25 yaşındaki Doğan Cem, son periyotta opera tutkunlarının da pop müzik severlerin de yakından takip ettiği, farklı uçlardan müzik beğenilerini bir manada kendisinde birleştiren yetenekli bir müzisyen, sopranist ve opera sanatkarı.
Cem, ses rengi, dünyada pek az bulunan, bu yüzden de haklı olarak “nadir elmas” muamelesi bakılırsan kontrtenor.
Küçük yaştan itibaren müzik eğitimi ortasında yoğrulan ve lise devrine kadar eğitimini Zonguldak’ta tamamlayan Doğan Cem’in karşısına çıkan fırsatlar ve tesadüfler onu lisans ikinci sınıfa kadar soprano Melike Bolat ile devam ettirdiği Bülent Ecevit Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera kısmından İstanbul’a dek sürükledi.
2017 yılında İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera kısmını birincilikle kazanan Doğan Cem, mezzosoprano Lynn Trepel Çağlar ile eğitimine devam ediyor. Bir yandan da çeşitli konserler veriyor, yarışlara katılıp dereceler kazanıyor.
Barok müzik hayatına eğitmeni Lynn Trepel Çağlar, Prof. Leyla Pınar Tansever ve Kaan Buldular’ın dayanağı ile devam ediyor. Kendisi de şan eğitimi verip, vokal koçluğu ve stüdyo kayıt koçluğu yapıyor.
Doğan Cem, konservatuardan bu sene mezun olacak ve gayesi opera eğitimini İsviçre’de sürdürmek.
‘SESİMİZİN HUDUDU YOK’
Sevgili Doğan Cem, bu noktaya nasıl geldiniz? Zonguldak’ta sesinizi, müzik kulağınızı çocuklukta kim keşfetti ve nasıl bir eğitim sürecinden geçtiniz?
Bu noktaya gelmek inanılmaz sıkıntı bir müddetçti açıkçası. Zonguldak’ta sesimi ilkokulda müzik öğretmenim keşfetmişti. daha sonrasında müzik haricinde hiç bir şey yapmak istemediğimi fark ettim. Liseye kadar müzik ile ilgili profesyonel çalışmalarıma özel dersler ile devam ettim. Konservatuvara Zonguldak’ta başladım.
Pekala, kontrtenor olduğunuzu nasıl fark ettiniz?
Kontrtenor kavramının ne demek olduğundan bile haberim yoktu. birinci vakit içinderda Bülent Ecevit Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera kısmına tenor olarak kabul edildim. Fakat tenor çalışmaktan epeyce mutlu değildim. Bir gün Barok devirde yazılmış bir eser dinlerken, dinlediğim bayan sanatkarın sesini taklit edebildiğimi fark ettim. daha sonrasında sanki bu sesleri çıkaran ve bu ses ile müzik söyleyen erkekler var mı diye araştırma yapmaya başladım. İnternet üzerinden “kadın sesleri çıkaran erkekler” diye araştırdığımda baht yapıtı kontrtenor Kaan Buldular’a rastladım.
daha sonrasında çabucak kendisiyle irtibata geçtim. Bana epey sevecen bir halla yaklaştı ve sesimi dinleyebileceğini söylemiş oldu. Kendisiyle buluştuk. birlikte ses idmanları yaptık. Kendi hocası Lynn Trepel Çağlar ile tanıştırmak istedi ve Lynn hoca ile bağlantıya geçtik. daha sonrasında beni dinledi ve şayet İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nı kazanırsam benimle çalışabileceğini söylemiş oldu. Akabinde imtihana yeniden girip üniversitemi değiştirdim. Eğitim ömrüme İstanbul’da devam etmeye başladım.
Şu an 25 yaşındayım. Bu yaşıma kadar özel dersler verdim. Kendimi özel dersler vererek fazlaca fazla geliştirdiğimi fark ettim. Eğitmenlik alanında kendimi geliştirmek için elimden geleni de yapıyorum.
“Parlamanıza” yol açan kırılma noktalarından biri de tanınan bir TV müsabakası oldu sanırım. ‘O Ses Türkiye’ye katılmayı niye tercih ettiniz? Buna sizi iten ne oldu?
