Mandalinalar muhtaçlık sahipleri için hasat edildi Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Ege Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği iş birliğiyle organize edilen “Son Hasat Projesi” bu sefer mandalinada birinci hasat halinde gerçekleştirildi.
Mandalina üretiminde Türkiye’nin değerli noktalarından Gümüldür’de Türkiye’nin her köşesinden gelen Memleketler arası Damla Gönüllüleri Derneği üyeleri tarafınca hasat edilen mandalinalar muhtaçlık sahipleriyle buluşturuldu.
Mandalina Hasadı sırasında “Gıdanı Geride Bırakma” temasıyla düzenlenen online panelde Türkiye’de besin kaybının önlenmesi için yapılması gerekenler masaya yatırıldı.
Türkiye’de besin arz zincirinin ziraî üretim evresindeki toplam kayıp ölçüsünün yaklaşık olarak 13,7 milyon ton olduğunu belirten Ege Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Hayrettin Uçak, meyve zerzevat üretiminde de 9,48 milyon ton kayıp yaşandığına işaret etti.
“Türkiye’nin toplam meyve ve zerzevat üretimi 53 milyon ton civarında olup bunlarda hasat daha sonrasında meydana gelen eser kayıpları, cinslere ve çeşitlere göre yüzde 15-50 içinde değişmektedir” diyen Uçak, “Meyve sebzede kayıplar hasattan itibaren tüketime kadar zincirin birfazlaca basamağında karşımıza çıkıyor. Plansız üretim, eserin özensiz hasat edilmesi, elverişsiz depolama şartları, yetersiz paketleme, nakliye sırasında soğuk zincirin kırılması, satış sürecinde şartlarının uygun olmaması yahut satış mühletinin uzaması eserin tüketiciye ulaşana kadar kayba uğramasındaki temel faktörlerdir. Yanlış tüketim alışkınlıkları da bu kayıplara eklendiğinde kimi eserlerde yüzde 40’lara kadar kayıplar yaşanabiliyor” diye konuştu.
Sofralık üretime uygun olmayan eserler endüstriye yönlendirilebilir
Kayıplar için alternatif üretim imkanları yaratmanın mümkün olduğunu aktaran Uçak kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Öncelikle sofralık üretim için gerekli standartları karşılamayan eserler endüstriye yönelik üretimde değerlendirilmekte, bu sanayi eserleri de ülkemize ihracat yolu ile kıymetli döviz kazandırmaktadır. Meyve suyu, konserve, reçel üzere endüstriye dönük üretim alanları haricinde meyve zerzevat atıklarından gübre üretilebilir. Bioenerji üretimi için kıymetli bir alternatif yaratılabilir. Hem kamu kuruluşları birebir vakitte özel kesimin ortak çalışmaları ile mümkün meyve zerzevat atıkları bu türlü kıymetlendirilebilir. Yurtharicinde bunun örnekleri vardır. Ancak bizim atıklardan alternatif üretim alanları geliştirmekle birlikte atıkları nasıl en aza indirebileceğimize de baş yormamız epeyce kıymetli diye düşünüyorum. Bunun için de konuşmamın başında söylemiş olduğim kayıp oranlarını en aza indirmek için hasat tekniklerinden ilaçlamaya, depolama ve paketleme tesislerindeki vazifelilerden perakende kesimine kadar geniş çaplı bir bilinçlendirme ve eğitim çalışması yapılabilir.”
