Sınıf sorununun sanattaki en değerli temsilcilerinden Bertolt Brecht şöyleki der: “Karanlık vakit içinderda müzik da söylenecek mi? şüphesiz, müzik da söylenecek, karanlık vakit içinderı anlatan.” Sanatın, yaşadığı çağa karşı bir sorumluluğu olduğu, birtakım kimi hayatın şahidi kimi bazı da itiraz çizgisi çizdiği bilinen bir gerçek. İktidarların, tek erkeklerin en çok korktuğu ve daima bastırmaya çalıştığı politik sanat, bilhassa Türkiye üzere yabanî bir kapitalizm ve faşizm ablukası altında kalmış ülkeler için can damarı. Gerçekten, sansür, zorbalık ve sermayenin yönlendirmesiyle ortaya çıkan ana akım mecralarda bu uğraş için daralan sınırı genişletmek her vakit kolay değil. Varoluşu itibariyle politik sanat da tam olarak bu sıkışmayı yarmak ve yaşanan objektif problemleri ifşa etmek için ortaya çıkıyor.
POPÜLİST MUHALİFLİK Mİ GERÇEK HAL MI?
Günümüzde sanat birtakım kimi erk tarafınca birtakım kimi da mevcut konjoktürde popülist hallerle inşa edilen, birinci etapta bir tepkiymiş üzere konumlanan fakat geniş manada iktidar ve etrafının varlığından rahatsız olmadığı, hatta sistemin yaşaması için müsaade verdiği bir noktaya sıkıştırılıyor.
Politik sanatı, kavramsal olarak keskin bir halde icra edebilmek için birinci etapta ideolojik netlik ve sanatsal estetiği epey yeterli kavramak ve eleştirilen sıkıntıyı tam karşıdan amaç alacak bir bakış açısına sahip olmak gerekiyor.
GREVLERDE, İŞGALLERDE, MEYDANLARDA POLİTİK SANAT
Saydıklarım elbette sıkıntı ve üzerine çok ağır emek harcaması gereken sıkıntılar lakin Türkiye sol-sosyalist tarihinin yetiştirdiği birçok sanatçı, bahsi geçen sanatsal üretimi gerçekleştirebildi ve kitleler üzerinde yönlendiriciliği olan, hengameyi büyüten bir tesir yaratabildi. Grevlerde, fabrika işgallerinde, üniversite yerleşkelerinde o değerli sesleri duyduk; parklarda, sokaklarda, memleketin dört bir yanında kimselerin görmediği birçok çaba hikayesini okuyabildik ve uğraş tarihini işçiden, ezilenden, ötekileştirilenden yana yazabildik.
Bilhassa faşist 12 Eylül askeri darbesiyle bir arada tüm ülkeyi ablukası altına alan günlerdeyse sanatın susturulması, müzisyenlerin, müelliflerin, tiyatrocuların zindanlara atılması politik sanatın eksikliğinde bir halkın neler kaybedeceğini acı bir deneyimle gösterdi. Geçen vakit ve nazarance olağanlaşma süreciyle bir arada gücünü toplayan ve yeni dünyanın problemlerine baş yoran sol-sosyalist hareketin sanatsal faaliyetleri de değişti ve yeni sesler ortaya çıktı.
Bu noktada 90’ların başında kurulan ve geçmişin uğraş geleneğini kendince bir daha yorumlayan Mor ve Ötesi, yeni neslin kıymetli nefeslerinden biri oldu. Küme, ‘Cambaz’la yaptığı çıkışın akabinde yeni bir bakış açısının sanat tüketicileri içinde gelişmesini sağladı. Yeni bir kelam dizimi, sound ve bakınca bu topraklara uzak enstrümanlarla yaptıkları müzikle gün geçtikçe ivme kazanan bir dinleyici kitlesi kazandı. Artık hepimizin dilindeydi Mor ve Ötesi… Hepimiz onların kurduğu imgeleri, müzik kelamlarına gizledikleri göndermeleri sorgulamaya ve kendimizi bu müziklerde bulmaya başlamıştık.