‘O Ses Türkiye’ye katılma niçinim aslında insanları kontrtenor ses rengiyle tanıştırmak idi. Sesimizin sonlarının olmadığını elimden geldiğince göstermek istedim. Çok hoşuma gitmişti zira beşerler beni daima konrtenor olarak tanıdılar ve bu türlü anıldım.
Dünya müzik etrafları kontrtenor sese aşina. Türkiye’de ise Farinelli sinemasındaki aryalarla biraz bu mevzuda bilinçlenme ortaya çıktı sanırım. Pekala sizi dinleyenler, hayranlarınız ses renginiz hakkında nasıl yorumlarda bulundular?
Yani her insanın güzeline gitmeyebilir. Herkes herkesi dinlemek zorunda değil. Şahsen genel olarak sesimi seven insan sayısı pek fazla. Beklediğimden fazla âlâ bir geri dönüş aldım. Beşerler beni duyduklarında yadırgamıyorlar. “Bu sesle niye müzik söylüyorsun?” üzere epey fazla geri dönüş almıyorum. Kendi biçimim içerisinde söyleyebildiğim müzikleri söylemeye çalışıyorum.
Bir yandan konservatuarın opera kısmını birincilikle kazandınız, bir yandan pop müzik kültüründe de kuvvetli bir biçimde yer ediniyorsunuz. Bu iki meslek patikası içinde vakit zaman tansiyonlar, çatışmalar yaşıyor musunuz?
Aslında hayatıyorum. İkisi de hayatımda hayli farklı bir yerde… Kendi biçimimle söyleyebildiğim her müzik fazlaca hoşuma gidiyor. Şu vakte kadar rastgele bir çatışma yaşamadım. İnsanların ne söylemiş olduklerinden çok kendimin ne yaptığıyla ilgilendim. Yoluma odaklanan bir beşerim.
Kazak müzikçi Dimash Kudaybergen’in de ses rengi sahiden dayanılmaz. Pop müzik dünyasında bu türlü işler de yapmak ister misiniz? Bence ülkemiz için farklı bir oluşum olur. Ne dersiniz?
Tabi ki, muhakkak yapmak istediğim şey de bu aslında. Kendi ses rengim ile insanlara müzikler söylemek… Kendi usulümü fark ettirebilmek…
Azeri opera sanatkarı İlham Nazarov hem besteler yapıyor birebir vakitte Azeri halk müziklerini kontrtenor ses ile seslendiriyor. Sizin de beste çalışmalarınız var mı yoksa bir icracı olarak mı yer almak istiyorsunuz? Planlarınız nelerdir gelecek için?
Kendi bestelerim daima vardı. Tabi ki gerçek vakti bekledim her vakit. Bunun için de öncelik olarak biraz “isim yapmak” gerekiyor diye düşünüyorum.
Kendi müziklerimi uzun vadede kaliteli yapabildiğim sürece çıkarmaya çalışacağım. bir süre yurt dışına çıkmak, orada bir şeyler yapmayı fazlaca istiyorum. Akademik meslek yapmayı da epey istiyorum bir yandan. Elimden geldiğince tüm istediklerimi gerçekleştirmek için çalışacağım.
Müzik mesleğinizde “keşke”leriniz var mı?
Keşke dediğim tek şey, iki sene Zonguldak’ta okumak yerine İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nda başlasaydım. Kendimi vakit kaybetmiş üzere hissediyorum.
Ne kadar vakittir vokal eğitmenliği yapıyorsunuz?
İstanbul’a geldiğimden bir sene daha sonra ders vermeye başlamıştım. Ders verdikçe kendimi hayli fazla geliştirdiğimi fark ettim. Eğitmenlik istikametimi güçlendirmek için elimden geleni yaptım.
Pekala size gelen öğrencileri nasıl yönlendiriyorsunuz? Örneğin geliş gayeleri kimi vakit kendi iç seslerini bulmak, bir travmayı atlatmak yahut çocuklukta üzerine gidilmemiş bir ses rengini ortaya çıkarmak mı oluyor?