İşletmelere yakın depolama tesisleri kurulmalı
Meyve-sebze kesiminde yaşanan kayıplarda hasat daha sonrası periyottaki kayıpların kıymetli bir yer tuttuğu bilgisini veren Lider Uçak, “Bu da yüksek kalitede eser ölçüsünün düşmesine niye olmaktadır. Buna bağlı olarak maliyetler artmakta ve rekabet gücümüzü olumsuz etkilemektedir. Genel olarak işletmelerimizin kendilerine ilişkin kâfi depolama alanları bulunsa da piyasada fazla talep kelam konusu olduğunda ve tarla/bahçede vaktinde hasat edilmediği vakit depolama sürecinde birtakım fizyolojik bozukluklar oluşabilmektedir. Hasadın vaktinde yapılmamasının tesirini de göz önüne aldığımızda; Belediyelerin iştiraki ile işletmelere yakın alanlarda depolama tesisleri kurulabilir. bu biçimdelikle hasat vakti niçiniyle meydana gelen besin kayıplarda azalmış olur. bir daha tıpkı biçimde meyve zerzevat hallerinde kayıplar bilhassa altyapı yetersizliği niçiniyle yüksek boyutlara ulaşabilmektedir. Bunu önlemek emeliyle meyve zerzevat hallerinde kâfi ölçüsü depolayacak biçimde soğuk hava depolarının kurulması epey önemlidir” sözlerini kullandı.
Soğuk zincir kırılmamalı
Meyve ve zerzevatın sağlıklı olarak tüketiciye ulaştırılması için soğuk zincirin hasattan ihracata yahut tüketime kadar kırılmaması gerektiğine vurgu yapan Uçak, “Maalesef ihracat kademesine gelene kadar taşıma sırasında soğuk zincirin biroldukca kere kırıldığına şahit oluyoruz. bu biçimde olunca da eserlerimizde kalite kaybı oluyor. Bu altyapı problemlerinin bertaraf edilmesi için yapılacak altyapı yatırımları maliyetli görünse de Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜBİTAK, Kalkınma Ajansları ve Milletlerarası Kuruluşların bu yatırımlara ait proje davetleri oluyor. Bu davetlere bölüm olarak biraz daha yakın olmamız ve özel kesim teşebbüsleri ile projeler üretmemiz gerekiyor” diye kelamlarını noktaladı.
İhtimam: “Bu projeyle herkes kazanıyor”
İstekli Son Hasat Projesi’nde, “Gıdanı Koru Sofrana Sahip Çık” mantığıyla besin israfını önlemeyi amaçladıklarını tabir eden İzmir Tarım ve Orman Vilayet Müdürü Mustafa İhtimam, Türkiye’de üretilen mamüllerin üçte birinin tüketmeden kaybedildiğini lisana getirdi. İhtimam, “Bu epey önemli bir sayı, bizim bunu minimize etmemiz lazım. Ekonomik kıymeti kalmamış, artık satmaya ve pazarlamaya kıymet bulmadığı eserleri üreticiler hasat etmiyorlar. Bunun teknik manada da şu biçimde bir ziyanı var. Bitkilerdeki zararlılar hasat edilmeyen eserleri kış mevsimini geçirmek için kullanıyorlar. Üreticilere daima söylemiş olduğimiz bu eserleri satmayacaksanız dahi kısmında bırakmayın, tabanına düşeni de tabanında bırakmayın tarladan uzaklaştırın diyorduk. Bu son hasatla bunu da yapmış oluyoruz. İstekli üniversite öğrencilerimizle hasat ettiğimiz eserleri Konak İlçemizdeki bir vakıf aracılığıyla gereksinim sahiplerine fiyatsız olarak veriyoruz. Burada başından itibaren birfazlaca faydayı birleştirmiş oluyoruz. Hem israfı önlüyoruz, hem muhtaçlık sahiplerine eserleri ulaştırıyoruz, hem gönüllüler tarafınca hasat ediyoruz, tıpkı vakitte teknik manada bizim yıllardır söylediğumuz ziyanlı organizmaların bahçelerde kalan eserleri konukçu olarak kullanımının önüne geçiyoruz. Bu eserleri tarladan uzaklaştırıyoruz” formunda konuştu.
“Gıdanı Geride Bırakma” temalı panelde Aktris ve aktivist Zeynep Tuğçe Bayat, Tarım ve Orman Bakanlığı AB Ahenk Daire Lideri Zeynep Özkan, Besin Kurtarma Derneği Lideri Berat İnci, Beylikdüzü Kent Kurulu Lideri Elif Necla Türkoğlu ve Mandalina Üreticisi Sabri Çetin konuşmacı olarak yer aldı.