Düzgün eğitim almış, orta üst sınıfa mensup insanlardan oluşan Mor ve Ötesi, peşpeşe gelen albümlerle birlikte, gerçek politik sıkıntılarda hal almaktan çekinmeyen, tüm özgünlüğüyle ana akım ortasında varlığını ispatlayıp, elde ettikleri popülariteyle kitlelerin kaygısına baş yoran bir küme olarak sanatsal halini açık etti. Onları Van sarsıntısında, Irak işgali protestolarında, kardeşlerimizin katledildiği Seyahat Parkı Direnişi’nde en önde izledik. Kümenin solisti Harun Tekin, müzik işçileri için sendikal çabaya katkı sundu; Kerem Kabadayı, sosyalist siyaset ortasında örgütlendi. Hayata şanslı gelenlerdendi onlar ama sistemin ortasında eriyip rahat bir pozisyonda olmak yerine haysiyetli bir hayatı seçtiler ve müziklerinde da bir adım dahi geri atmadılar.
‘SİRENLER’ O’NUN İÇİN ÇALIYOR!
Mor ve Ötesi’nin uzun bir ortadan daha sonra yayınladığı yeni albümü ‘Sirenler’ geçtiğimiz günlerde dinleyicilerle buluştu. Kümenin alışılmış sound’unu sürdürdüğü albümü bir ustalık yapıtı olarak yorumlayabiliriz. Kümenin müzik müellifliği birinci günden beri dikkat cazipti lakin bu albümle birlikte amaçlarını mutlak olarak belirlediklerini söyleyebiliriz. Üç kısımdan oluşan ve geçiş müzikleriyle birbirine bağlanan bu albüm, yapısı itibariyle Türkiye’nin geride bıraktığı 20 yılın yarattığı tahribata odaklanıyor ve tarihi bir noktada duruyor.
‘SİRENLER’İN YAPISI VE DURDUĞU YER
‘Sirenler’ yapısı gereği bir albümden beklenenden daha fazlasını sunuyor: Analiz ediyor, soruyor, tahlil üretiyor. Genel itibariyle ‘tek bir adam’ dinlesin diye yapıldığı hissine kapıldığımız albüm, dinleyicinin üzerinde uzun vakit sürecek bir tesir bırakıyor. Bu albüm birinci notasından son lafına kadar bizlerin son yirmi yılının dökümünü ve bunun ortaya çıkardığı öfkeyi, sanatın imkanlarıyla aktarıyor.
‘KAPTAN’, ‘LİNÇ’, ‘PARK’: TÜRKİYE PANORAMASI
Kümenin tahminen de alamet-i farikası olan kelam müellifliği bu albümde de çok dikkat cazip. ‘Kaptan’, ‘Linç’ ve ‘Park’ müzikleri bunun en güçlü örnekleri olarak dinleyiciye sunuldu. Türkiye’nin yakın tarihine damga vuran Seyahat Parkı Direnişi de, İstiklal’de yaşanan soylulaştırma ve kentsel rant da, yıllar geçtikçe faşizmden beslenerek muktedirleşen iktidar da bu müziklerde bir hafıza odağına dönüşüyor. bir daha albümün açılış müziği olan ‘Adamın Dibi’, ‘erkeklik’ üzerine yükselen iktidar sisteminin tek adamını eleştiren noktada kuvvetli bir farkındalık ve harekete geçme imkanı yaratıyor. Müzik, genel manada tüm albüme yayılan başkaldırı hissini birinci elden ortaya koyuyor. Mor ve Ötesi’nin bu sıkıntı vakit içinderda yaptığı sanatsal çıkış hem estetik tıpkı vakitte politik olarak gereksinim duyduğumuz bir slogana dönüşüyor. Kendi gerçekliğini, sanatın imkanlarıyla harmanlayan ve yaşadığı toplumu anlayan, sesi olabilen küme, bununla birlikte çağdaşları için de bir yürek ve nefes oluyor.