Beşerler seslerini kullanabilmeyi fark ettiklerinde geliştirme gereksinimi duyuyorlar. Ekseriyetle bana gelen öğrencilere kendilerinin evvela ne yapmak istediklerini soruyorum. Meslek manasında mı yoksa hobi olarak mı devam etmek istediklerini bilmem değerli. Zira bir müzik okulunun imtihanlarına çalışmak ile hobi gayeli çalışmak fazlaca farklı. İmtihan için hazırlamamız gereken bir program oluyor.
Tabi ki küçük yaşta müzik söylemek isteyip etrafı tarafınca travma yaratılmış şahıslar de mevcut. “Sesin fazlaca kötü! Sen müzik söyleme!” biçiminde yorumlarla karşılaşmış beşerler diyelim… Genelde bu türlü gelip sesini daha uygun kullanmak isteyen beşerler, müzik söylemeyi epeyce sevip daima sesin berbat dendiği için müziğe karşı ilgisi olan lakin bir şeyler yapmaya daima çekinmiş beşerler geliyor.
Dünyada fazlaca az sayıda kontrtenor ve erkek soprano var. Pekala, günümüzde kontrtenorlar hangi repertuarı seslendiriyorlar? “Erkek soprano” olarak aslında bayan seslerin söylemiş olduği yapıtlarda de yer alabilirler mi vakit içinde? Sizin bu biçimde bir hayaliniz var mı yoksa kendi repertuarınızda mı kalmak istersiniz?
Günümüzde kontrtenorlar için Barok repertuar yükte olmak üzere, Handel, Vivaldi yapıtlarında kimi bazı roller mevcut. Benjamin Britten, Mozart ve Rossini yapıtlarında keza o denli. Bayan seslerinin söylemiş olduği kimi mezzo rolleri de kontrtenorlar paylaşabilir. örneğin Rinaldo rolünü hem kontrtenorlar tıpkı vakitte mezzosopranolar söyleyebilir. Müzik söyleme konusunda sonum yok. Bana yakışacağını düşündüğüm birçok şeyi söylemek isterim.
bir daha eğitmenlik tarafınıza geri dönelim. Çocuklarda kontrtenor sesini keşfetmek için ailelerin yahut eğitmenlerin nelere dikkat etmesi gerekir? Zira eğitilmeyen ses de bir noktadan daha sonra sönümlenebiliyor, değil mi?
Çocuklara tavsiyem ekseriyetle çocuk korolarında yer almalarını tavsiye edebilirim. Ergenlikle değişebileceği için vakit içinde sesin oturması için vakit gereklidir.
Franco Fagioli’yi geleceğin Cecilia Bartoli’si üzere lanse etmişlerdi bir vakit içinder müzik dünyasına. Kontrtenorların yalnızca aceliteli ya da Barok yapıtlarda yer almaları kısıtlayıcı üzere. Hâlbuki ses genişliği olarak bir bayan sesinden farkı yok. Ne düşünüyorsunuz bu husus hakkında?
Katiyen kısıtlamanın olmaması gerektiğini düşünüyorum. Zira aslına bakarsan fazlaca az sayıda kontrtenor ses mevcut. Kısıtlamak yerine seslerini gösterebilecekleri her eser değerlendirilmeli diye düşünüyorum.
Pekala sizin kalbiniz hangi devir müziğinden yana atıyor? Barok devir mi, Romantik mi, çağdaş mı?
Barok devir müziğini epeyce seviyorum. Başka müzik tipleri de çok yakın geliyor. Barok periyotta kendimi daha özgür hissedebiliyorum. İstediğim süslemeleri yaparak müziğimi şekillendirebilmek epey hoşuma gidiyor.
Beğendiğiniz, size ilham kaynağı olan kontrtenorlar kimler?
Jakup Jozef Orlinski, Franco Facoli birinci aklıma gelen isimler.
Demin biraz kelam etmiştiniz. Mesleğinizin bir noktasında yurt haricinde opera eğitimi almak istiyorsunuz sanırım. Pekala hayallerinizi süsleyen ülke hangisi?
Evet epeyce isterim. İsviçre’de eğitim almayı istiyorum. Oradan bağlantıda olduğum eğitmenler de mevcut.
Şu ana kadar yurtharicinde performans sergilediniz mi?