Hibya Haber Ajansı
Mandalina üretiminde Türkiye’nin değerli noktalarından Gümüldür’de Türkiye’nin her köşesinden gelen Memleketler arası Damla Gönüllüleri Derneği üyeleri tarafınca hasat edilen mandalinalar muhtaçlık sahipleriyle buluşturuldu.
Mandalina Hasadı sırasında “Gıdanı Geride Bırakma” temasıyla düzenlenen online panelde Türkiye’de besin kaybının önlenmesi için yapılması gerekenler masaya yatırıldı.
Türkiye’de besin arz zincirinin ziraî üretim evresindeki toplam kayıp ölçüsünün yaklaşık olarak 13,7 milyon ton olduğunu belirten Ege Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Hayrettin Uçak, meyve zerzevat üretiminde de 9,48 milyon ton kayıp yaşandığına işaret etti.
“Türkiye’nin toplam meyve ve zerzevat üretimi 53 milyon ton civarında olup bunlarda hasat daha sonrasında meydana gelen eser kayıpları, cinslere ve çeşitlere göre yüzde 15-50 içinde değişmektedir” diyen Uçak, “Meyve sebzede kayıplar hasattan itibaren tüketime kadar zincirin birfazlaca basamağında karşımıza çıkıyor. Plansız üretim, eserin özensiz hasat edilmesi, elverişsiz depolama şartları, yetersiz paketleme, nakliye sırasında soğuk zincirin kırılması, satış sürecinde şartlarının uygun olmaması yahut satış mühletinin uzaması eserin tüketiciye ulaşana kadar kayba uğramasındaki temel faktörlerdir. Yanlış tüketim alışkınlıkları da bu kayıplara eklendiğinde kimi eserlerde yüzde 40’lara kadar kayıplar yaşanabiliyor” diye konuştu.
Sofralık üretime uygun olmayan eserler endüstriye yönlendirilebilir
Kayıplar için alternatif üretim imkanları yaratmanın mümkün olduğunu aktaran Uçak kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Öncelikle sofralık üretim için gerekli standartları karşılamayan eserler endüstriye yönelik üretimde değerlendirilmekte, bu sanayi eserleri de ülkemize ihracat yolu ile kıymetli döviz kazandırmaktadır. Meyve suyu, konserve, reçel üzere endüstriye dönük üretim alanları haricinde meyve zerzevat atıklarından gübre üretilebilir. Bioenerji üretimi için kıymetli bir alternatif yaratılabilir. Hem kamu kuruluşları birebir vakitte özel kesimin ortak çalışmaları ile mümkün meyve zerzevat atıkları bu türlü kıymetlendirilebilir. Yurtharicinde bunun örnekleri vardır. Ancak bizim atıklardan alternatif üretim alanları geliştirmekle birlikte atıkları nasıl en aza indirebileceğimize de baş yormamız epeyce kıymetli diye düşünüyorum. Bunun için de konuşmamın başında söylemiş olduğim kayıp oranlarını en aza indirmek için hasat tekniklerinden ilaçlamaya, depolama ve paketleme tesislerindeki vazifelilerden perakende kesimine kadar geniş çaplı bir bilinçlendirme ve eğitim çalışması yapılabilir.”
İşletmelere yakın depolama tesisleri kurulmalı
Meyve-sebze kesiminde yaşanan kayıplarda hasat daha sonrası periyottaki kayıpların kıymetli bir yer tuttuğu bilgisini veren Lider Uçak, “Bu da yüksek kalitede eser ölçüsünün düşmesine niye olmaktadır. Buna bağlı olarak maliyetler artmakta ve rekabet gücümüzü olumsuz etkilemektedir. Genel olarak işletmelerimizin kendilerine ilişkin kâfi depolama alanları bulunsa da piyasada fazla talep kelam konusu olduğunda ve tarla/bahçede vaktinde hasat edilmediği vakit depolama sürecinde birtakım fizyolojik bozukluklar oluşabilmektedir. Hasadın vaktinde yapılmamasının tesirini de göz önüne aldığımızda; Belediyelerin iştiraki ile işletmelere yakın alanlarda depolama tesisleri kurulabilir. bu biçimdelikle hasat vakti niçiniyle meydana gelen besin kayıplarda azalmış olur. bir daha tıpkı biçimde meyve zerzevat hallerinde kayıplar bilhassa altyapı yetersizliği niçiniyle yüksek boyutlara ulaşabilmektedir. Bunu önlemek emeliyle meyve zerzevat hallerinde kâfi ölçüsü depolayacak biçimde soğuk hava depolarının kurulması epey önemlidir” sözlerini kullandı.