Mor ve Ötesi’ni işte bu yüzden seviyoruz: Türkiye’de politik sanatın dirençli ve kitlesel karşılığı olduğunu gösterdiği için…
Mor ve Ötesi’nin bu albümü kime karşı kaydettiğini biliyoruz ve ‘Sirenler’ artık O’nun kulaklarında acı acı çalıyor!
POPÜLİST MUHALİFLİK Mİ GERÇEK HAL MI?
Günümüzde sanat birtakım kimi erk tarafınca birtakım kimi da mevcut konjoktürde popülist hallerle inşa edilen, birinci etapta bir tepkiymiş üzere konumlanan fakat geniş manada iktidar ve etrafının varlığından rahatsız olmadığı, hatta sistemin yaşaması için müsaade verdiği bir noktaya sıkıştırılıyor.
Politik sanatı, kavramsal olarak keskin bir halde icra edebilmek için birinci etapta ideolojik netlik ve sanatsal estetiği epey yeterli kavramak ve eleştirilen sıkıntıyı tam karşıdan amaç alacak bir bakış açısına sahip olmak gerekiyor.
GREVLERDE, İŞGALLERDE, MEYDANLARDA POLİTİK SANAT
Saydıklarım elbette sıkıntı ve üzerine çok ağır emek harcaması gereken sıkıntılar lakin Türkiye sol-sosyalist tarihinin yetiştirdiği birçok sanatçı, bahsi geçen sanatsal üretimi gerçekleştirebildi ve kitleler üzerinde yönlendiriciliği olan, hengameyi büyüten bir tesir yaratabildi. Grevlerde, fabrika işgallerinde, üniversite yerleşkelerinde o değerli sesleri duyduk; parklarda, sokaklarda, memleketin dört bir yanında kimselerin görmediği birçok çaba hikayesini okuyabildik ve uğraş tarihini işçiden, ezilenden, ötekileştirilenden yana yazabildik.
Bilhassa faşist 12 Eylül askeri darbesiyle bir arada tüm ülkeyi ablukası altına alan günlerdeyse sanatın susturulması, müzisyenlerin, müelliflerin, tiyatrocuların zindanlara atılması politik sanatın eksikliğinde bir halkın neler kaybedeceğini acı bir deneyimle gösterdi. Geçen vakit ve nazarance olağanlaşma süreciyle bir arada gücünü toplayan ve yeni dünyanın problemlerine baş yoran sol-sosyalist hareketin sanatsal faaliyetleri de değişti ve yeni sesler ortaya çıktı.
Bu noktada 90’ların başında kurulan ve geçmişin uğraş geleneğini kendince bir daha yorumlayan Mor ve Ötesi, yeni neslin kıymetli nefeslerinden biri oldu. Küme, ‘Cambaz’la yaptığı çıkışın akabinde yeni bir bakış açısının sanat tüketicileri içinde gelişmesini sağladı. Yeni bir kelam dizimi, sound ve bakınca bu topraklara uzak enstrümanlarla yaptıkları müzikle gün geçtikçe ivme kazanan bir dinleyici kitlesi kazandı. Artık hepimizin dilindeydi Mor ve Ötesi… Hepimiz onların kurduğu imgeleri, müzik kelamlarına gizledikleri göndermeleri sorgulamaya ve kendimizi bu müziklerde bulmaya başlamıştık.