Maalesef. 2021 yılında İtalya’da bu biçimde bir fırsatım olacaktı. Ancak pasaportumun geç gelmesiyle vize süreçlerini yetiştiremedim. Çok az vaktim vardı. Malum pandemi kaynaklı sorunlar…
Cem, ses rengi, dünyada pek az bulunan, bu yüzden de haklı olarak “nadir elmas” muamelesi bakılırsan kontrtenor.
Küçük yaştan itibaren müzik eğitimi ortasında yoğrulan ve lise devrine kadar eğitimini Zonguldak’ta tamamlayan Doğan Cem’in karşısına çıkan fırsatlar ve tesadüfler onu lisans ikinci sınıfa kadar soprano Melike Bolat ile devam ettirdiği Bülent Ecevit Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera kısmından İstanbul’a dek sürükledi.
2017 yılında İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera kısmını birincilikle kazanan Doğan Cem, mezzosoprano Lynn Trepel Çağlar ile eğitimine devam ediyor. Bir yandan da çeşitli konserler veriyor, yarışlara katılıp dereceler kazanıyor.
Barok müzik hayatına eğitmeni Lynn Trepel Çağlar, Prof. Leyla Pınar Tansever ve Kaan Buldular’ın dayanağı ile devam ediyor. Kendisi de şan eğitimi verip, vokal koçluğu ve stüdyo kayıt koçluğu yapıyor.
Doğan Cem, konservatuardan bu sene mezun olacak ve gayesi opera eğitimini İsviçre’de sürdürmek.
‘SESİMİZİN HUDUDU YOK’
Sevgili Doğan Cem, bu noktaya nasıl geldiniz? Zonguldak’ta sesinizi, müzik kulağınızı çocuklukta kim keşfetti ve nasıl bir eğitim sürecinden geçtiniz?
Bu noktaya gelmek inanılmaz sıkıntı bir müddetçti açıkçası. Zonguldak’ta sesimi ilkokulda müzik öğretmenim keşfetmişti. daha sonrasında müzik haricinde hiç bir şey yapmak istemediğimi fark ettim. Liseye kadar müzik ile ilgili profesyonel çalışmalarıma özel dersler ile devam ettim. Konservatuvara Zonguldak’ta başladım.
Pekala, kontrtenor olduğunuzu nasıl fark ettiniz?
Kontrtenor kavramının ne demek olduğundan bile haberim yoktu. birinci vakit içinderda Bülent Ecevit Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera kısmına tenor olarak kabul edildim. Fakat tenor çalışmaktan epeyce mutlu değildim. Bir gün Barok devirde yazılmış bir eser dinlerken, dinlediğim bayan sanatkarın sesini taklit edebildiğimi fark ettim. daha sonrasında sanki bu sesleri çıkaran ve bu ses ile müzik söyleyen erkekler var mı diye araştırma yapmaya başladım. İnternet üzerinden “kadın sesleri çıkaran erkekler” diye araştırdığımda baht yapıtı kontrtenor Kaan Buldular’a rastladım.
daha sonrasında çabucak kendisiyle irtibata geçtim. Bana epey sevecen bir halla yaklaştı ve sesimi dinleyebileceğini söylemiş oldu. Kendisiyle buluştuk. birlikte ses idmanları yaptık. Kendi hocası Lynn Trepel Çağlar ile tanıştırmak istedi ve Lynn hoca ile bağlantıya geçtik. daha sonrasında beni dinledi ve şayet İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nı kazanırsam benimle çalışabileceğini söylemiş oldu. Akabinde imtihana yeniden girip üniversitemi değiştirdim. Eğitim ömrüme İstanbul’da devam etmeye başladım.
Şu an 25 yaşındayım. Bu yaşıma kadar özel dersler verdim. Kendimi özel dersler vererek fazlaca fazla geliştirdiğimi fark ettim. Eğitmenlik alanında kendimi geliştirmek için elimden geleni de yapıyorum.
“Parlamanıza” yol açan kırılma noktalarından biri de tanınan bir TV müsabakası oldu sanırım. ‘O Ses Türkiye’ye katılmayı niye tercih ettiniz? Buna sizi iten ne oldu?
‘O Ses Türkiye’ye katılma niçinim aslında insanları kontrtenor ses rengiyle tanıştırmak idi. Sesimizin sonlarının olmadığını elimden geldiğince göstermek istedim. Çok hoşuma gitmişti zira beşerler beni daima konrtenor olarak tanıdılar ve bu türlü anıldım.
