe hayat diyoruz bence. Bunları anlatarak kendi de olayların üstünden bu türlü gelen, rahatlayan ve etrafına sevinç saçan beşerler var; bir de yaşadığı günlük hudut bozucu konuları epey başa takanlar. Yere fikir gülmekten kalkamayanlarla, kendine gülenlere hudut olup isimlerini başına yazanlar üzere. Bence bu, yapı problemi.
Ben her vakit bir anlatıcıydım, hani ünlü müzikçilerin, “Ben çocukken annemin saç fırçasıyla müzik söylermişim” dediği üzere. Mezunu olmaktan gurur duyduğum BAL yıllığımda da elimde mikrofonla birilerine bir şeyler anlatırken bir karikatürüm var. Komedyen olmadığım senelerda da o biçimde resmetmiş arkadaşlarım beni. Anlatmak ve anlatırken kendi can sıkıcı mevzularıma gülünmesini sağlamak, benim günlük olayları ve gerilimimi atlatma biçimim sanırım.
‘STAND UP ÇOK FERDİ VE YALNIZLIK İÇEREN BİR ALAN’
Tek kişilik stand-up’ınızın yanı sıra Mesut Mühlet ve Rabarba takımıyla yaptığınız bir radyo gösterisi, Meksika Açmazı isimli bir podcast yayınınız ve Kolay Mı Sıkıntı Mu isminde bir de müsabaka programınız var. Güldürüyü kişisel ve takım işi olarak ikiye ayırırsak şayet, kendinizi nereye daha yakın hissediyorsunuz? Her ikisinin de avantajları, dezavantajları nelerdir?
Mesut Mühlet başta olmak üzere tüm Rabarba takımıyla fazlaca eğleniyorum. Zehir üzere bir grup, her birinin epey değişik ve son derece süratli çalışan baş yapıları var. Rabarba, 15 yıllık dinleyicisiyle, üreticisiyle bir kültürdür. Birisi “Biz Rabarbacıyız” diyorsa artık birilerine bir şey tabir ediyor. Latifeden anlarız, hızlıyız, olaylara başımız basar evelallah diyor yani!
Meksika Açmazı değişik bir mizah düzeyi. Mesut Mühlet ve Fazlı Polat’la kimi bazı bizim de şaşırdığımız bir elektrik yakaladık. Birbirimize mizah olarak yakınız, uygun de arkadaşlarız lakin yapı olarak çok farklıyız. Bu farklılıkları ve tatlı kontrastı Meksika Açmazı kaydederken istemsiz kahkahalarımızla kendimiz de o anda fark ediyoruz. Bu samimiyet de sanırım dinleyiciye geçiyor ki altı ay üzere kısa bir müddetde Türkiye’nin en çok dinlenen mizah içeriği pozisyonuna geldi. Çok zeki beşerlerle ve bilhassa komedyenlerle bir ortada olmak insanın beynini canlı tutuyor, alışkanlık yapıyor ve diğer ortamlarda eksikliğini hissettiriyor.
Stand-up ise fazlaca ferdî ve hatta yalnızlık içeren bir alan. Sahnede stand-up yaparken, o kalabalığın karşısında, kendimi daha keyifli hissettiğim bir yer olmadığını düşünüyorum. Lakin alkışlar bitip, selfieler çekilip, otel odasına döndüğüm ve kanımda hâlâ yüksek düzey adrenalinle, televizyonda öbür değişik bir şey olmadığı için haber kanalı açıp izlemek zorunda kaldığım turnelerin gecesinde, içimde büyük bir yalnızlık hissi oluşuyor. Bu abartılı cümlelerim yalnızca bana ilişkin değil, neredeyse tüm turne yapan stand-up’çı arkadaşlarım misal cümleler kurarlar. O yüzden kumpanya işler fazlaca daha eğlenceli oluyor. Bilhassa bizim takımla hem çalışıyor tıpkı vakitte fevkalade eğleniyoruz. Lakin her şeye karşın stand-up sahnesinde tek başına olmanın verdiği o meydan okumalı, yüksek oktan heyecanlı hissini öbür hiç bir şeye değişmem sanırım.