Soğuk zincir kırılmamalı
Meyve ve zerzevatın sağlıklı olarak tüketiciye ulaştırılması için soğuk zincirin hasattan ihracata yahut tüketime kadar kırılmaması gerektiğine vurgu yapan Uçak, “Maalesef ihracat kademesine gelene kadar taşıma sırasında soğuk zincirin biroldukca kere kırıldığına şahit oluyoruz. bu biçimde olunca da eserlerimizde kalite kaybı oluyor. Bu altyapı problemlerinin bertaraf edilmesi için yapılacak altyapı yatırımları maliyetli görünse de Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜBİTAK, Kalkınma Ajansları ve Milletlerarası Kuruluşların bu yatırımlara ait proje davetleri oluyor. Bu davetlere bölüm olarak biraz daha yakın olmamız ve özel kesim teşebbüsleri ile projeler üretmemiz gerekiyor” diye kelamlarını noktaladı.
İhtimam: “Bu projeyle herkes kazanıyor”
İstekli Son Hasat Projesi’nde, “Gıdanı Koru Sofrana Sahip Çık” mantığıyla besin israfını önlemeyi amaçladıklarını tabir eden İzmir Tarım ve Orman Vilayet Müdürü Mustafa İhtimam, Türkiye’de üretilen mamüllerin üçte birinin tüketmeden kaybedildiğini lisana getirdi. İhtimam, “Bu epey önemli bir sayı, bizim bunu minimize etmemiz lazım. Ekonomik kıymeti kalmamış, artık satmaya ve pazarlamaya kıymet bulmadığı eserleri üreticiler hasat etmiyorlar. Bunun teknik manada da şu biçimde bir ziyanı var. Bitkilerdeki zararlılar hasat edilmeyen eserleri kış mevsimini geçirmek için kullanıyorlar. Üreticilere daima söylemiş olduğimiz bu eserleri satmayacaksanız dahi kısmında bırakmayın, tabanına düşeni de tabanında bırakmayın tarladan uzaklaştırın diyorduk. Bu son hasatla bunu da yapmış oluyoruz. İstekli üniversite öğrencilerimizle hasat ettiğimiz eserleri Konak İlçemizdeki bir vakıf aracılığıyla gereksinim sahiplerine fiyatsız olarak veriyoruz. Burada başından itibaren birfazlaca faydayı birleştirmiş oluyoruz. Hem israfı önlüyoruz, hem muhtaçlık sahiplerine eserleri ulaştırıyoruz, hem gönüllüler tarafınca hasat ediyoruz, tıpkı vakitte teknik manada bizim yıllardır söylediğumuz ziyanlı organizmaların bahçelerde kalan eserleri konukçu olarak kullanımının önüne geçiyoruz. Bu eserleri tarladan uzaklaştırıyoruz” formunda konuştu.
“Gıdanı Geride Bırakma” temalı panelde Aktris ve aktivist Zeynep Tuğçe Bayat, Tarım ve Orman Bakanlığı AB Ahenk Daire Lideri Zeynep Özkan, Besin Kurtarma Derneği Lideri Berat İnci, Beylikdüzü Kent Kurulu Lideri Elif Necla Türkoğlu ve Mandalina Üreticisi Sabri Çetin konuşmacı olarak yer aldı.
Hibya Haber Ajansı