Dünya müzik etrafları kontrtenor sese aşina. Türkiye’de ise Farinelli sinemasındaki aryalarla biraz bu mevzuda bilinçlenme ortaya çıktı sanırım. Pekala sizi dinleyenler, hayranlarınız ses renginiz hakkında nasıl yorumlarda bulundular?
Yani her insanın güzeline gitmeyebilir. Herkes herkesi dinlemek zorunda değil. Şahsen genel olarak sesimi seven insan sayısı pek fazla. Beklediğimden fazla âlâ bir geri dönüş aldım. Beşerler beni duyduklarında yadırgamıyorlar. “Bu sesle niye müzik söylüyorsun?” üzere epey fazla geri dönüş almıyorum. Kendi biçimim içerisinde söyleyebildiğim müzikleri söylemeye çalışıyorum.
Bir yandan konservatuarın opera kısmını birincilikle kazandınız, bir yandan pop müzik kültüründe de kuvvetli bir biçimde yer ediniyorsunuz. Bu iki meslek patikası içinde vakit zaman tansiyonlar, çatışmalar yaşıyor musunuz?
Aslında hayatıyorum. İkisi de hayatımda hayli farklı bir yerde… Kendi biçimimle söyleyebildiğim her müzik fazlaca hoşuma gidiyor. Şu vakte kadar rastgele bir çatışma yaşamadım. İnsanların ne söylemiş olduklerinden çok kendimin ne yaptığıyla ilgilendim. Yoluma odaklanan bir beşerim.
Kazak müzikçi Dimash Kudaybergen’in de ses rengi sahiden dayanılmaz. Pop müzik dünyasında bu türlü işler de yapmak ister misiniz? Bence ülkemiz için farklı bir oluşum olur. Ne dersiniz?
Tabi ki, muhakkak yapmak istediğim şey de bu aslında. Kendi ses rengim ile insanlara müzikler söylemek… Kendi usulümü fark ettirebilmek…
Azeri opera sanatkarı İlham Nazarov hem besteler yapıyor birebir vakitte Azeri halk müziklerini kontrtenor ses ile seslendiriyor. Sizin de beste çalışmalarınız var mı yoksa bir icracı olarak mı yer almak istiyorsunuz? Planlarınız nelerdir gelecek için?
Kendi bestelerim daima vardı. Tabi ki gerçek vakti bekledim her vakit. Bunun için de öncelik olarak biraz “isim yapmak” gerekiyor diye düşünüyorum.
Kendi müziklerimi uzun vadede kaliteli yapabildiğim sürece çıkarmaya çalışacağım. bir süre yurt dışına çıkmak, orada bir şeyler yapmayı fazlaca istiyorum. Akademik meslek yapmayı da epey istiyorum bir yandan. Elimden geldiğince tüm istediklerimi gerçekleştirmek için çalışacağım.
Müzik mesleğinizde “keşke”leriniz var mı?
Keşke dediğim tek şey, iki sene Zonguldak’ta okumak yerine İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nda başlasaydım. Kendimi vakit kaybetmiş üzere hissediyorum.
Ne kadar vakittir vokal eğitmenliği yapıyorsunuz?
İstanbul’a geldiğimden bir sene daha sonra ders vermeye başlamıştım. Ders verdikçe kendimi hayli fazla geliştirdiğimi fark ettim. Eğitmenlik istikametimi güçlendirmek için elimden geleni yaptım.
Pekala size gelen öğrencileri nasıl yönlendiriyorsunuz? Örneğin geliş gayeleri kimi vakit kendi iç seslerini bulmak, bir travmayı atlatmak yahut çocuklukta üzerine gidilmemiş bir ses rengini ortaya çıkarmak mı oluyor?
Beşerler seslerini kullanabilmeyi fark ettiklerinde geliştirme gereksinimi duyuyorlar. Ekseriyetle bana gelen öğrencilere kendilerinin evvela ne yapmak istediklerini soruyorum. Meslek manasında mı yoksa hobi olarak mı devam etmek istediklerini bilmem değerli. Zira bir müzik okulunun imtihanlarına çalışmak ile hobi gayeli çalışmak fazlaca farklı. İmtihan için hazırlamamız gereken bir program oluyor.