Güldürünün tarihi olarak dönüştürücü bir istikameti de mevcut. kimi vakit kimsenin konuşmak istemediği, çeşitli sebeplerle eleştirmeye çekindiği bahisleri, güldürü farklı taraflardan tutarak gündeme taşır ve tartışmaya ön ayak olur. Biraz da bundan bahsedelim mi?
Tenkide epeyce kapalı bir devirdeyiz. Yalnızca bizim memleketimizde değil, dünyada da bu biçimde bir hava esiyor. Özgür fikirler her zamankinden daha sert eleştiriliyor. En özgürlükçü toplumlarda bile ofansif latifeler yapan komedyenler tu kaka ilan ediliyor. O özgür toplumların o sert komedyenleri bile, sahnelerde bundan evvelki şovda yaptıkları latifeleri açıklarken buluyorlar kendilerini. Bizler ise, bu memleketin sihirbaz komedyenleri, kimsenin konuşmak istemediği konulardan bahsedemiyoruz palavra yok, havadan sudan bahsediyoruz. O yüzden bir nevi sihirbazlık diyorum yaptığımız işe. Herkesi öteki tarafa baktırırken söylemek istediğimizi söylemeye çalıştığımız için. Kimse neticelerina katlanmadan istediği üzere konuşamadığı için, her insanın gördüğü ancak fark etmediği küçük ayrıntılardan, seyircinin duyar duymaz şaşırdığı, sahnedeki adamı zekasıyla takdir ettiği minik ve değersiz olaylardan bahsediyoruz.
Ne yapsam da yapsam, birtakım mevzular hakkında gerçek fikirlerimi söylesem fakat bu ortada mesleğimden olacak kadar linç, ailemden olacak kadar ceza yemesem diye düşünüp duruyorum ben şahsen. Oyunumun ikinci yarısında bu bahislerle başlıyorum artık. Ne olacaksa olsun başıyla değil, illüzyonist bir yaklaşımla tasarlanmış, suya sabuna dokunan ancak ince nazarann bir halla. O denli söylerken bu biçimde demek isteyen, laps diye söyleyemediği için etrafından dolanan, mizahın eleştirisel istikametini kullanan lakin amaç göstermeyen bir yaklaşımla. Daha özgür bir periyotta yaşamayı ve gümbür gümbür konuşmayı isterdim. Maalesef tek başına bir mizahçı ve hatta tek başına mizah, bu değişimi gerçekleştirecek güçte değil. her insanın bu özgürlüğü delice istemesi lazım.
Doğal bir de eli meşaleli beşerler var: Üstelik yalnızca muhafazakârlar değil, kendilerini muhalif olarak tanımlayan kısımlar de bu linç kültürüne ortak oluyorlar ve ortaya eski, eski olduğu kadar da yeniliğini yitirmeyen, “Her şeyin mizahı yapılmaz” diye bir laf çıkıyor. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Bu “Her şeyin mizahı yapılmaz” cümlesi, mizahın ve kararında insanın en büyük düşmanıdır. Neyin mizahının yapılacağına birileri karar vermeye başladığında, hiç bir şeyin mizahının yapılamayacağı bir gün gelir. Muhalif olmakla övünen ve daha özgürlükçü olduğunu tez eden bir kesim de kendine dokunan bahisler kelam konusu olunca engizisyon mahkemesini kuruverdi. Çok yakın vakitte hepimiz şaşırmadan lakin hayal kırıklığıyla takip ettik. Muhafazakârıyla, muhalifiyle her şey herkese bir yerinden dokunuyor. Evvelden de bu biçimdeydi, yalnızca sesler bu kadar duyulmuyordu, bu linç her insanın gözü önünde ve bu çoğunlukla gerçekleşmiyordu. esasen medya olarak yalnızca televizyon ve üç beş kanal varken o kanallara çıkıp latife yapmak her insanın harcı değildi. Çıkabilen ve kendi programını yapabilen insan sayısı doğal olarak fazlaca azdı. Onlar da türlü sebepten ve bu pozisyonlarını koruyabilmek için son derece dikkatliydiler. Ancak buna karşın ağızdan çıkan en ufak bir kelam ya da ana akım medyada yapılan değişik bir latife önemli sonuçlar doğurabiliyordu. En sıradaninden, ufacık bir skeçteki küçücük bir latife yüzünden, şakadaki kelam konusu meslek birliği çabucak televizyonlara ve gazetelere yazılı kınama yollamıyor muydu? Ekmek latifesi yapınca unculardan, hastane latifesi yapınca sıhhat çalışanlarından, eğitim latifesi yapınca eğitim sendikalarından kınama almadı mı televizyon komikleri? Biraz daha ileri giden birtakım sunucuların meslekleri bitmedi mi?