Düzgün eğitim almış, orta üst sınıfa mensup insanlardan oluşan Mor ve Ötesi, peşpeşe gelen albümlerle birlikte, gerçek politik sıkıntılarda hal almaktan çekinmeyen, tüm özgünlüğüyle ana akım ortasında varlığını ispatlayıp, elde ettikleri popülariteyle kitlelerin kaygısına baş yoran bir küme olarak sanatsal halini açık etti. Onları Van sarsıntısında, Irak işgali protestolarında, kardeşlerimizin katledildiği Seyahat Parkı Direnişi’nde en önde izledik. Kümenin solisti Harun Tekin, müzik işçileri için sendikal çabaya katkı sundu; Kerem Kabadayı, sosyalist siyaset ortasında örgütlendi. Hayata şanslı gelenlerdendi onlar ama sistemin ortasında eriyip rahat bir pozisyonda olmak yerine haysiyetli bir hayatı seçtiler ve müziklerinde da bir adım dahi geri atmadılar.
‘SİRENLER’ O’NUN İÇİN ÇALIYOR!
Mor ve Ötesi’nin uzun bir ortadan daha sonra yayınladığı yeni albümü ‘Sirenler’ geçtiğimiz günlerde dinleyicilerle buluştu. Kümenin alışılmış sound’unu sürdürdüğü albümü bir ustalık yapıtı olarak yorumlayabiliriz. Kümenin müzik müellifliği birinci günden beri dikkat cazipti lakin bu albümle birlikte amaçlarını mutlak olarak belirlediklerini söyleyebiliriz. Üç kısımdan oluşan ve geçiş müzikleriyle birbirine bağlanan bu albüm, yapısı itibariyle Türkiye’nin geride bıraktığı 20 yılın yarattığı tahribata odaklanıyor ve tarihi bir noktada duruyor.
‘SİRENLER’İN YAPISI VE DURDUĞU YER
‘Sirenler’ yapısı gereği bir albümden beklenenden daha fazlasını sunuyor: Analiz ediyor, soruyor, tahlil üretiyor. Genel itibariyle ‘tek bir adam’ dinlesin diye yapıldığı hissine kapıldığımız albüm, dinleyicinin üzerinde uzun vakit sürecek bir tesir bırakıyor. Bu albüm birinci notasından son lafına kadar bizlerin son yirmi yılının dökümünü ve bunun ortaya çıkardığı öfkeyi, sanatın imkanlarıyla aktarıyor.
‘KAPTAN’, ‘LİNÇ’, ‘PARK’: TÜRKİYE PANORAMASI
Kümenin tahminen de alamet-i farikası olan kelam müellifliği bu albümde de çok dikkat cazip. ‘Kaptan’, ‘Linç’ ve ‘Park’ müzikleri bunun en güçlü örnekleri olarak dinleyiciye sunuldu. Türkiye’nin yakın tarihine damga vuran Seyahat Parkı Direnişi de, İstiklal’de yaşanan soylulaştırma ve kentsel rant da, yıllar geçtikçe faşizmden beslenerek muktedirleşen iktidar da bu müziklerde bir hafıza odağına dönüşüyor. bir daha albümün açılış müziği olan ‘Adamın Dibi’, ‘erkeklik’ üzerine yükselen iktidar sisteminin tek adamını eleştiren noktada kuvvetli bir farkındalık ve harekete geçme imkanı yaratıyor. Müzik, genel manada tüm albüme yayılan başkaldırı hissini birinci elden ortaya koyuyor. Mor ve Ötesi’nin bu sıkıntı vakit içinderda yaptığı sanatsal çıkış hem estetik tıpkı vakitte politik olarak gereksinim duyduğumuz bir slogana dönüşüyor. Kendi gerçekliğini, sanatın imkanlarıyla harmanlayan ve yaşadığı toplumu anlayan, sesi olabilen küme, bununla birlikte çağdaşları için de bir yürek ve nefes oluyor.
Mor ve Ötesi’ni işte bu yüzden seviyoruz: Türkiye’de politik sanatın dirençli ve kitlesel karşılığı olduğunu gösterdiği için…
Mor ve Ötesi’nin bu albümü kime karşı kaydettiğini biliyoruz ve ‘Sirenler’ artık O’nun kulaklarında acı acı çalıyor!