Tabi ki küçük yaşta müzik söylemek isteyip etrafı tarafınca travma yaratılmış şahıslar de mevcut. “Sesin fazlaca kötü! Sen müzik söyleme!” biçiminde yorumlarla karşılaşmış beşerler diyelim… Genelde bu türlü gelip sesini daha uygun kullanmak isteyen beşerler, müzik söylemeyi epeyce sevip daima sesin berbat dendiği için müziğe karşı ilgisi olan lakin bir şeyler yapmaya daima çekinmiş beşerler geliyor.
Dünyada fazlaca az sayıda kontrtenor ve erkek soprano var. Pekala, günümüzde kontrtenorlar hangi repertuarı seslendiriyorlar? “Erkek soprano” olarak aslında bayan seslerin söylemiş olduği yapıtlarda de yer alabilirler mi vakit içinde? Sizin bu biçimde bir hayaliniz var mı yoksa kendi repertuarınızda mı kalmak istersiniz?
Günümüzde kontrtenorlar için Barok repertuar yükte olmak üzere, Handel, Vivaldi yapıtlarında kimi bazı roller mevcut. Benjamin Britten, Mozart ve Rossini yapıtlarında keza o denli. Bayan seslerinin söylemiş olduği kimi mezzo rolleri de kontrtenorlar paylaşabilir. örneğin Rinaldo rolünü hem kontrtenorlar tıpkı vakitte mezzosopranolar söyleyebilir. Müzik söyleme konusunda sonum yok. Bana yakışacağını düşündüğüm birçok şeyi söylemek isterim.
bir daha eğitmenlik tarafınıza geri dönelim. Çocuklarda kontrtenor sesini keşfetmek için ailelerin yahut eğitmenlerin nelere dikkat etmesi gerekir? Zira eğitilmeyen ses de bir noktadan daha sonra sönümlenebiliyor, değil mi?
Çocuklara tavsiyem ekseriyetle çocuk korolarında yer almalarını tavsiye edebilirim. Ergenlikle değişebileceği için vakit içinde sesin oturması için vakit gereklidir.
Franco Fagioli’yi geleceğin Cecilia Bartoli’si üzere lanse etmişlerdi bir vakit içinder müzik dünyasına. Kontrtenorların yalnızca aceliteli ya da Barok yapıtlarda yer almaları kısıtlayıcı üzere. Hâlbuki ses genişliği olarak bir bayan sesinden farkı yok. Ne düşünüyorsunuz bu husus hakkında?
Katiyen kısıtlamanın olmaması gerektiğini düşünüyorum. Zira aslına bakarsan fazlaca az sayıda kontrtenor ses mevcut. Kısıtlamak yerine seslerini gösterebilecekleri her eser değerlendirilmeli diye düşünüyorum.
Pekala sizin kalbiniz hangi devir müziğinden yana atıyor? Barok devir mi, Romantik mi, çağdaş mı?
Barok devir müziğini epeyce seviyorum. Başka müzik tipleri de çok yakın geliyor. Barok periyotta kendimi daha özgür hissedebiliyorum. İstediğim süslemeleri yaparak müziğimi şekillendirebilmek epey hoşuma gidiyor.
Beğendiğiniz, size ilham kaynağı olan kontrtenorlar kimler?
Jakup Jozef Orlinski, Franco Facoli birinci aklıma gelen isimler.
Demin biraz kelam etmiştiniz. Mesleğinizin bir noktasında yurt haricinde opera eğitimi almak istiyorsunuz sanırım. Pekala hayallerinizi süsleyen ülke hangisi?
Evet epeyce isterim. İsviçre’de eğitim almayı istiyorum. Oradan bağlantıda olduğum eğitmenler de mevcut.
Şu ana kadar yurtharicinde performans sergilediniz mi?
Maalesef. 2021 yılında İtalya’da bu biçimde bir fırsatım olacaktı. Ancak pasaportumun geç gelmesiyle vize süreçlerini yetiştiremedim. Çok az vaktim vardı. Malum pandemi kaynaklı sorunlar…