Daima bu biçimdeydi lakin bakılırsaceli olarak azdı. Artık bu durumların pik noktasındayız. Artık her insanın elinde bir meşale, nereyi tutuşturacağını bilmiyor, illaki tutuşturacak da bekliyor. her insanın hassas olduğu bir nokta elbette var ya, o da yakacak bir yerleri, birilerini. Yalnızca vakit sıkıntısı…
‘STAND UP KÜLTÜRÜ SÜRATLİ GELİŞİYOR’
Stand-up güldürü ülkeye, kültüre göre çeşitli farklılıklar gösteriyor. Buradan hareketle Türkiye’deki stand-up külçeşidini nasıl yorumlayabiliriz? Yoksa fark ülkede değil de komedyenlerde mi?
Türkiye’deki stand-up kültürü yeni ancak süratli gelişiyor. “Ben de sahneye çıkarım” diyen genç arkadaşlar kalabalıklaşıyor. Bu artış, sanılanın tersine rekabeti körükleyen değil bölümü büyüten gelişmeler. Ne kadar fazlaca stand-up’çı olursa o kadar hayli izleyici olur bir vakit daha sonra. İzleyici hayli olursa buna yatırım yapan yerler artar. Yerler çoğalırsa bölüm büyür ve herkes yalnızca bu işi yaparak geçimini sağlayabilir. Biz ülke olarak bu işin başındayız. Yirmi küsur yıldır bu işi en yeterli biçimde yapan Cem Yılmaz, tek başına bir dalı büyütemez ve geliştiremez. Yüzlerce, binlerce insanın bu işe heves edip, farklı biçimlerde taşın altına elini koyması gerekir.
Seyirci de izleye izleye öğreniyor. Onlar da kültürün bir kesimi oluyor. Amerikan izleyicisi üzere “vuhuuuuu!” diyerek bağırarak alkışlamaz bizim seyircimiz komedyeni. Hele bilhassa tanımadığı, çabucak hemen tolerans hissetmediği genç bir komedyense, kendini kasarak temkinli yaklaşır, birinci dakikalarda kahkahasını esirger. Bunlar da aşılıyor vakit içerisinde. Stand-up izleyicisi diye bir kavram oluşmaya başladı kimi kentlerde artık. Kentine kim gelirse gelsin, gidip izlemek istiyor. Stand-up komedyeninin sahneye çıkıp o anda aklına gelenleri doğaçlama olarak anlattığını sanan seyirci azaldı artık. Bunun tek kişilik bir oyun, bir metin işi olduğunu, o metnin uzun vadeli bir emek ve çalışma kararı mükemmelleştiğini bilen ve değerini anlayan, uygunuyla daha az güzelini ayırt edebilen pırıl pırıl bir kitle var ve bu kitle gitgide büyüyor.
Yakınlardaki şov takviminizi bizimle paylaşır mısınız?
Anlatanadam Stand-Up Special olarak Mayıs 2022’den itibaren, her ay olduğu üzere İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve ek olarak Adana, Antalya, İzmit oyunları olacak. Ancak nisan ayında önceliğimiz Meksika Açmazı turnesi. BKM Mutfak Organizasyon’la birlikte, 10 ayaklı bir turnedeyiz bu iki ay boyunca. Kimi oyunlarda yer kalmamış, bazısında pek az yer kalmış olmakla birlikte; 15 Nisan Cuma İstanbul Kadıköy Halk Eğitim Merkezi’nde ve 29 Nisan Cuma İzmir Bostanlı Suat Taşer Tiyatrosu’ndayız.
Tüm Meksika Açmazı dinleyenlerini bekleriz.